تاملی بر دیدار ترامپ و پوتین

به گزارش گروه رسانه‌های خبرگزاری تسنیم، سرانجام دیدار روسای جمهور ایالات متحده آمریکا و روسیه در شهر هلسینکی پایتخت فنلاند برگزار شد. در پایان این دیدار، طرفین بر لزوم تعامل با یکدیگر بر سر حل و فصل بحرانهای بین المللی تاکید کردند، بحرانهایی که ایالات متحده آمریکا خود در ایجاد و استمرار آنها پررنگ ترین نقش ممکن را ایفا کرده است! از سوی دیگر، ترامپ تاکید کرد با توجه به در اختیار داشتن 95 درصد سلاح های هسته ای ( و ممنوعه) دنیا توسط آمریکا و روسیه، لازم است این دو کشور در حوزه امنیت بین الملل با یکدیگر تعامل و مصالحه بیشتری داشته باشند!در خصوص دیدار اخیر پوتین و ترامپ نکاتی وجود دارد که لازم است مورد توجه قرار گیرد:
نخست اینکه در پایان دیدار 2 ساعته روسای جمهور آمریکا و روسیه، عملا نقشه راه معینی برای حل و فصل بحرانهای جاری در روابط دو کشور ارائه نشد. به عبارت بهتر، پوتین و ترامپ در نهایت صرفا بر "لزوم" اصلاح و ترمیم روابط فیمابینی تاکید کرده و از نگاه خوشبینانه خود برای حل و فصل بحرانهای موجود سخن به میان آوردند. نباید فراموش کرد که در دیدارهای گذشته پوتین و ترامپ نیز شاهد به کارگیری چنین ادبیاتی از سوی سران کاخ سفید و کاخ کرملین بودیم. با این حال بسیاری از کارشناسان و تحلیلگران مسائل بین الملل معتقدند که شدت تقابل مسکو و واشنگتن به اندازه ای است که برگزاری دیدارهایی از این دست، نمی تواند کمکی به جلوگیری از تشدید بحرانهای دوجانبه و حتی ممانعت از ورود دوباره آمریکا و روسیه به فضای جنگ سرد داشته باشد. بی دلیل نیست که افرادی مانند میخاییل گورباچف آخرین رئیس جمهور شوروی سابق در خصوص شکل گیری دوباره جنگ سرد در نظام بین الملل هشدار داده اند. 
نکته دیگر، به رویکرد تهدید محور ایالات متحده آمریکا نسبت به روسیه باز می گردد. رویکردی که در سیاست خارجی واشنگتن نضج یافته و هر دو حزب دموکرات و جمهوری‌خواه نیز نسبت به آن پایبند می باشند. اخیرا ، پس از دیدار پوتین و ترامپ شاهد شکل گیری هجمه های گسترده ای علیه رئیس جمهور آمریکا 
( در فضای سیاسی داخل این کشور ) هستیم. چاک شومر رهبر دموکراتهای سنا، نانسی پلوسی رهبر دموکرات‌های مجلس نمایندگان و حتی برخی سناتورهای جمهوری‌خواه مانند لینسی گراهام صراحتا این دیدار را محکوم کرده و خواستار "مهار ترامپ" در قبال "پروژه نزدیکی به روسیه" شده اند. بدیهی است که بخش اعظمی از معادلات و مناسبات دوجانبه آمریکا و روسیه ، نه در دیدار ترامپ و پوتین، بلکه در صحنه سیاسی و داخلی دو کشور رقم می خورد. دموکرات‌های آمریکا و جمهوری‌خواهان سنتی بارها نشان داده اند که در مقابل هر گونه اصلاح رابطه با روسیه گارد بسته ای دارند. حتی در دوران ریاست جمهوری اوباما نیز تهدیدات متقابل آمریکا و روسیه علیه یکدیگر به نقطه اوج خود رسید. 
نکته سوم به خطوط قرمز روسیه در نظام بین الملل باز می گردد. روسها در جهان امروز اهداف و الگوهایی را مدنظر قرار داده اند که تحت هیچ عنوانی حاضر به "گذار" یا " عبور" از آنها نیستند. مهم ترین این اهداف، احیای قطبیت مسکو در نظام بین الملل است. بدیهی است که روسها بر همین اساس حاضر به ادغام خود در سیاست‌های ایالات متحده نبوده و رویکرد محتاطانه خود را در برابر دولت ترامپ حفظ خواهند کرد. در این میان، هر گونه معامله ای میان آمریکا و روس‌ها نیز به سختی صورت خواهد گرفت زیرا طرفین در فضایی "اعتماد آمیز" با یکدیگر مذاکره و تعامل نمی کنند. فراتر از آن، در این معادله باید متغیرهای دیگری به نام "ناتو" و " اتحادیه اروپا" را نیز در نظر گرفت. از میان 29 عضو ناتو، 26 عضو آن را کشورهای اروپایی تشکیل می دهند. کشورهایی که اساسا سعی دارند "تهدید روسیه" را در پیرامون خود پررنگ جلوه دهند. یکی از 
اصلی ترین دلایل موضع منفی کشورهای اروپایی در قبال دیدار پوتین و ترامپ نیز همین مسئله است. برخی اعضای ناتو نیز معتقدند که ترامپ از مراوده با روس‌ها، به عنوان اهرمی جهت اعمال فشار بر اعضای پیمان آتلانتیک شمالی جهت تن دادن به خواسته های کاخ سفید استفاده می کند. در هر حال، نمی توان مناسبات آمریکا و روسیه را در فضای امروز ، بدون در نظر گرفتن نقش ناتو و اروپای واحد مورد تجزیه و تحلیل قرار داد. 

یادداشت رسالت/ حنیف غفاری

انتهای پیام/