دیدار پوتین و ترامپ و وضعیت آسیای میانه در نظم نوین جهانی

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، پایگاه «آسیای مرکزی جدید» طی مقاله‌ای تحلیلی به قلم طارق سعیدی، به بررسی دیدار دونالد ترامپ و ولادیمیر پوتین، روسای جمهور روسیه و ایالات متحده و تاثیرات احتمالی آن بر آسیای مرکزی پیرامون مولفه‌های نظم جهانی، ثبات در بازار انرژی و مبارزه با تروریسم مبتنی بر ظهور احتمالی داعش در مناطق جنوبی آسیای مرکزی پرداخته است. در ادامه این مقاله را می‌خوانید.

ترامپ و بازنویسی نظم جهانی

هنگامی که دونالد ترامپ با ولادیمیر پوتین 16 جولای سال جاری در هلسینکی دیدار کرد، او (ترامپ) پیش از این آلمان را مورد توهین قرار داد، ناتو را سرزنش کرد، انتقاداتش دامان نخست‌وزیر بریتانیا را گرفت و به ملکه الیزابت دوم بی‌احترامی کرده بود.
به نظر محتمل می‌رسد که آن‌ها از ترامپ متنفر باشند، یا درحقیقت بهتر است بگوییم تنفر از وی شاید آسان به نظر برسد، اما باید گفت او روایت خاص خود را دارد. ترامپ در حال بازنویسی نظم جهانی است.

ناتو، اروپا، روسیه و ترامپ

در بروکسل، ترامپ هزینه‌های نامتوازن توزیع شده میان اعضای ناتو را سر دست گرفت. مادامی که ایالات متحده بودجه نظامی‌اش را افزایش داده و در همین حال نسبت هزینه‌های این کشور در ناتو کاهش یافته است، این موضوع پیامی روشن برای اعضای ناتو دارد: اگر ناتو می‌خواهد به نقش جهانی‌اش ادامه دهد، باید مشارکت بیشتری در این امر داشته باشد.
او در همین حال آلمان را «کنترل شده» و «اسیر» روسیه خواند.

سی‌ان‌ان به نقل از ترامپ می‌نویسد:«اصلاً منطقی نیست که آن‌ها میلیاردها دلار پول در جیب‌های روسیه می‌ریزند، آن وقت ما باید از آن‌ها در مقابل روسیه دفاع کنیم». همین یک جمله برای پی بردن به منطق ورای مواضع ترامپ کافی به نظر می‌رسد. او همچنین در نقش یک برنده، برای آشکارسازی لایه‌های ریاکارانه و دورویی نگرش غالب غربی، وارد شده است.

ترامپ می‌خواهد این موضوع را در وسط میدان، اما با سادگی بگوید که چرا اروپا پوتین را تحریک می‌کند و در عین حال به تجارت با روسیه ادامه می‌دهد؟ چرا هر رهبر کشور اروپایی می‌تواند با پوتین دیدار کند، اما با ترامپ نه؟ در حقیقت، چرا ایالات متحده نباید به روابطش با روسیه از منشور اروپایی‌ها بنگرد؟

همکاری با روسیه در حوزه منافع مشترک

در کنفرانس مطبوعاتی هلسینکی که پس از دیدار دوساعته ترامپ و پوتین صورت گرفت، هر دو به خوبی نشان دادند که به رغم تمام تفاوت‌ها، صحبت پیرامون یافتن نقاط اشتراک امکان‌پذیر است.
در پاسخ به سوالی پیرامون دخالت روسیه در انتخابات ایالات متحده، پوتین در پاسخ گفت که حاکمیت قانون و نه حاکمیت دیدگاه‌های مختلف و نهادهای اجرای قانون، می‌بایست در خصوص مسائل حقوقی این موضوع با ارائه اسناد متقن، تصمیم بگیرد.

او همچنین اظهار داشته که «من خودم در این کسب و کارهای اطلاعاتی بوده‌ام و به خوبی می‌دانم این پرونده‌ها چگونه ایجاد شده‌اند»

اشتراک دیدگاه‌ها در بازارهای جهانی نفت و گاز

در مساله بازارهای جهانی نفت و گاز، به نظر می‌رسید که پوتین و ترامپ اشتراکاتی داشته باشند. پوتین گفت که ایالات متحده آمریکا و روسیه به عنوان قدرت‌های نفتی جهان، باید برای باثبات کردن بازارهای انرژی همکاری کنند. او همچنین اظهار داشت که قیمت‌های بیش از حد بالا می‌تواند اقتصاد جهان را با مشکل مواجه کرده و قیمت‌های بسیار پایین نیز حوزه نفت را فلج می‌کند.
در خصوص خط لوله "نورث استریم 2"، خط لوله‌ای که گاز روسیه را از طریق اوکراین به اروپا منتقل می‌کند، ترامپ با تاکید بر ذخایر آمریکا گفت که ایالات متحده رقیبی برای بازار گاز مایع (LNG) خواهد بود. پوتین هم تصریح کرد که روسیه برای حفظ مسیرهای ترانزیتی گاز از اوکراین (در دیگر خطوط لوله) و توسعه و تمدید قراردادهای ترانزیتی که سال آینده به پایان می‌رسد، آماده است.

نگاه‌ها به نظم و امنیت جهانی

هر دو رئیس‌جمهور نیز بر ضرورت همکاری‌های گسترده‌تر علیه افراط‌گرایی و تروریسم تاکید کردند.
پوتین در این زمینه گفته بود: مواضع ما منطبق بر یکدیگر نیست، اما هنوز هم منافع مشترک و منطبق فراوان است. ما باید به دنبال نقاط ارتباط و تعامل نزدیک‌تر در مسائل جهانی بگردیم.

ترامپ نیز اظهار داشت: اختلاف نظرها میان دو کشور به خوبی مشخصند و من و پرزیدنت پوتین به صورت مفصل درباره آن‌ها صحبت کردیم. اما اگر ما به دنبال حل مشکلات بیشتری که جهان‌مان با آن مواجه است، می‌باشیم، پس باید به دنبال راه‌هایی برای همکاری در راستای منافع مشترک باشیم.

ترامپ همچنین در پاسخ به خبرنگاران گفت: هیچ کاری ساده‌تر از ممانعت از دیدار و مشارکت با دیگران نیست، اما این رویکرد کاری را به پیش نمی‌برد. من یک ریسک سیاسی را برای دست‌یابی به صلح، به جای به خطر انداختن صلح برای مقاصد سیاسی، ترجیح می‌دهم.

آسیای مرکزی، ثبات در بازارهای جهانی انرژی و ظهور داعش در مرزهای جنوبی

ثبات در بازارهای نفت و گاز به صورت مستقیم آسیای مرکزی را نیز که در آن قزاقستان، ازبکستان و ترکمنستان از بزرگ‌ترین تأمین‌کنندگان منابع هیدروکربن جهان هستند، تحت تاثیر قرار می‌دهد. البته باید اشاره کرد نظم نوین جهانی که در حال ظهور است می‌تواند موقعیت نسبی آن‌ها را تقویت کند.

مساله دیگری که آسیای مرکزی را تحت تاثیر قرار می‌دهد، حضور داعش در افغانستان است. ترامپ گفته است که داعش در سوریه و عراق شکست خورده، اما درباره ظهور مجدد آن در افغانستان موضعی نگرفته است.

روسای جمهور ایالات متحده و روسیه هر دو در خصوص تلاش‌های مشترک برای مبارزه با تروریسم و افراط‌گرایی (که داعش نمونه بارز و خشن آن است) صحبت کرده‌اند، اما در این میان پیرامون افغانستان که می‌تواند حوزه تحقق همکاری‌های مشترک آنان باشد سخنی نگفته‌اند.
با این حال آن‌ها پیرامون تبادل اطلاعاتی صحبت کرده و تنها به یک نمونه که اطلاعات فراهم آمده توسط دستگاه‌های امنیتی آمریکایی‌ها که موجب ممانعت اجرای اقدامات تروریستی در روسیه شده، اشاره کردند.
پیش از این گفته می‌شد مقامات اطلاعاتی روسیه، چین، ایران و پاکستان در مورخ 10 جولای 2018 در اسلام‌آباد دیدار کردند. اخباری پیرامون این نشست تنها چند روز پس از آن منتشر شد. داده‌های بسیار کمی در این باره منتشر شده، اما به نظر می‌رسد این دیدار بر استراتژی مشترکی برای مقابله با تروریسم، به ویژه با محکم‌تر شدن جای پای داعش در افغانستان متمرکز شده است.
پیش از این ناظران و شاهدان زیادی از جمله حامد کرزای، رئیس‌جمهور پیشین افغانستان، ایالات متحده را به حمایت رسمی از داعش در افغانستان متهم کرده بودند.
اگر چنین موضوعی صحت داشته باشد، این پرسش مجدداً مطرح می‌شود که با این آگاهی تقدیر از ترامپ چه معنایی دارد؟
این سوالی است که آسیای مرکزی را به شدت می‌هراساند. آسیای مرکزی دقیقاً حوزه‌ای است که برای صورت دادن اقدامات پیشگیرانه، نیازمند نگهداری کانال‌های ارتباطی با روسیه، چین، ایران و پاکستان است.
بدون در نظر گرفتن این که ترامپ دیگران را به تمسخر وا داشته یا سرزنش کرده است، اگر دیدار ترامپ و پوتین برای اشتراک مساعی به منظور ایجاد ثبات در بازارهای جهانی نفت و گاز است، لذا، صورت دادن اقداماتی مثبت برای مقابله با حضور فزاینده داعش در افغانستان می‌تواند موهبت بزرگی برای آسیای مرکزی باشد.

انتهای پیام/