ضبط سکانس تامین مالی سینما در تالار شیشه‌ای
"سینما" یا به قول اهل هنر "هنر هفتم"، برگرفته از واژه‌ای یونانی به معنای "جنبش" است که برخی کارشناسان اختراع آن را به برادران لومیر در سال ۱۸۹۵ با ساخت سینماتوگراف(اولین دوربین فیلم‌برداری) نسبت می‌دهند.
خبرگزاری تسنیم، "سینما" یا به قول اهل هنر "هنر هفتم"، برگرفته از واژه‌ای یونانی به معنای "جنبش" است که برخی کارشناسان اختراع آن را به برادران لومیر در سال 1895 با ساخت سینماتوگراف(اولین دوربین فیلم‌برداری) نسبت می‌دهند. آنها 10ها فیلم کوتاه ساختند که همه این فیلم‌ها صرفا از یک نما تشکیل می‌شد و از جمله این فیلم‌ها می‌توان به «ورود قطار به ایستگاه» (که به عنوان اولین فیلم ساخته شده به دست بشر محسوب می‌شود)، «خروج قایق از لنگرگاه»، «غذا خوردن کودک» و «خروج کارگران از کارخانه» اشاره کرد.
به گواه تاریخ پس از لومیرها، ژرژ مه‌لیس باعث تکامل فن سینما شد که دیدگاهش نسبت به سینما یک دیدگاه تئاتری بود. پس از مه‌لیس هم ادوین اس پورتر باعث تکامل بنیادین و ساختاری سینما شد که او با ساختن فیلم‌های «زندگی آتش‌نشان آمریکایی» و «سرقت بزرگ قطار» سینما را به عنوان پدیده‌ای که امروزه می‌شناسیم معرفی کرد.
بر این اساس باید گفت راهی که این افراد در سینما آغاز کردند، کمتر کسی فکر می‌کرد که در آینده به صنعتی بزرگ، پر مخاطب، فراگیر و صنهتی مهم از اقتصادی تبدیل شود و سینما به رسانه‌ای مبتنی بر فناوری تبدیل شود که به وسیله آن فعالیت اقتصادی زیادی از ایجاد اشتغال گرفته تا فروش فیلم‌های سینمایی، گردش مالی بالا، تاثیرگذاری در صنایع دیگر و ... صورت گیرد.
در کشور ما نیز ورود نخستین دستگاه سینماتوگراف به ایران در سال 1279 هجری خورشیدی توسط مظفرالدین شاه، سر آغازی برای سینمای ایران به حساب می‌آید. بر این اساس نخستین سالن سینمای ایران در این سال(پنج سال پس از اختراع جهانی آن توسط برادران لومیر) با نام «سینما سولی» که توسط کاتولیک‌ها در شهر تبریز تأسیس شده بود، آغاز به کار کرد؛ اما به دلیل عدم دسترسی به فیلم‌های جدید، در سال 1295 تعطیل شد و تا سال 1309 هیچ فیلم ایرانی ساخته نشد و اندک سینماهای تاسیس شده نیز به نمایش فیلم‌های غربی که در مواردی زیرنویس فارسی داشتند می‌پرداختند. با وجود این نخستین فیلم بلند سینمایی ایران به نام آبی و رابی در سال 1309 توسط اوانس اوگانیانس ساخته شد و پس از آن نیز نخستین فیلم صدادار فارسی، فیلم دختر لر بود که در سال 1312 خورشیدی توسط اردشیر ایرانی ساخته شد؛ که فعالیت این صنعت با کم و کاستی و قوت و ضعف‌های خود کماکان در کشور ما ادامه دارد و روزگار سپری می‌کند.
در طی این سال‌ها صنعت سینما با فراز و نشیب‌های بسیاری همراه بوده است و نگاهی هم به چرخه اقتصادی صنعت سینما در کشور نشان می‌دهد صنعت سینمای ایران با تولید سالانه 100 فیلم جزو 10 کشور برتر از نظر تعداد تولید فیلم در جهان است. البته از این تعداد، سالانه 30 تا 40 درصد، یعنی رقمی بین 60 تا 70 فیلم اکران می‌شود و به دلایل مختلف بقیه حتی به مرحله اکران هم نمی‌رسند.
از سوی دیگر مطابق شنیده‌ها میانگین هزینه تولید یک فیلم در ایران رقمی بین یک تا 10میلیارد تومان است؛ با این حال فیلم‌هایی هم وجود دارند که کمتر یا بیشتر از این مقدار تولید می‌شوند؛ که البته این اعداد نشان می‌دهد میانگین گردش مالی صنعت سینما در ایران رقمی معادل 500 میلیارد تومان است که دست یافتن به این عدد در سینمای ایران به مدد حضور بخش دولتی و غیرخصوصی است. البته در مورد مقدار فروش فیلم‌های تولید شده هم آمار‌های متفاوتی وجود دارد و معدود فیلم‌هایی دخل و خرج‌شان با هم می‌خورد و در اندک مواقعی هم سودی نصیب سرمایه‌گذاران خود می‌کنند، اما بسیاری از فیلم‌ها نیز از فروش به مراتب کمتری برخوردار هستند و بررسی‌های میدانی نشان می‌دهد که تقریبا 70 درصد فیلم‌های تولید شده در صنعت سینمای ایران در رده پرفروش‌ها نیستند که بخشی از آن مربوط به ساختار فقیر امکانات اجرایی نمایش فیلم در ایران است.
علاوه بر این آمارها نشان می‌دهد در کل کشور حدود 300 سالن سینما وجود دارد که با توجه به جغرافیا و جمعیت کشور ایران رقم ناچیزی تلقی می‌شود و همین عامل هم یکی از عوامل کم بودن مقدار فروش فیلم‌های اکران است. ضمن این که به این موارد باید قدیمی بودن تجهیزات و امکانات سالن‌های نمایش و عدم حمایت دولت و مراجع زیربط از سیمای کشور را نیز اضافه کرد.
بر این اساس با توجه به عوامل یاد شده می‌توان این‌گونه اظهار داشت که مشکلات موجود بر سر راه تامین هزینه تولید فیلم‌های سینمایی از یک سو و نیز عدم فروش و نداشتن گیشه مناسب موجب شده تا صنعت سینما در ایران رنگ و بوی زیادی از یک صنعت اقتصادی به خود نگیرد و همین عوامل هم موجب شده تا بیشتر فیلم‌های ساخته شده با سرمایه نهادهای مختلف و بخش غیرخصوصی به سرانجام برسد و بخش خصوصی تاب و توان و قدرت فعالیت و ساخت فیلم در سینمای کشور را نداشته باشد.
شاید به همین دلیل باشد که در زمستان سال گذشته موضوع حضور و تامین مالی فیلم‌های سینمایی در بازار سرمایه به عنوان یکی از راه‌حل‌های مناسب تامین مالی و تامین هزینه‌های مربوط به ساخت و اکران فیلم‌های سینمایی مطرح و توافقاتی در این زمینه انجام شد.
در این زمینه کارشناسان بر این باورند هدایت پس‌اندازها به سمت سرمایه‌گذاری فرهنگی بویژه بحث فیلم‌سازی و سینما از طریق بازار سرمایه در حالی به عنوان گزینه‌ای مناسب مطرح است که تولید فیلم در سینمای ایران، فرآیند تامین مالی ناکارآمد و پرریسکی دارد و به طور معمول بسیاری از فعالان صنعت سینما، بازار پول و بانک را برای تامین مالی طرح‌ها و پروژه‌های خود در اولویت قرار می‌دهند، در حالی که باید این نگاه و طرز تفکر ایجاد شود که تنها راه تامین مالی صنایع و پروژه‌ها، بانک‌ها نیستند و بازار سرمایه می‌تواند در تامین مالی حوزه فرهنگ بویژه صنعت سیما هم نقش‌آفرین باشد.
در این راستا بر اساس خبرهای منتشر شده قرار است در صورت تحقق این رویا، تامین مالی فیلم‌های سینمایی در بازار سرمایه در قالب «صندوق سرمایه‌گذاری سینما» انجام شود. این صندوق‌ها معمولا با هدف تأمین سرمایه لازم برای شرکت‌ها و کسب و کارهایی که مستعد جهش هستند انجام می‌شود و این موسسات در مراحل رشد اقتصادی مورد توجه سرمایه‌گذارانی قرار می‌گیرند که با ارزیابی موشکافانه خود، شرایط سرمایه‌گذاری را فراهم می‌کنند و در گروه سهام‌داران آنها قرار خواهند گرفت.
از این رو با توجه به نیاز ساماندهی و ایجاد ساختار هماهنگ تامین مالی در حوزه سینما، ساختار این صندوق‌ها به شفافیت‌های سرمایه‌گذاری افراد در این صنعت کمک شایانی خواهد کرد.
همچنین صندوق سرمایه‌گذاری سینما که در حال دریافت موافقت اصولى و صدور مجوز پذیره‌نویسی زیر نظر سازمان بورس و اوراق بهادار است، تمامی اقدامات و امور مربوط به سرمایه‌گذاری در آن در حالی مطابق با قوانین جاری کشور و سازمان بورس است، که یکی از ویژگی‌های بارز این صندوق، معافیت مالیاتی و قابل خرید و فروش بودن واحدهای آن در بازار سرمایه است و علاوه بر این به واسطه جذب سرمایه‌های بخش خصوصی کاهش هزینه‌های دولت را در پی خواهد داشت.
مجموع این ویژگی‌های مثبت برای صنعت سینمای کشور، البته در صورت به سرانجام رسیدن تامین مالی این صنعت از طریق بازار سرمایه در حالی تحقق خواهد یافت که فعلا فرآیندهای مربوط به موافقت اصولی این صندوق در سازمان بورس و اوراق بهادار در حال انجام است و در صورت آغاز فعالیت این صندوق‌ها شاهد جذب و به خدمت گرفتن منابع بخش خصوصی و مردم در این صندوق و تامین مالی شفاف و ارزان قیمت فیلم‌های سینمایی خواهیم بود.
این در حالی است که کارشناس معتقدند در حالی پس از سالیان طولانی از راه‌اندازی بورس و همچنین شکل‌گیری صنعت سینما در کشور، تازگی‌ها به این فکر افتاده‌ایم که برای حل بخشی از مشکلات این صنعت از ظرفیت‌های بازار سهام استفاده کنیم که صنعتی شدن سینما راهکاری برای رسیدن به توسعه اقتصادی در این هنر است و برای حرکت به سمت جهانی شدن باید با تحولات و تغییرات نوین همراه شد و به افق‌های پیش روی اقتصاد سینمای ایران به کمک بازار سرمایه دست یافت.
علاوه بر این در خصوص مزایای استفاده از سازوکار بورس بویژه صندوق سرمایه‌گذاری فیلم برای تأمین مالی پروژه‌های تولید و ساخت فیلم‌های سینمایی باید گفت صندوق‌های سرمایه‌گذاری ابزار‌های جدید تأمین مالی در اقتصاد‌های مدرن هستند؛ به این معنا که صندوق‌های سرمایه‌گذاری باید مردم را در منافع حاصل از بازار‌های مالی شریک کنند. بر این اساس از زمان طرح تأسیس این صندوق‌ها در آمریکا تاکنون هزاران میلیارد دلار از منابع عمومی مردم در سراسر دنیا جذب این صندوق‌ها و صرف اجرای طرح‌هایی شده که قبلا پول کافی برای اجرا در اختیار نداشتند.
در کشور ما نیز هر چند مدت اندکی از فعالیت صندوق‌های سرمایه‌گذاری می‌گذرد اما در همین مدت اندک تعداد سرمایه‌گذاران این صندوق‌ها به 2میلیون و 300 هزار نفر و ارزش کل سرمایه‌ای که در این صندوق‌ها جمع شده است به 160هزار میلیارد تومان یعنی رقمی معادل 11درصد از کل نقدینگی اقتصاد ایران رسیده است.
علاوه بر این از زمان تأسیس نخستین صندوق سرمایه‌گذاری، هم بر میزان منابع مالی این صندوق‌ها و هم بر تنوع‌شان افزوده شده است. به‌طوری که در حال حاضر 200 صندوق سرمایه‌گذاری فعال در بازار سرمایه ایران، در قالب صندوق‌های سرمایه‌گذاری مشترک، صندوق‌های کالا، صندوق‌های پروژه و صندوق‌های زمین و ساختمان شکل گرفته‌اند که متناسب با نوع کارکردشان در بخش مربوط به‌خود فعالیت می‌کنند.
بر این اساس همان‌گونه که اشاره شد مطابق توافقان صورت گرفته در زمستان گذشته قرار است یک صندوق سرمایه‌گذاری هم در صنعت فیلم تأسیس شود تا از این طریق تامین مالی شفاف و ارزان‌تری برای فیلم‌های سینمایی تدارک دیده شود و از این طریق نقدینگی مردم هم در صنعت سینما وارد و از این طریق کسب سود کنند. ضمن این که این اتفاق به کاهش هزینه‌های دولت در این صنعت نیز کمک خواهد کرد.
در مجموع باید گفت پیشنهاد ما رونمایی و آغاز بکار «صندوق سرمایه‌گذاری سینما» در روز 21 شهریور همزمان با روز سینما است که البته تا تعبیر این رویا از حرف تا عمل فاصله زیادی وجود دارد؛ و برای "ضبط سکانس تامین مالی سینما در تالار شیشه‌ای" باید اقدامات متنوع و منسجمی صورت گیرد که در این میان فرهنگ‌سازی و گسترش مفهوم تامین مالی صنعت سینما و مزایای آن میان اهل هنر از ملزومات این رخداد است.
* مهدی حاجی‌وند
انتهای پیام/
