آبرسانی سقایی در بلوچستان بحرانی می‌شود؛ احتمال قطع سهمیه ۱۵لیتری روستاها+ تصاویر
روستانشینان بلوچستان در حالی سالهاست آبرسانی سقایی می‌شوند که امسال با خشک‌شدن منابع آبی روستاها وضع آبرسانی بحرانی‌تر شده است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از چابهار؛ سیستان و بلوچستان اگر نگوییم بدترین و ضعیف‌ترین شرایط را در آبرسانی و بهویژه به روستاها دارد؛ عمدتاً در بلوچستان بنا بر اعلام شرکت آب و فاضلاب روستایی سیستان و بلوچستان، این استان 5 هزار و 594 روستا دارد که از میان آن‌ها 2 هزار و 570 روستا شبکه آبرسانی دارند و بقیه که بیش از 50 درصد روستاهای سیستان و بلوچستان عمدتاً در مناطق مرزی بلوچستان را شامل می‌شوند، فاقد شبکه آبرسانی هستند.
به‌گفته شرکت آب و فاضلاب روستایی سیستان و بلوچستان، از میان روستاهای فاقد شبکه، این شرکت تاکنون توانسته به یک‌هزار و 300 روستا آبرسانی سقایی و تانکری با سهمیه روزانه هر نفر 15 لیتر کند، این یعنی حدود یک‌هزار و 700 روستای فاقد شبکه از همین آبرسانی سقایی 15لیتری هم در روز محروم هستند.
از سویی دیگر به‌گفته مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب روستایی سیستان و بلوچستان از دوهزار و 570 روستای دارای شبکه آبرسانی؛ هم‌اکنون بر اثر خشکسالی‌های پی‌درپی 502 روستا به‌‌تازگی منابع خود را از دست داده‌اند و در صف متقاضیان آبرسانی سقایی قرار گرفتند.
بدهی 13میلیاردی دولت به ناوگان آبرسانی سقایی
با رجوع به هر منطقی 10 بطری یک و نیم لیتری آب نمیتواند برای هر نفر روزانه در این شرایط خشکسالی و خشک شدن منابع آبی، یکی پس از دیگری کافی باشد، بنابراین اعضای شوراهای اسلامی شهرهای جنوب سیستان و بلوچستان پیشتر در جلسه‌ای مشترک با مدیران آبی کشور خواستار ارتقای سهمیه آبرسانی سقایی از 15 به 30 لیتر شدند که با آن مخالفت شد.
معاون منابع انسانی و بهبود شرکت مهندسی آب و فاضلاب در پاسخ به شوراها گفت: ارتقای سهمیه آبرسانی سیار به روستاهای بلوچستان در این شرایط مقدور نیست و اولویت شرکت آب، اجرای طرح‌های برزمین‌مانده و صرف اعتبار برای آن‌هاست.
رضا گیاهی افزود: همه ما می‌دانیم که سهمیه 15 لیتر آبرسانی به‌صورت سقایی و آن هم با ناوگان فرسوده در شأن مردم نیست اما اعتبار آبرسانی سقایی محدود است و بدهی دولت به ناوگان آبرسانی سیار همین حالا به 13میلیارد تومان رسیده که تاکنون پرداخت نشده است و اولویت ما پرداخت این بدهی است.
"هوتگ‌ها" امید روستاییان بی‌آب در معرض خشک‌شدن
اما ارتقای سهمیه آبرسانی سقایی در حالی بیان می‌شود که همان‌طور که پیشتر هم گفته شد بسیاری از روستاها از همین سهمیه 15لیتری آب نیز محروم هستند و آب خود را از منابع آبی دست‌ساز در بلوچستان و یا به‌زبان بلوچی هوتگ تأمین می‌کنند.
هوتِگ به گودال‌های دست‌سازی گفته می‌شود که مردم روستاهای فاقد شبکه بلوچستان سالهاست از آن‌ها برای تأمین آب بهداشتی، آشامیدنی و کشاورزی خود استفاده می‌کنند و این آب هوتگ علاوه‌بر مصارف انسانی به مصارف حیوانات اهلی و وحشی منطقه نیز می‌رسد.
رئیس شورای اسلامی شهرستان چابهار می‌گوید: با توجه به اینکه سهمیه آبرسانی سقایی برای هر نفر تنها 15 لیتر در روز است و این سهمیه اندک کفاف زندگی روستاییان را نمی‌دهد و برخی روستاها هم از همین سهمیه 15 لیتر محروم هستند؛ بنابراین در روستاهای بلوچستان و بهویژه بخش پلان و دشتیاری چابهار و تلنگ قصرقند عمده آب احشام، کشاورزی و هم‌چنین بهداشتی مردم از گودال‌هایی تأمین می‌شود که خود مردم آن را احداث می‌کنند و در زبان محلی به آن‌ها هوتگ می‌گویند.
معین‌الدین سعیدی در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم می‌گوید: عمق هوتگ‌های احداث‌شده حدود 15 متر و توانایی ذخیره بیش از 20 هزار مترمکعب آب را دارند و این در حالی است با توجه به بحران بی‌آبی در روستاهای چابهار، هوتگ‌ها تنها منبع آب مردم هستند و درصورتی که پرآب باشند توانایی تأمین آب روستاهای اطراف آن برای حداقل یک سال را دارند.
سعیدی تأکید می‌کند: ازآنجایی‌که آب این هوتگ‌ها از طریق سیلاب‌ها و بارندگی تأمین می‌شود با کمبود بارندگی و خشکسالی‌های پی‌درپی در سال‌های اخیر بسیاری از آن‌ها خشک شده‌اند و توانایی آبرسانی به مردم و احشام را ندارند.
وی با بیان اینکه هوتگ‌ها تنها امید مردم برای آبرسانی هستند، می‌گوید: اختصاص بودجه‌های لازم برای ساماندهی، حصارکشی، لایروبی و هم‌چنین تأمین آب آن‌ها از سدهای بالادست نقش مهمی را در آبرسانی به مردم محروم ایجاد می‌کند.
احتمال قطع آبرسانی سقایی
اما از میان روستاهای بلوچستان که با تانکر آبرسانی می‌شوند، چابهار بدترین شرایط را دارد؛ به‌گفته نماینده مردم چابهار در مجلس شورای اسلامی، از 438 روستای چابهار تنها 16 روستا به شبکه آبرسانی دسترسی دارند و بقیه با ناوگان آبرسانی سیار، آبرسانی می‌شوند.
عبدالغفور ایران‌نژاد در گفت‌وگو با یکی از رسانه‌ها می‌گوید: در مجموع حدود 40 تانکر آبرسانی سیار در چابهار فعالیت می‌کنند که نصف آن‌ها دولتی و نصف دیگر خصوصی‌اند؛ به‌دلیل شرایط آب‌وهوایی و نبود اعتبار، عمده ناوگان آبرسانی سیار چابهار فرسوده و قدیمی شده است و بر اساس برآوردها حداقل 14 میلیارد تومان برای خرید ناوگان جدید و نوسازی ناوگان فعلی و هم‌چنین پرداخت مطالبات ناوگان و چاه‌های آب خصوصی، اعتبار نیاز است.
ایران‌نژاد با بیان اینکه اداره آب و فاضلاب روستایی بیش از 7 میلیارد تومان به تانکرها و چاه‌های آب خصوصی بدهکار است، می‌افزاید: درصورتی که اعتبار لازم اختصاص نیابد بدون شک روند آبرسانی با مشکل مواجه می‌شود که البته نمونه آن پیشتر هم اتفاق افتاده، تیرماه سال گذشته پرداخت نشدن بدهی بیش از 15 ماه هزینه خرید آب از آب‌شیرین‌کن پسابندر سبب شد تا آب چهار روستای بریس، پسابندر، گواتر و پُشَت با جمعیت حدود 10 هزار نفر قطع شود.
برای درک بهتر از وضعیت آبرسانی به روستاهای بلوچستان به روستای "دک باهو" از توابع بخش دشتیاری شهرستان چابهار و در 60کیلومتری این بندر رفتیم.
هر تانکر آب را بیش‌از 100هزار تومان می‌خریم
یکی از اهالی روستا می‌گوید: قبلاً که ترسالی بود، هوتگ‌ها آب داشتند و ما می‌توانستیم آب احشام و شست‌وشوی خود را از آن‌ها تأمین کنیم اما حالا بسیاری از آن‌ها خشک شده‌اند و مجبوریم آب احشام را نیز از تانکرهای آبرسانی تأمین کنیم.
محمد جدگال در گفت‌وگو با تسنیم می‌افزاید: ناوگان آبرسانی دولتی و سهمیه 15 لیتر در روز کفاف زندگی را در شرایط خشکسالی نمی‌دهد بنابراین ما مجبوریم هر تانکر آب را بیش‌از صد هزار تومان خریداری کنیم.
وی تصریح می‌کند: بسیاری از روستاییان با خشکسالی‌ها، روستا را ترک کردند و برای کار به شهر رفتند و در آنجا هم کاری پیدا کردند و وضع زندگی‌شان روز به روز بدتر می‌شود؛ بسیاری از دوستانم پس از ترک دک باهو به‌خاطر خشکسالی به‌امید یافتن کار به شهر چابهار رفتند و متأسفانه هم‌اکنون در مناطق حاشیه‌نشین سکونت دارند.
برای توسعه ناوگان آبرسانی چابهار باید ستاد بحران تشکیل شود
رئیس شورای اسلامی شهرستان چابهار می‌گوید: ناوگانی که کار آبرسانی را در چابهار انجام می‌دهند بیش‌ازحد فرسوده و قدیمی‌اند، بخش عمده آن‌ها به‌جامانده از جبهه و جنگ است و بخش دیگر هم هدیه سفر مقام معظم رهبری در دهه 60 به چابهار است؛ این ناوگان باآنکه حداقل 30 سال از عمرشان می‌گذرد همچنان به کار آبرسانی در شهرستان چابهار با آن وضعیت آب‌وهوایی و فاصله دور برخی روستا گاهی تا 100 کیلومتر مشغولند.
معین‌الدین سعیدی با هشدار نسبت به اینکه اگر این ناوگان ناتوان شوند روند آبرسانی به مردم محروم چابهار قطع می‌شود، تأکید می‌کند: با توجه به خشکسالی‌های مداوم در روستاهای چابهار و خشک شدن بیشتر هوتگ‌ها و هم‌چنین فرسودگی بیش‌ازحد ناوگان آبرسانی باید هرچه سریعتر ستاد بحران تشکیل شود و ستاد، دستگاه‌های اجرایی را موظف کند که هرکدام به چابهار ناوگان آبرسانی اختصاص دهند.
سعیدی با انتقاد از بی‌تفاوت بودن نهاد‌های برخوردار در چابهار نسبت به مشکل آب این شهرستان، می‌گوید: در شهرستان چابهار به‌خاطر اهمیتش صنایع مهم و نهاد‌های برخوردار اقتصادی مانند فولاد، پتروشیمی، بندر، گمرک، منطقه آزاد و شیلات وجود دارد، اما متأسفانه این ارگان‌ها توجهی به مشکلات مردم چابهار ندارند.
وی خاطرنشان می‌کند: درست است که مأموریت این ارگان‌ها اقتصادی است اما مسئولیت اجتماعی که دارند، چابهار پایین‌ترین شاخصه‌های زندگی نظیر آب و حاشیه‌نشینی را دارد، این ارگان‌ها این وضعیت را می‌بینند؛ اگر هرکدام یک ناوگان به چابهار اختصاص دهد ناوگان آبرسانی متحول می‌شوند؛ البته جا دارد از منطقه آزاد چابهار به‌خاطر اختصاص دادن دو ناوگان تشکر کنیم البته بعد از دو سال تصویب در هیئت مدیره آن‌ها، امیدواریم بقیه ارگان‌ها هم به خود بیایند.
هرچه باشد، بی‌آبی و خشکسالی در بلوچستان این‌روزها به اوج خود رسیده؛ شاید این نکته به ذهن برسد که مردم در همه جای کشور امسال به خشکسالی و بی‌آبی خورده‌اند اما یادآوری این نکته حائز اهمیت است که آبرسانی سقایی و بی‌آبی بلوچستان‌نشینان سالهاست پابرجاست منتها امسال به‌خاطر خشک شدن هوتگ‌ها و منابع آبی وضع بحرانی‌تری به خود گرفته است.
گزارش از سیدامیرحسین عظیمی
انتهای پیام/ت*