قراردادها، روایت‌ها و فقدان تعهد یک تهیه‌کننده
محمد حاتمی و خسرو شهراز بابت دستمزد دچار اختلاف می‌شوند تا نمایش «دیگری» به پایان اجراهای خود نرسد؛ اما با کاوش در نوشتارهای دو هنرمند می‌توان فهمید تهیه‌کننده نمایش نقش خود را به نحو احسن انجام نداده است.
به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، چندی پیش خبری مبنی بر توقف اجرای نمایش «دیگری» کاری از محمد حاتمی در تالار حافظ منتشر شد. نمایشی که از اواخر تیرماه آغاز به کار کرده بود، به نیمه نرسیده بود، کارش به پایان رسید و برخلاف عمده موارد که پای یک نهاد دولتی در توقف در میان است، این بار خود گروه است که شرایط از هم پاشیدن نمایش را فراهم می‌کنند. گفته می‌شود یکی از بازیگران نمایش حاضر به اجرا نمی‌شود و در چند شب پیاپی روی صحنه نمی‌آید. کار به جایی می‌رسد که برخی تیتر می‌زنند «اقدام عجیب بازیگر پیشکسوت تئاتر، نمایش دیگری را تعطیل کرد».
با اعلام محمد حاتمی مشخص می‌شود که این اتفاق ناشی از یک اختلاف مالی میان خسرو شهراز، بازیگر اصلی نمایش با کارگردان و تهیه‌کننده بوده است. حاتمی در یادداشتی در این باره می‌نویسند «متاسفانه به دلیل رفتار غیرحرفه‌ای یکی از همکاران پیشکسوت اجرای نمایش دیگری در تالار حافظ، پس از مدت‌ها تمرین و 15 شب اجرا و در حالی‌که نتایج اطلاع‌رسانی رسانه‌ای به حضور تماشاگران فهیم و هنر دوست منجر شده بود سوال من از جامعه هنری این است که در این روزهای حسرت و کمبود امکانات معیشتی برای همه مردم، آیا باید حسرت تعهد و مروت و حرفهای بودن نیز به دلمان بماند؟ در این بی‌سامانی هنر آیا چیزی بنام اخلاق هم باید از میانه برود و جایش را به دودوزه‌بازی و منفعت‌طلبی بدهد؟ سرتا پای تئاتر مگر چیست غیر از عشق و غوطه‌وری و پاسداری از اندک فرهنگ به جامانده برایمان؟ این چه شیوه نامردمی است که باعث می‌شود تا صفت پیشکسوت را برای همیشه در ذهنمان سیاه کند؟ متاسفم برای کسانی که هنوز متوجه نشده‌اند که بازار و تئاتر دو مکان مجزاست.»
حاتمی نامی از بازیگر مربوطه نمی‌برد و البته نمی‌گوید که چرا شهراز گروه را ترک کرده است. او نمی‌نویسد که رفتار غیرحرفه‌ای چه بوده است و از چه ناشی شده است. با این حال، نوشتار محمد حاتمی بی‌پاسخ نمی‌ماند و خسرو شهراز همانند حاتمی در فضای مجازی جوابیه‌ای منتشر می‌کند و محمد حاتمی را به دروغ‌گویی متهم می‌کند. او در نوشتار خود می‌نگارد: «ترجیح می‌دهم به خاطر حفظ آبرو و حیثیت خانواده تئاتر خیلی از واقعیت‌ها را بازگو نکنم؛ چون اعتقاد دارم هر مشکلی را می‌شود در خانواده حل کرد و بیرون از خانواده جار نکشید و مظلوم‌نمایی نکرد.»
با چنین مقدمه‌ای شهراز مدعی می‌شود «پیشنهاد بازی در این نمایش توسط شخص محمد حاتمی به من داده شد نه کس دیگری! هنگام قرارداد جناب آقای رضایی به عنوان تهیه‌کننده معرفی شد که عملاً تصمیم‌گیرنده خود حاتمی بود. به توافق رسیدیم که مبلغ قرارداد در دو قسط پرداخت شود، یک قسط همراه با تحویل قرارداد و قسط دیگر نیمه اجرا؛ اما قرارداد تعریفی دارد که همه ما بدان واقفیم. در شرایط عمومی پیمان آمده است: هر دو طرف مکلفند وظایف خود را درست و به موقع انجام دهند. در فصل‌های مختلف شرایط عمومی پیمان کراراً گوشزد می‌کند که طرفین نسبت به هم تعهد دارند. در شرایط عمومی پیمان خیلی واضع و روشن تأکید کرده که طرف اول، وظیفه دارد شرایط و موقعیت را برای انجامِ وظیفه طرف دوم مهیا کند تا طرف دوم کارش را بدون اشکال انجام دهد. وقتی دو طرف قراردادی را امضا می‌کنند هر آنچه که توافق شده باید به انجام برسد. پس دیگر نمی‌توان گفت این فقط بازیگر است که متعهد شده است! پس تعهد کارگردان و دیگر عوامل کجا می‌رود!؟»
شهراز در ادامه می‌نویسد که طبق قرارداد اولین قسط را دریافت می‌کند؛ اما قرار بر آن بوده که پس از 12 اجرا، تهیه‌کننده و کارگردان موظف به پرداخت قسط دوم بوده است. او حرفهای حاتمی را تکذیب می‌کند و می‌افزاید: «بنده از تاریخ ١ مرداد تا ١٣ مرداد از ایشان درخواست کردم که باقیمانده دستمزد مرا پرداخت کند؛ حتی پیامکی برای ایشان ارسال کردم که خیلی محترمانه از ایشان خواستم به موقعیت حساس من توجه کنند. ولی ایشان کوچکترین توجهی به خواسته من نکرد . او حتی تماسی هم نگرفت که دلجویی کند و حرفی بزند یا قولی بدهد که همه چیز حل شود!»
این بازیگر مدعی می‌شود این اتفاقات در شرایط رخ داده است که او در وضعیت مالی خطیری قرار داشته است و گروه در این باره با او همراهی نکرده است. در نتیجه او گروه را به واسطه عدم‌تعهد به قرارداد ترک گفته است. البته این تنها روایت شهراز است و حاتمی در نوشتار خود چیزی از جزییات ماجرا ننگاشته است.
نکته جالب در این ماجرا حذف کامل شخصیت تهیه‌کننده است که به شکل قراردادی مسئول تنظیم و بستن قراردادها هستند. بارها نگارنده در مطالب مختلف نسبت به وضعیت غیرروشن نقش تهیه‌کننده در تئاتر ایران سخن گفته است و در این مقوله نیز مشخص نیست اردشیر رضایی در نقش تهیه‌کننده چه وظیفه‌ای داشته است و چرا شهراز در مورد قراردادش با محمد حاتمی وارد اصطکاک شده است. با جستجویی ساده می‌توان دریافت اردشیر رضایی تاکنون تجربه‌ای در تئاتر حرفهای نداشته است و مشخص نیست با کدامین تخصص و مجوزی وارد فاز تهیه‌کنندگی در تئاتر شده است. به گونه‌ای او حلقه مفقوده‌ای است که کلیت تئاتر ایران از آن رنج می‌برد. تهیه‌کنندگانی گاه‌به‌گاهی که عموماً موجب جدال و نزاع نیز شده‌اند. اگرچه در مورد «دیگری» و اردشیر رضایی هنوز مشخص نیست او چه نقشی داشته است. با این حال او به عنوان تهیه‌کننده موظف به رفع و رجوع گروه بوده است که انجام نداده است تا به راحتی یک نمایش هوا شود و دو هنرمند نسبت به یکدیگر شمشیر از غلاف کشند.
انتهای پیام/
