گزارش تسنیم| اعتیاد به کودتا؛ میلیون‌ها کشته در مداخله‌های «سیا» پس از ۲۸ مرداد +تصاویر

گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم ــ کودتای 28 مرداد سال 1332 که 65 سال پیش در چنین روزی در یک پروژه مشترک آمریکایی و انگلیسی اتفاق افتاد، در سال‌های بعد به الگویی برای آمریکایی‌ها جهت مداخله در کشورهای مختلف و بی‌ثبات کردن دولت‌های غیرهمسو با منافع این کشور تبدیل شد.

بسیاری از این مداخله‌های آمریکا به استقرار دولت‌هایی غیرمردم‌سالار در کشورهای قربانی منجر شد که در نتیجه آن چندین میلیون نفر جان باختند.

در گزارش پیشِ‌رو، به‌مناسبت شصت و پنجمین سالگرد کودتای 28 مرداد سال 1332، برخی از مداخله‌های سیا برای بی‌ثبات‌سازی دولت‌های کشورهای مختلف را که پس از این کودتا و با الگوبرداری از آن برای تغییر نظام کشورهای دیگر انجام شدند مرور کرده‌ایم. روزنامه واشنگتن‌پست، سال 2016 گزارش داده آمریکا تنها در دوران جنگ سرد، 72 بار برای تغییر حکومت کشورهای دیگر تلاش کرده است.

1954: گواتمالا

سیا در سال 1954 در عملیاتی با اسم رمز «PBSUCCESS»، دولت «ژاکوب آربنز» را سرنگون کرد و به‌جای او «کارلوس کاستیلو آرماس» را سر کار آورد. این کودتا باعث شد گواتمالا بین سال‌های 1960 تا 1996 درگیر جنگ داخلی‌ای شود که در جریان آن حدود 200 هزار نفر کشته شدند. شمار زیادی از این افراد توسط ارتش تحت حمایت آمریکا کشته شدند.

1956‌-1957؛ کودتاهای شکست‌خورده علیه سوریه

عملیات آمریکا برای کودتا در سوریه در این سال‌ها شکست خورد. اولین برنامه کودتا برای سال 1956 طراحی شد و برنامه سیا این بود که ارتش سوریه، کنترل شهرهای اصلی و گذرگاه‌های مرزی را در اختیار بگیرد. با آغاز حمله رژیم صهیونیستی به مصر در اکتبر 1956 سیا این برنامه را به‌دلیل احتمال عدم موفقیت آن به تعویق انداخت.

برنامه بعدی، سال 1957 به‌اجرا گذاشته شد و شکست خورد. این برنامه به‌دنبال ترور مقام‌های بلندپایه سوری، رقم زدن اتفاقات نظامی صحنه‌سازی‌شده توسط ارتش سوریه در مرزهای این کشور و فراهم آوردن بهانه برای حمله عراق و اردن به این کشور و تبلیغات عظیم توسط آمریکا برای مردم سوریه و رویدادهایی نظیر آن بود. برنامه سیا هنگامی شکست خورد که افسران نظامی سوریه که برای اجرای کودتا میلیون‌ها دلار پول گرفته بودند آن را برای دستگاه‌های اطلاعاتی این کشور افشا کردند. وزارت خارجه آمریکا این افشاگری‌ها را تکذیب کرد و همراه با رسانه‌های این کشور مدعی شد که سوریه به «ماهواره» شوروی تبدیل شده است.

1957-1966؛ اندونزی

اعدامی‌های اندونزی برای اجرای حکم برده می‌شوند

اندونزی به‌عنوان یکی از بنیان‌گذاران «جنبش غیرمتعهدها» و میزبان کنفرانس  ضداستعماری «باندونگ» در سال 1955، در حال حرکت به‌سمت یک سیاست خارجی مستقلانه بود که از لحاظ نظامی، به هیچ‌کدام از طرف‌‌های درگیر در جنگ سرد متعهد نبود. سال 1957، سیا از برنامه کودتای نظامیان شورشی اندونزی حمایت کرد که این برنامه شکست خورد.

در این برنامه خلبان‌های سیا، هواپیماهایی را که در اختیار یک سازمان صوری این سازمان (به‌نام CAT) قرار داشتند به‌پرواز درآورده و برخی مواضع نظامی و غیرنظامی در اندونزی را بمباران کردند. سیا به خلبان‌های CAT دستور داد کشتی‌های تجاری را بمباران کنند تا با ایجاد هراس در این کشتی‌ها، آنها را از آب‌های اندونزی دور کنند. هدف این برنامه در نهایت، تضعیف اقتصاد اندونزی و بی‌ثبات کردن دولت منتخب اندونزی بود.

بمباران‌های هوایی سیا باعث غرق چندین کشتی تجاری و حمله هوایی به یک بازار شد که در جریان آن شمار زیادی از غیرنظامیان کشته شدند. دولت آیزنهاور، هر گونه دخالت در این عملیات را تکذیب کرد.

سیا علاوه بر این در سال 1958 با یک کودتای نظامی «احمد سوکرانو» اولین رئیس‌جمهور اندونزی و رهبر استقلال این کشور از هلند را از قدرت برکنار کرد و پس از آن در تحولاتی ایفای نقش کرد که کشته شدن بین 500 هزار تا یک میلیون نفر در بزرگترین کشور جنوب شرق آسیا را در پی داشت و یکی از بزرگترین قتل‌‌عام‌ها یا به‌تعبیر یکی از مقامات آمریکا، یکی از بزرگترین «سلاخی»های تاریخ لقب گرفت. یکی از وظایف مأموران سازمان سیا، تهیه فهرستی از افراد مظنون به فعالیت برای کمونیسم بود که بدون محاکمه، اعدام می‌شدند.

1959؛ عراق

عبدالکریم قاسم، نخست‌وزیر اسبق عراق

«یونایتدپرس‌اینترنشنال» سال 2003، زمانی که آمریکا دنبال «صدام» بود، به‌نقل از برخی منابع آگاه گزارش داد اقدام برای ترور سال 1959 «عبدالکریم قاسم»، نخست‌وزیر عراق که «صدام» جوان و از عوامل حزب بعث در آن دست داشتند بر اساس هماهنگی بین سیا و دستگاه اطلاعات مصر انجام شده است.

1960؛ لائوس

بین سال‌های 1958 تا 1960 سیا حداقل مهندسی و طراحی سه کودتا را برای دور نگه داشتن گروه‌های چپ‌گرا از قدرت را به‌عهده داشت. سیا حامی رهبر دست‌راستی و سرکرده باند مواد مخدر در لائوس ژنرال «فومی نوساوان» بود. نوساوان دلال مواد مخدر میان برمه، لائوس و ویتنام بود و آمریکا نیز از انحصار انتقال مواد مخدر توسط این شخص حمایت می‌کرد. در سال 1962 سیا با گردآوری 30 هزار نفر از شبه‌نظامیان تحت فرمان خود در تایلند، کره، ویتنام و فیلیپین علیه گروه‌های چپ در لائوس وارد نبرد شد که درنهایت پس از آشکار شدن ضعف آمریکا در مقابل لائوسی‌هایی چپ‌گرا، این کشور اقدام به تخلیه دو میلیون تن بمب بر سر مردم بی‌گناه لائوس کرد.

1961؛ عملیات خلیج خوک‌ها، کوبا

سیا پس از آموزش نظامیان شورشی کوبا، آنها را روانه عملیاتی برای سرنگونی دولت «فیدل کاسترو»، رئیس‌جمهور وقت کوبا کرد. این عملیات آوریل 1961، سه ماه بعد از آنکه «جان اف‌ کندی» قدرت را در آمریکا به‌دست گرفت با ورود نیروی 1700نفری آمریکا به جزیره خوک‌ها آغاز شد. نیروهای مسلح کوبا ظرف سه روز این حمله را خنثی کردند. در این نبرد دوروزه 161 نفر از نیروهای کوبایی و 107 نفر از نیروهای مهاجم کشته شدند. کاسترو هم‌چنین، موفق شد 1189 نفر از نیروهای مهاجم را که نام «بریگاد 2506» روی خود گذاشته بودند، به‌اسارت بگیرد.

دهه 1960؛ کوبا

دولت آیزنهاور در سال‌های پایانی حضور در قدرت، عملیاتی موسوم به «پروژه کوبا» آغاز کرد که سال‌ها ادامه داشت و هدفش سرنگونی دولت کوبا با روش‌های مختلف از جمله جنگ اقتصادی، تحریم و عملیات روانی بود. این برنامه، نفوذ جاسوسان سیا به زیرساخت‌های شهری و تلاش برای خرابکاری در آنها را هم شامل می‌شد، غیر از آن، ترور فیدل کاسترو هم در دستور کار قرار داشت.

1961-1964؛ برزیل

تحلیف ژنرال برانکو به‌عنوان رئیس‌جمهور برزیل

بعد از استعفای رئیس‌جمهور برزیل در سال 1961 «خوزه گولار» به‌عنوان رئیس‌جمهور منتخب مردم قدرت را به‌دست گرفت. گولار، طرفدار حقوق دموکراتیک و اصلاحات اقتصادی و ارضی بود، اما دولت آمریکا اصرار داشت که او برنامه ریاضت اقتصادی اجرا کند. دولت آمریکا عملیاتی را با اسم رمز «برادر سام» برای بی‌ثبات کردن برزیل اجرا کرد. قطع کمک‌ها به برزیل، حمایت‌ مالی از فرمانداران مخالف رئیس‌جمهور جدید و تشویق افسران نظامی برای کودتا و حمایت از ژنرال برانکو، رئیس ستاد مشترک ارتش برزیل به‌عنوان رهبر کودتا بخشی از پروژه سیا بود.

آوریل 1964 ژنرال برانکو با کودتای مورد حمایت آمریکا به‌عنوان رئیس حکومت نظامی به قدرت رسید و در اولین اقدام بیش از 50 هزار نفر از مخالفان کودتا را زندانی کرد. آمریکا از حکومت دیکتاتوری وی حمایت کرد و کمک‌ها و سرمایه‌گذاری‌ها در این کشور را مجدداً احیا کرد.

1963؛ عراق

جسد عبدالکریم قاسم بعد از ترور در کودتای مورد حمایت آمریکا

منابع مختلفی گفته‌اند سیا طراح اصلی کودتای فوریه 1963 در عراق بود. این منابع گفته‌اند عوامل حزب سوسیالیست بعث (جناح سوریه) و افسران ارتش، روز 8 فوریه 1963 با همکاری سیا دولت قاسم را سرنگون کردند.

«عبدالکریم قاسم» دو سال قبل پادشاهی غرب‌گرای عراق را سرنگون کرده بود. دولت آمریکا از گسترش نفوذ حزب کمونیسم عراقی در زمان ریاست جمهوری وی نگران بود. خارج شدن عبدالکریم قاسم از پیمان «سنتو» و خرید اسلحه از شوروی اقداماتی بود که آمریکا و سیا را به براندازی حکومت وی ترغیب کرد.

روزنامه نیویورک‌تایمز در گزارشی در سال 2003 با عنوان «یک استبداد، چهل سال در گذار تشکیل» شرح مفصلی از اقدامات سازمان سیا در راه‌اندازی «حمام خون» در سالهای بعد از کودتا در عراق ارائه می‌کند.

این روزنامه در گزارش مزبور که مستند به نظرات پژوهشگران غربی، پناهندگان عراقی و یک سازمان حقوق بشر انگلیسی است می‌نویسد: «کودتای 1963 با یک حمام خون همراهی شد. بعثی‌ها با استفاده از فهرست‌هایی که سازمان سیا از افراد مظنون به ارتباط با کمونیسم و سایر احزاب چپ‌گرا فراهم می‌آورد، تعداد نامعلومی از نخبگان تحصیل‌کرده عراق را به‌قتل رساندند، قتل‌هایی که گفته می‌شود خود صدام هم در آنها مشارکت داشته است. هیچ‌کس آمار دقیق کشته‌شدگان را نمی‌داند، اما روایت‌ها متفق‌القول هستند که صدها نفر از پزشکان، معلمان، تکنسین‌ها، وکلا و متخصصان و شخصیت‌های نظامی و سیاسی جزء نفراتی بودند که به‌طور نظام‌مند کشته می‌شدند».

1971؛ بولیوی

کودتای 1971 بولیوی

دولت آمریکا از کودتای تحت رهبری ژنرال «هوگو بنزر» برای براندازی دولت منتخب مردمی این کشور حمایت کرد. بنزر، یک قیام نظامی خونین در آگوست 1971 به‌راه انداخت که سرانجام موفق شد. بنزر بعد از روی کار آمدن به سرکوب آزادی‌ بیان و مخالفانش پرداخت، هزاران نفر را دستگیر و شکنجه کرد  و صدها نفر را به‌قتل رساند.

او اتحادیه‌های صنفی کارگران و دانشگاه‌ها را تعطیل کرد. «خوزه تورس»، رئیس دولت ساقط‌شده بولیوی که از این کشور گریخته بود، در عملیاتی موسوم به «کوندور» با مشارکت سیا ربوده و ترور شد. دولت آمریکا با کمک‌های نظامی و اقدامات دیگر از حکومت دیکتاتوری بنزر حمایت کرد.

1973؛ شیلی

 11 سپتامبر 1973 سازمان اطلاعات و جاسوسی آمریکا کودتایی علیه «سالوادور آلنده»، رئیس جمهور وقت شیلی به‌اجرا گذاشت که در نتیجه آن نه‌تنها آلنده کشته شد، بلکه به استقرار یکی از سیاه‌ترین دوران‌های شیلی و حقوق بشر دنیا منجر شد.

گزارش‌های بین‌المللی حاکی است در دوران حکومت «آگوستو پینوشه» از 1973 تا 1990 حدود 35000 نفر از مخالفان سیاسی او اعدام، شکنجه یا ناپدید شدند. نزدیک به 200 هزار نفر نیز به مناطق دورافتاده تبعید شدند.

پینوشه در سال 1990 قبل از ترک مقام خود، برای آنکه جرایمش قابل تعقیب نباشد، تدابیر حقوقی برای برخورداری از مصونیت خودش تدوین کرد. دولت نیکسون طی سال‌های 1970 تا 1973 بیش از 8 میلیون دلار را به فعالیت‌های سازمان سیا در شیلی اختصاص داده بود تا موانعی برسر راه دولت آلنده و فعالیتش در این کشور ایجاد کند.

1979-1989؛ افغانستان

دولت آمریکا در عملیاتی به‌نام «سیکلون» بین این سال‌ها برای براندازی دولت افغانستان اقدام به تأمین مخفیانه سلاح و پول برای «مجاهدین افغانستان» کرد. برخی از این نیروهای تحت حمایت سیا بعداً گروه‌ القاعده را تشکیل دادند.

1980-1992؛ السالوادور

شورشی‌های چپ‌گرا و نیروهای دولت السالوادور 12 سال درگیر جنگ داخلی بودند

جنگ داخلی که در دهه 1980 در این کشور به‌وقوع پیوست، قیام مردمی علیه حکومتی بود که با نهایت سنگدلی و قساوت علیه مردم ظلم می‌کرد. در این جنگ داخلی نزدیک به 70 هزار نفر از مردم السالوادور کشته و هزاران نفر نیز ناپدید شدند. کمیته حقیقت‌یاب سازمان ملل پس از جنگ تشکیل شد و به این نتیجه رسید که 95% از کشته‌شدگان توسط دولت و تنها 5% توسط شبه‌نظامیان کشته شده‌اند. نیروهای نظامی دولت که مسئول این کشتار بودند به‌طور کامل از سوی سیا تأسیس، آموزش و مجهز و هدایت شدند.

1994-2000؛ عراق

سیا پروژه‌ای با اسم رمز  DBACHILLES را برای کودتا علیه دولت صدام طراحی کرد. این شبکه، نظامیان و افسران اطلاعاتی عراق را شامل می‌شد، اما افراد وابسته به صدام در آن نفوذ کردند. این برنامه کودتا ناکام ماند.

2005؛ ایران

دولت آمریکا در سال 2005، گروه موسوم به «جندالله» را به انجام عملیات تروریستی در داخل ایران ترغیب کرد. شبکه خبری ای‌بی‌سی‌نیوز گزارش داده بود پول گروه جندالله از طریق تبعیدی‌های ایران به این گروه منتقل می‌شد. بعداً مشخص شد که سازمان جاسوسی موساد هم در حمایت از این گروه نقش داشته است.

2005 تا امروز؛ سوریه

طبق اسناد ویکی‌لیکس وزارت خارجه آمریکا به‌عنوان یکی از اقدامات برای ساقط کردن حکومت بشار اسد، رئیس‌جمهور سوریه  از سال 2006 تا 2011 دست‌کم 6 میلیون دلار به شبکه ماهواره‌ای Barada ،TV، مستقر در لندن اختصاص داده است.

دولت آمریکا بعد از آغاز ناآرامی‌های سوریه در سال 2011 از گروه‌های تروریستی و شبه‌نظامی که در حال نبرد با دولت مرکزی این کشور هستند حمایت‌های مالی، سیاسی و نظامی کرده است.

2015 تاکنون؛ یمن

دولت آمریکا با کمک‌های تسلیحاتی، لجستیکی و اطلاعاتی از ائتلاف تحت رهبری عربستان برای حمله به یمن حمایت کرده است. این حملات برای بازگرداندن قدرت به «عبدربه منصور هادی» که مورد حمایت آمریکا و عربستان قرار دارد انجام می‌شود و طبق گزارش واشنگتن‌پست به کشته شدن دست‌کم 50 هزار نفر منجر شده است.

انتهای پیام/*