فراموشی "اِسپاخو"؛ بنایی که بود و نبودش برای خراسان شمالی بی‌تأثیر است+تصاویر
بنای قدیمی و کهن اسپاخو که یادگارهای معماری ایران قبل از اسلامی است بدون کم‌ترین سودآوری گردشگری برای استان خراسان شمالی در گوشه‌ای از جاده تاریخی ابریشم رها شده است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از بجنورد٬ آتشکده اسپاخو یکی از قدیمی‌ترین آثار باستانی خراسان شمالی در محور بجنورد به جنگل گلستان و در قسمت جنوبی روستای اسپاخو بر روی تپه‌ای در دامنه جنگل‌های کاج و سرو و سوزی برگ ارس قرار دارد. باستان‌شناسان طبق کاوش‌ها و اسناد کشف شده این آتشکده را مربوط به دوران ساسانیان تخمین زده‌اند.
همچنین در اطراف روستا و آتشکده اسپاخو قبرستانی وجود دارد که از نظر نحوه دفن و مقبره‌سازی با تدفین مسلمانان تفاوت دارد و قبرها به صورت خانوادگی است و این شواهد حاکی از آن است که اقوام خاصی از زرتشتیان در این منطقه زندگی می‌کردند و این بنای تاریخی مربوط به آنها است.
واژه اسپاخو برگرفته از واژه «هسپ» یا «اسپ» که نامی کهن و از دوران حکومت پهلوی و کلمه اخو به معنی پرورش اسب است و دلیل نامگذاری هم این بوده که این منطقه در گذشته محل پرورش اسب بوده است. بومیان این منطقه آتشکده اسپاخو را با نام کلیسا نیز می‌شناسند اما در بررسی‌های صورت گرفته توسط باستان‌شناسان هیچ مدرکی که نشان‌دهنده حضور مسیحیان در این آتشکده باشد پیدا نشده است.
در ساخت آتشکده اسپاخو از لاشه سنگ، ملات ساروج و تیرهای چوبی کوچک استفاده شده است و معماری این آتشکده الگو گرفته از ترکیب گنبد و ایوان است که در معماری بسیاری از بناهای دوران تاریخی و اسلامی دیده می‌شود. آتشکده اسپاخو دارای محرابی دایره‌ای شکل، آتشدان و سقفی گنبدی با روزنه‌هایی برای خروج دود است.
ورودی این معبد ورودی از دو قسمت طاق و پایه تشکیل شده که طاق به شکل نیم دایره بر روی پایه‌ها قرار گرفته است که به این نوع ترکیب اصطلاحا «طاق‌های جاکلیدی شکل» می‌گویند. فضای داخلی آتشکده نیز مربعی شکل بوده و دارای سه ورودی از بخش‌های شمالی، جنوبی و شرقی است. از مهمترین ویژگی‌های معماری آتشکده اسپاخو، وجود دو پنجره کور در نمای شمالی و جنوبی ایوان است.
آتشکده اسپاخو سال 1345 توسط یک تیم باستان‌شناسی، شناسایی و در فهرست آثار ملی کشور به ثبت رسیده است. به تازگی محوطه‌ای باستانی و شهری تاریخی نیز در محدود مانه و سملقان کشف شده که نشان دهنده وجود و حضور زندگی اقوامی در تاریخ قبل از اسلام در این مناطق بوده است.
این بنای کهن و تاریخی که نشانه‌های ساخت آن در دوران ساسانی به تایید سازمان‌های مربوطه رسیده٬ بدون معرفی و فضاسازی خاصی در اطراف٬ هیچ کمکی به صنعت گردشگری استان نکرده و یکی دیگر از ظرفیت‌های مغفول میراث فرهنگی است که در صورت معرفی٬ می‌تواند تاثیر به‌سزایی در رشد اقتصادی خراسان شمالی داشته باشد.
انتهای پیام/ح
