میزگرد تخصصی در تسنیم| تصمیم غلط ارزی با رانت ۲۰هزارمیلیاردی؛ اقتصاد پلیسی جواب نمی‌دهد/نقش ۲گانه نیلی و نهاوندیان
۲ اقتصاددان در نشستی که در خبرگزاری تسنیم برگزار شد اعلام کردند بی‌تدبیری‌های دولت دوازدهم به اوج خود رسیده و در این میان دولت حتی به صحبت‌های اقتصاددان‌های حامی خودش هم توجهی ندارد و در این شرایط جایگاه مشاوران دولت هم نامشخص است.
به گزارش خبرنگار افتصادی خبرگزاری تسنیم، دولت دوازدهم طی هفته‌های اخیر دو وزیر خود را به‌دلیل استیضاح در مجلس از دست داده است. وزیر کار و اقتصاد این دولت که نتوانستند از کارهایشان در مجلس دفاع کنند در حالی از کابینه جدا شده‌اند که در روزهای اخیر زمزمه خداحافظی وزیر صنعت، معدن و تجارت هم بلندتر به گوش می‌رسد و احتمال دارد محمد شریعتمداری سومین وزیر اقتصادی باشد که استیضاح می‌شود.
خبرگزاری تسنیم با توجه به استیضاح‌های رخ‌داده و ناتوانی رئیس جمهور در پاسخ‌دهی به 4 سؤال نمایندگان خانه ملت، نشستی را با حضور وحید شقاقی، اقتصاددان و عضو هیئت علمی دانشگاه خوارزمی و لطفعلی بخشی، اقتصاددان و عضو هیئت علمی دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی برگزار کرده است.
در این نشست به موضوع تک‌نرخی کردن ارز توسط دولت، موضوع اصلاح نظام بانکی، بهبود شرایط دریافت مالیات و اصلاحات ساختاری اقتصاد پرداخته شد که اولین بخش از گفتگو با محوریت نرخ ارز را در ادامه از نظر می‌گذرانید.
محرزبودن تصمیم غلط دولت
تسنیم: ارزیابی شما از عملکرد دولت (در بخش ارزی) چگونه است؟
بخشی: اشتباه دولت اعلام نرخ ارز 4200تومانی بود که معاون اول رئیس جمهور با لحنی توأم با عتاب و خطاب آن را اعلام کرد و گفت "به هر فردی که متقاضی ارز باشد می‌توانیم دلار بدهیم."، در حالی که حتی عامه مردم هم می‌دانستند در فروش نفت مشکل داریم و با توجه به تهدیدات آمریکا مبنی بر خروج از توافق برجام، چنین امکانی برای دولت فراهم نیست.
در زمان اعلام تک‌نرخی شدن ارز آنچه از آینده اقتصاد ایران پیش‌بینی می‌شد چشم‌اندازی منفی بود با این حال جهانگیری در تلویزیون توضیح داد که دولت می‌خواهد ارز را با نرخ 4200تومانی به‌فروش برساند.
پی‌نبردن به اشتباه بعد از 4 ماه
دیگر تصمیم اشتباه دولت دوازدهم توقف فعالیت صرافی‌ها و قاچاق اعلام کردن ارز بود. به‌دلیل ابعاد موضوع و مشکلات این تصمیمات، صاحب‌نظران اقتصادی پیش‌بینی می‌کردند بعد از گذشت یک ماه دولت متوجه خطای خود می‌شود، اما 4 ماه طول کشید و باز هم دولت متوجه خطای خود نشد یا نخواست بشود. در حالی که صرافها یکی از کانال‌های ارتباطی اقتصاد ایران با دنیای خارج هستند و به‌واسطه شبکه‌ای که در خارج از کشور تشکیل داده‌اند ظرفیت مناسبی برای تحمل دوران تحریم‌ها ایجاد می‌کنند، اما دولت این کانال را به‌صورت اختیاری بست.
بر این تصور بودیم که دولت بعد از مدتی حرفش را پس می‌گیرد، اما این دولت بر ادامه اشتباهاتش اصرار دارد در حالی که کشور با مشکلات زیادی روبه‌روست. همین موارد سبب شده است که مردم از دولت ناامید شوند. در تصمیم‌های دولت آن‌قدر اشتباه‌های محرز وجود دارد که شگفت‌زده می‌شویم چطور دولتمردان پشت این تصمیم‌های اشتباه می‌ایستند. عملکرد یک‌ساله آقای روحانی به‌طور مطلق قابل قبول نیست و شایسته است مورد بررسی قرار بگیرد، چرا که این دولت با سرنوشت مردم بازی کرده است.
تخصیص رانت ارزی در بسته اول
شقاقی: من هم معتقدم تصمیم دولت در خصوص اعلام نرخ ارز 4200تومانی اشتباه بود، تصمیمی که همه اقتصاددان‌ها با آن مخالفت کردند. این تصمیمی نبود که تنها بخشی از اقتصاددان‌ها با آن مخالفت کنند، همه صاحب‌نظران بر این گمان بودند که امکان ندارد با این نرخ تعادل شکل بگیرد، اما دولت بر این نرخ پافشاری می‌کرد. با همین تصمیم دولت حداقل 20هزار میلیارد تومان رانت ارزی در جیب 10هزار نفر رفت.
در ادامه این تصمیم‌گیری غلط ارزی دولت، تیم اقتصادی آن به‌جای اینکه منابع ارزی را به تهیه مایحتاج حیاتی اختصاص دهد و به چاره‌اندیشی برای دوران تحریم بپردازد و اقدام به واردات سریع وسایل، تجهیزات و ماشین‌آلات کند، این منابع را صرف یک سری کالاها کردند که به هیچ وجه نیاز کشور نبود. دولتمردان به این موضوع توجه نکردند که با فرا رسیدن موعد تحریم‌ها ممکن است امکان واردات یک سری کالاها فراهم نباشد و یا هزینه مبادلات بالا برود. آنها منابع ارزی را صرف واردات خودرو کردند که در دل آن هم موضوع فساد و هک شدن سامانه ثبت سفارش خودرو روی داد.
شوخی خبرنگاران با موضوع ارز مسافرتی
دولت در اجرای تک‌نرخی کردن ارز، یارانه ارزی به مسافران پرداخت کرد، موضوعی که حتی به شوخی خبرنگاران در مواجهه با پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی مجلس تبدیل شد و آنها پیگیری می‌کردند که بالاخره کی جلوی پرداخت آن گرفته خواهد شد. البته من هم منظورم این نیست که می‌بایست جلوی مسافرت مردم گرفته شود، اما نباید یارانه ارزی پرداخت کرد و یا در چنین شرایطی ارز را به واردات گوشی آیفون اختصاص می‌دادند.
اقتصاد پلیسی گرفتاری امروز
دولتی‌ها در این چند ماه اقتصاد را تبدیل به یک اقتصاد پلیسی کردند که هنوز هم آن فضای پلیسی وجود دارد. در سال‌هایی که در اقتصاد کار کرده‌ام متوجه شدم اقتصاد پلیسی خودش یک پلیس می‌خواهد، به این معنی که اگر دولت بخواهد اقتصاد را به‌شکل پلیسی اداره کند می‌بایست یک پلیس دیگر برای مراقبت از پلیس اولیه بگذارد، فهمیدم کنترل و نظارت با نیروی انسانی امکان‌ناپذیر است و سیستم به مشکلات گرفتار می‌شود.
با اینکه دولت اقتصاد را پلیسی کرده است، صدا و سیما و سایر رسانه‌ها نیز دچار یک فریب شده‌اند و هر روز گزارش‌های پرطمطراقی منتشر می‌کنند که تعزیرات جلوی احتکار را گرفته است، در حالی که تعزیرات اگر خودش را جمع کند کفایت می‌کند!
تغییر شرایط دلار در مقابل سکه
یکی از موضوعاتی که بعد از تک‌نرخی شدن ارز و قاچاق محسوب شدن معامله ارز در نرخ بالاتر از 4200 رخ داد، تمایل مردم به‌سمت سکه بود. تا سال 90 این دلار بود که نرخ سکه را تعیین می‌کرد، اما وضعیتی که دولت در بازار پول به‌وجود آورده سبب شده است که در حال حاضر سکه قیمت دلار را تعیین کند.
دولت در خصوص فروش سکه هم مرتکب اشتباه شد و به‌یک‌باره 60 تن ذخیره طلای کشور را پیش‌فروش کردند.
بخشی: در طرح پیش‌فروش سکه دولت 70 تن طلا فروخت.
اشتباه سیف تا روز آخر
شقاقی: هفتاد تن طلا و بنا به آماری 7 میلیون و 600 هزار قطعه سکه پیش‌فروش شد و ذخایر طلا به‌حراج گذاشته شد. در همین شرایط رئیس جمهور حتی اعلام کرد که "بیش از این هم می‌توانستیم سکه بفروشیم". در جلسه تودیع و معارفه رئیس کل بانک مرکزی هم سیف، رئیس سابق بانک مرکزی همین صحبت روحانی را تکرار می‌کرد که "می‌توانستم بیش از این میزان ذخایر طلا را بفروشم و بازار را کنترل کنم، اما نخواستم".
تحلیل غلط دولت درباره تخصیص سکه و ارز
تحلیل اشتباه دولت در خصوص سکه و ارز این بود که موضوع را به‌شکل یک عرضه و تقاضا دید، به این معنی که مازاد تقاضایی برای این دو وجود دارد پس در صورت افزایش عرضه می‌توان شرایط را مدیریت کرد. اما در وضعیت کنونی طی ماه‌های اخیر دولت هرچه سکه و ارز به بازار تزریق کند در بازار جذب می‌شود، این موضوع هم به این دلیل است که وضعیت نااطمینانی در جامعه رخ داده است. دولت نمی‌تواند یک تصویر روشن از آینده ارائه کند، حتی نمی‌تواند تصویر روشنی از یک ماه آینده بدهد، بنابراین در چنین شرایطی تحلیل اوضاع به این صورت که تزریق سکه و ارز مازاد تقاضا را کاهش خواهد داد، تحلیل اشتباهی است.
عوارض تصمیم‌های غلط ارزی
یکی دیگر از شرایطی که به‌واسطه اشتباهات دولت در ماه‌های اخیر بروز کرده است تجارت چمدانی دلار و به‌عبارتی "دزدی یارانه‌های ارزی" است که هم‌اکنون در مرز عراق رخ داده است و تا چند وقت بعد در مرزهای شمال همچون آذربایجان بروز خواهد کرد. کنار این وضعیت که ناشی از بی‌تدبیری دولت است قاچاق سوخت به عمق خاک ترکیه در مرزهای با این کشور نیز وجود دارد.
در 9 ماه اخیر به‌اندازه کافی از سوی دولت بی‌تدبیری شده است و به‌نظر می‌رسد بیشتر از این نمی‌شد از سوی آنها بی‌تدبیری صورت گیرد، در حال حاضر یک نفر مدافع دولت نیست که در چنین جلساتی شرکت کند و پاسخ‌گو باشد. ماحصل این بی‌تدبیری‌های دولت 2 استیضاح از وزرای دولت است و استیضاح وزیر صنعت، معدن و تجارت هم در راه است، روحانی هم در جلسه سؤال از رئیس جمهور در مجلس نتوانست پاسخ‌های قانع‌کننده‌ای بدهد. آن‌قدر عملکرد دولت بد بوده است که حتی شخصی مثل الیاس حضرتی که از نمایندگان موافق دولت تلقی می‌شود در مقام منتقد ظاهر شد.
دولت با همه انتقادهایی که به آن وارد است حاضر نیست بپذیرد که مشکل دارد. خب، دولت باید در وهله اول مشکل را بپذیرد، نیازی نیست برای حل مشکلات از اقتصاددان‌های منتقد خود راه‌حل بگیرد. اگر مشکل را بپذیرد می‌تواند از اقتصاددان‌های همراه خودش گلچین کند و راه‌حل را از آنها بگیرد.
بلاتکلیفی شرایط نیلی
تسنیم: راهکاری که اقتصاددان‌های حامی دولت می‌دهند از همین مسیری می‌گذرد که دولت در حال طی کردن است، بنابراین در صورتی که بخواهد از اقتصاددان‌های همراه دولت برای حل مشکلات کمک بگیرد امکان برطرف شدن آنها وجود ندارد.
بخشی: به این صورت نیست که تمام اقتصاددان‌های همراه دولت معتقد به این راهی باشند که دولت در حال طی کردن آن است.
شقاقی: از زمانی که دولت دوازدهم سر کار آمده است تا به حال یک مصاحبه از آقای نیلی نشنیده‌ام. اگر او را ببینم گلایه‌ام را مطرح می‌کنم، چرا که او یا باید استعفا بدهد یا اینکه مسئولیت سمتی را که عهده‌دار است بپذیرد.
بخشی: حقیقت این است که دولت به حرف آقای نیلی هم گوش نکرده است.
شقاقی (خطاب به بخشی): این گونه نیست که دولت به نظرات آقای نیلی توجهی نکرده باشد. من خودم مشاور وزیر اقتصاد بوده‌ام. با ایشان هم جلسات مفصلی برگزار می‌کردیم. یک اقتصاددان بیکار نیست که به یک مقام دولتی مشاوره بدهد و او هم گوش نکند.
شقاقی: در این دولت غیر از نیلی، نهاوندیان حضور دارد که به‌عنوان یک صاحب‌نظر اقتصادی نزدیک به دولت مطرح است. سؤالی که برایم وجود دارد این است که؛ این افراد چه‌کار می‌کنند، مؤسساتی که از آنها پشتیبانی می‌کنند مشغول چه‌کاری هستند؟
استفاده‌نکردن دولت از ظرفیت رسانه‌ها و اساتید
تسنیم: در جلسه پرسش از رئیس جمهور در مجلس، روحانی گفت که "به‌دنبال راه‌حل طولانی هستیم."، در مصاحبه تلویزیونی رئیس جمهور هم او گفته بود که بسته اول ارزی می‌توانست خوب عمل کند، اگر همه همراهی می‌کردند. بیان این موضوعات از سوی روحانی این شائبه را ایجاد می‌کند که او به سیاست‌های اقتصادی که اجرا کرده است پایبند است و آنها را درست می‌پندارد، این چه اتفاقی است که دولت خودش سیاست‌های اقتصادی‌اش را قبول دارد اما در خارج از دولت کارشناسان این گونه فکر نمی‌کنند؟
بخشی: یکی از موضوعاتی که در دولت‌های ایران اتفاق افتاده است و در این دولت شدت بیشتری پیدا کرده است استفاده نکردن از ذخایر علمی کشور است. هم‌اکنون هزاران عضو اقتصاددان در ده‌ها دانشگاه کشور هستند. این افراد در روزنامه‌ها و شبکه‌های اجتماعی هم فعال هستند. به‌طور تقریبی 20 روزنامه با عنوان اقتصادی و کار ویژه در حوزه اقتصادی داریم همچون صبح اقتصاد، عصر اقتصاد، جهان اقتصاد، دنیای اقتصاد و...، این به‌غیر از هفته‌نامه‌ها و مجلات تخصصی اقتصادی است. در تمام این نشریات روزنامه‌نگاران متخصص حضور دارند.
کر و لال شدن دولتی‌ها
هیچ‌گاه نمی‌بینیم اعضای هیئت علمی دانشگاه‌ها و روزنامه‌نگاران به‌بازی گرفته شوند و به‌عبارتی صحبت‌هایشان به‌کار گرفته شود. صاحب‌نظرانی هستند که بدون چشم‌داشت با رسانه‌ها مصاحبه می‌کنند و در این نشریات مقاله می‌نویسند. این افراد طرح‌های خوبی دارند، سرمقاله‌های روزنامه‌ها نیز مملو از برنامه‌های راهگشا برای دولت است، اما این دولت «ناشنواست.»، داخل دولت هم کارشناسان خوبی حضور دارند اما به‌نظر می‌رسد حرف این افراد هم شنیده نمی‌شود.
مرکز پژوهش‌های مجلس هم تحقیقات خوبی انجام داده است، اما انگار یک سدی وجود دارد که اجازه نمی‌دهد این اطلاعات مورد استفاده قرار بگیرد و تمام تحلیل‌ها و تفسیرها به دیوار برمی‌خورند.
روحانی تا کنون چندین بار مصاحبه تلویزیونی داشته است در فضایی که سؤالات و جواب‌ها ساختگی است. اما تا کنون با روزنامه‌نگاران مصاحبه‌ای انجام نداده است.
دولتمردان در این تب‌وتاب قیمتی ارز و سکه سکوت مطلق کرده‌اند و پاسخ نمی‌دهند، در حالی که جامعه نیاز دارد تا یک نفر درباره وضعیت توضیح دهد. اندک پاسخ‌هایی هم که از سوی دولتمردان به‌خاطر این شرایط داده می‌شود در عمل خلاف آن ثابت می‌شود.
کشور در سخت‌ترین دوران زندگی خود است و پرخطرترین دوران چند قرن اخیر خود را می‌گذراند. نیاز است که اعتماد مردم که یک سرمایه اجتماعی است و طی یک سال اخیر از دست رفته است، بازگردد. ملاحظه می‌کنیم که اعتماد به دولت از بین رفته است و هر حرفی از سوی دولت منتشر می‌شود، مردم خلاف آن را انتظار دارند و نتیجه را به‌عکس آن صحبت پیش‌بینی می‌کنند.
حرفهای خنده‌دار رئیس‌جمهور
روحانی چندین بار تا کنون با قاطعیت گفته است که قیمت ارز بالا نمی‌رود، در حالی که او سیاستمدار است و می‌داند قیمت ارز تحت تأثیر عوامل پیچیده‌ای است که در اختیار روحانی نیست، پس باید حرفی بزند که نشان دهد امکان نوسان وجود دارد. فعالان اقتصادی هوشمند هستند و به حرفهای روحانی گوش می‌دهند، در همان لحظه‌ای که روحانی با چنین قاطعیتی می‌گوید قیمت ارز بالا نمی‌رود به او «پوزخند» می‌زنند. آنها می‌دانند که او اطلاعات اقتصادی درستی ندارد. این خیلی بد است که رئیس جمهور یک کشور در مورد مسائل اقتصادی به‌شکل بدیهی حرفهای اشتباه را قاطعانه بیان کند. یکی از اثرات حرفهای اشتباه روحانی در مورد مسائل اقتصادی این است که اعتماد اجتماعی مردم کاهش پیدا می‌کند.
تأمین منافع برخی گروه‌ها توسط دولت
تسنیم: آیا این تصمیم‌های غلط اقتصادی دولت تحت تأثیر فشارها و لابی‌های افراد صاحب‌نفوذ در دولت رقم می‌خورد یا اینکه دولتمردان ناکارآمد هستند؟
بخشی: موضوعی وجود دارد با عنوان «تودرتویی نهادی»، این صحبت که تصمیم‌های غلط تحت تأثیر فشارها صورت می‌گیرد بر مبنای حدس است و من با حدس و گمان صحبت نمی‌کنم. اما به‌طور حتم حرف‌هایی که دولت می‌زند به‌نفع یک عده تمام می‌شود.
اشتباه دولت در میخکوب‌کردن قیمت
تسنیم: در اجرای سیاست ارزی راهکاری که دولت می‌بایست بپیماید چیست؟ آیا اجرای بسته اول ارزی تحت تأثیر فشاری به‌اجرا درآمد؟
بخشی: در بودجه سالانه یک نرخی را برای ارز تعیین می‌کنند که در بازار ممکن است دادوستد با نرخ متفاوتی انجام شود. اما نکته مهم در اجرای بسته ارزی اول دولت میخکوب کردن قیمت دلار بود.
شقاقی: دولت در سیاست ارزی اول خود نرخ را میخکوب کرد و قیمت بالاتر را هم قاچاق اعلام کرد. به‌نظرم بسته اول را نمی‌توان یک بسته تلقی کرد. بسته دوم ارزی دولت را می‌توان یک بسته واقعی قلمداد کرد و روی آن تحلیل کرد. در یک نگاه بسته دوم اصلاح سیاست ارزی اولی بود. به‌طور خلاصه اگر دولت به‌سمت آزادسازی ارز پیش برود کار درستی انجام داده است.
آزادسازی ارز کمک می‌کند به اقتصاد
با آزادسازی ارزی موافق هستم، چرا که معتقدم اگر نرخ دلار آزاد شود به‌خاطر ماهیت اقتصادی‌مان قیمت نمی‌تواند از یک حدی بالاتر برود و تحمل آن وجود ندارد، دلیل هم مشخص است اگر نرخ دلار به یک حدی برسد دیگر بخشی از اقتصاد اجازه خرید کالا نمی‌دهد و از سویی اقتصاد دچار فروپاشی می‌شود.
این موضوع که می‌گویم موافق آزادسازی ارز هستم به این معنی نیست که با به‌هم خوردن اقتصاد موافقم. دلار می‌تواند تا یک حدی بالا برود، البته نه به‌اندازه نرخ‌های غیرواقعی همچون قیمت‌های 25 و 30 هزار تومان، که برخی رسانه‌ها مطرح کردند. اگر آزادسازی ارزی صورت بگیرد این موضوع مانع از واردات بعضی کالاها می‌شود چرا که در یک نرخ‌هایی از دلار امکان واردات وجود ندارد. از سویی این آزادسازی ارز باعث حمایت از گردشگری می‌شود.
یکی از اشتباه‌های این دولت در اجرای سیاست ارزی اجازه ندادن به صرافی‌ها برای فعالیت بود، در حالی که باید شرایط را برای آنها مهیا می‌کردند. صادرکننده و واردکننده می‌توانند (و می‌توانستند) با پیمان‌سپاری مشخص فعالیت کنند و صرافی‌ها را نیز می‌توانستند مجاب کنند که در سامانه ارزی سنای بانک مرکزی فعالیت‌شان را ثبت کنند. بعد هم در مسیر آزادسازی ارز اینها می‌توانستند خرید و فروش انجام دهند.
آزادسازی ارزی یک درآمد ریالی نصیب دولت می‌کند، به این معنی که دلار 3700تومانی سابق می‌تواند با نرخ آزادشده 10 هزار تومان یا هر نرخی که بازار در آن به تعادل می‌رسد انجام شود. ریالی که گردشگران برای هر دلار می‌پردازند در آزادسازی ارز افزایش پیدا می‌کند. از محل واردات درآمد ریالی بیشتری نصیب دولت می‌شود و درآمد دلاری نفت، ریال بیشتری به‌وجود می‌آورد. این اختلاف قیمتی که ارز پیدا کرده است می‌تواند درآمد ریالی زیادی به دولت برساند که همه این منابع می‌تواند در اجزای GDP توزیع شود.
تحلیل غلط وزیر صمت
دولت با اجرای این بسته آزادسازی ارز و توزیع آن در بخش‌های مختلف GDP می‌تواند یک بسته اصلاح نظام اقتصادی انجام دهد و اقدام به حمایت از صادرات غیرنفتی، پیمانکاران و برخی واردکننده‌های کالاهای اساسی کند. وزیر صمت دچار یک تحلیل غلط است که تصور می‌کند کاهش ارزش پول ملی منجر به حمایت از صادرات غیرنفتی می‌شود در حالی که هم‌اکنون صادرات غیرنفتی هدفمند نیست.
توزیع این درآمد ریالی ناشی از آزادسازی ارز می‌تواند اقتصاد را از قفل خارج کند. هم‌اکنون اقشار مختلف جامعه نیازمند حمایت هستند و در صورتی که این پشتیبانی از آنها صورت نگیرد به‌زودی سه بازار در کشور قفل می‌شود. در حالی که هم‌اکنون میانگین حقوق دستمزد 2 میلیون تومان است، چنین افرادی نیازمند حمایت هستند. قشر دیگری که نیاز به حمایت دارند تولیدکننده‌ها هستند که برای تجهیزاتشان نیاز به چنین حمایتی دارند. از سوی دیگر دولت بدهی‌هایی به پیمانکاران دارد که تا این مبالغ پرداخت نشود چرخ اقتصاد به‌حرکت در نمی‌آید.
از محل آزادسازی ارز دولت می‌تواند حداقل 250هزار میلیارد تومان درآمد به‌دست آورد که در صورت انجام نشدن اصلاحات نظام اقتصادی تا سه ماه آینده بازار کالا، بازار کار و بازار پول قفل خواهد شد.
بخش حمل‌ونقل در معرض خطر
تسنیم: آیا این نرخ که به‌طور میانگین نزدیک به 10هزار تومان برای هر دلار است و هم‌اکنون در بازار معامله می‌شود، می‌تواند سقف قیمتی آزادسازی ارز هم باشد؟ این نرخ می‌تواند ملاک عمل قرار گیرد؟
شقاقی: این نرخ در نهایت می‌تواند به 12 الی 13 هزار تومان برسد، چرا که به‌نظرم بیشتر از این نرخ اقتصاد کشش ندارد. اما دست‌آخر این نرخ هرچه که باشد از محل آن برای دولت یک درآمد ریالی حاصل می‌شود که به‌کمک آن می‌تواند اقتصاد را نجات دهد. به‌نظرم در آینده نزدیک با توجه به شرایط موجود در بخش حمل‌ونقل رانندگان تاکسی، اتوبوس‌داران، کامیون‌داران و هواپیمایی‌ها دچار مشکل می‌شوند و توقف فعالیت در این بخش‌ها به سایر بخش‌های اقتصاد نیز تسری پیدا می‌کند.
رانندگان تاکسی به این دلیل قادر به ادامه فعالیت نخواهند بود که در وهله اول خودروی آنها طی ماه‌های اخیر گران شده است و به‌عنوان یک پس‌انداز می‌توانند خودرویشان را بفروشند و در بانک سپرده کنند. اما اگر بخواهند به فعالیت ادامه دهند با توجه به گران شدن بیمه‌نامه، لوازم یدکی و... در صورتی که روزانه 150 هزار تومان هم درآمد داشته باشند باز هم فعالیت برایشان مقرون به صرفه نخواهد بود. برای سایر بخش‌های حمل‌ونقل نیز می‌توان همین وضع را پیش‌بینی کرد.
بحران اقتصاد غیر قابل انکار است
تسنیم: آقای بخشی، شما نسخه مناسب ارز را چه می‌دانید؟
بخشی: در شرایط بحرانی قرار داریم، هرچند رئیس جمهور می‌گوید این عبارت «بحران» را به‌کار نبریم، اما در شرایط کنونی نمی‌توان نسخه عادی پیچید. بانک‌های ما سالانه 250هزار میلیارد تومان سود پرداخت می‌کنند. از این پول 85 درصد تنها به 2 درصد افراد جامعه پرداخت می‌شود. ما حتی نمی‌توانیم به‌دنبال بازار آزاد برویم چرا که در شرایط حساسی هستیم. اگر ارز هم آزاد شود در این مقطع جواب نمی‌دهد، می‌بایست به‌دنبال راه‌حل خاص باشیم.
انتهای پیام/*