یادداشت | آنگ سان سوچی و آبروی برباد رفته صلح نوبل

به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، روزی که کمیته صلح نوبل تصمیم گرفت جایزه صلح خود  را به فعال سیاسی میانماری اعطا کند، هیچوقت فکرش را هم نمی‌کرد که این تصمیم به یک فاجعه برای اعتبار نوبل تبدیل شود.

این روزها به واسطه بحران مسلمانان روهینگیا در ایالت راخین، همه آنگ سان سوچی را به خوبی می‌شناسند. چهره بانفوذ سیاست و حکومت در میانمار که پس از بازگشت از بریتانیا به کشورش در سال 1988 به رهبر مخالفان حکومت نظامی میانمار تبدیل شد.

سوچی به واسطه شهرت پدرش «آنگ سن»، که یکی از مبارزان استقلال طلبی میانمار از بریتانیا بود، و همچنین توانایی وی در سخنرانی خیلی زود به رهبر صداهای مخالف تبدیل و باعث شد مخالفان حکومت دور وی جمع شوند. همین امر باعث ترس و وحشت حکام میانمار و درنهایت منجر به حبس خانگی آنگ سان سوچی شد.

خانم سوچی بین سالهای 1989 تا سال 2010 حدود 21 سال در حبس خانگی و در زمانهای کوتاهی نیز در زندان بود. او در حبس خانگی به مبارزات آزادیخواهانه و مقابله با دیکتاتوری نظامی میانمار ادامه داد و هر از گاهی از پشت نرده‌های خانه ویلایی خود با هوادارانش صحبت می‌کرد و پیامهای سیاسی خود را به آنها منتقل می‌کرد. این رویه و عکسهایی که از وی در دوران حبس منتشر می‌شد از وی یک قهرمان تمام عیار ساخت تا جاییکه کمیته نوبل در سال 1991 جایزه صلح خود را به وی تقدیم کرد.

 رهایی از حبس و آغاز افول سوچی

نظامیان میانمار که تحت فشارهای داخلی و خارجی در سال 2010 با روند اصلاحات تدریجی در این کشور موافقت کرده بودند مجبور شدند آنگ سان سوچی را از حبس خانگی آزاد کنند. رویدداد بزرگی که نوید آغاز یک اصلاحات واقعی را در میانمار میداد و باعث خوشحالی بسیاری از فعالان حقوق بشری جهان شد که صبر و استقامت سوچی را طی سالهای زندان می‌ستودند.

با این حال، طی سالهای بعد از آزادی از حبس، آنگ سان سوچی نشان داد که تفکرات او نه تنها قرابتی با آزادی خواهی و صلح طلبی ندارد بلکه بسیار نزدیک به افرادی است که وی را به مدت 20 سال در حبس نگه داشته بودند.

بحران مسلمانان روهینگیا اولین چالش پیش روی حکام میانمار در مسیر اصلاحات و همچنین اولین چالش حقوق بشری آنگ سان سوچی برنده صلح نوبل بود. بحرانی که هر دو طرف سرافکنده از آن بیرون آمدند.

شروع موج تازه حملات بودائیان تندرو علیه اقلیت روهینگیا در سال 2012 نه تنها با مخالفت دولت در این کشور مواجه نشد بلکه بنا بر گزارشهای نهادهای مختلف سازمان ملل، ارتش و نیروهای امنیتی میانمار به صورت سازمان یافته از عوامل اصلی سرکوب مسلمانان در ایالت راخین در غرب میانمار بودند. در سالهای 2012 تا 2015 بیش از یکصد هزار روهینگیا از خانه و کاشانه خود آواره شدند و بالع بر 200 نفر کشته شدند. در سال 2016 و 2017 مجددا موج تازه‌ای از حملات خشونت بار و سازمان یافته توسط ارتش میانمار علیه مسلمانان روهنیگیا صورت گرفت که باعث شد بالغ بر 600 هزار نفر به سمت مرزهای بنگلادش فرار کنند. طی این خشونتها بیش از 400 نفر نیز قتل عام شدند.

واکنش آنگ سان سوچی به این بحران را می‌توان به دو بخش تقسیم کرد. بخش اول مربوط به سالهای پس از آزادی یعنی 2010 تا 2015 است. در این مدت سوچی از نظر سیاسی قدرتی نداشت و تنها به عنوان رهبر اپوزیسیون شناخته می‌شد. درحالیکه افکار عمومی جهان و اغلب فعالان و سازمانهای حقوق بشری خشونتها علیه مسلمانان رو محکوم کرده بودند، برنده صلح نوبل ترجیح داد در برابر مهمترین بحران حقوق بشری آن زمان که بیخ گوشش در حال رخ دادن بود سکوت کند. او در تنها واکنش خود به این بحران، پاکسازی علیه مسلمانان را رد کرد و گفت که بودائیان نیز قربانی خشونت هستند!

بخش دوم مربوط به سالهای پس از 2015 است که حزب آنگ سان سوچی در انتخابات میانمار پیروز شده، اغلب کرسیهای پارلمان را در اختیار گرفته و از سوچی به عنوان رهبر دوفاکتوی میانمار یاد می‌شود. سوچی تنها به خاطر اینکه همسرش خارجی است نتوانست رئیس جمهور رسمی شود اما در واقع قدرت اصلی در اختیار وی است.

از نکات جالب انتخاباتی که خانم سوچی در آن پیروز شد این بود که مسلمانان روهینگیا برای اولین بار اجازه نیافتند در انتخابات شرکت کنند؛ بازتابی از موضع خانم سوچی و حاکمان نظامی میانمار که مسلمانان روهینگیا را اصلا شهروند این کشور محسوب نمی‌کنند و خواستار کوچاندن آنها به کشورهای اطراف به ویژه بنگلادش هستند.

پس از اوج گیری خشونتها علیه مسلمانان روهینگیا در سال 2016 فشارهای بین‌المللی و رسانه‌ای علیه آنگ سان سوچی و سکوت مرگبارش در قبال این بحران حقوق بشری افزایش یافت. سازمان ملل متحد صریحا دولت میانمار را به پاکسازی قومی متهم کرد.

تفاوت خشونتهایی که بعد از سال 2015 علیه روهینگیا رخ داد با موارد قبلی در این بود که این بار عوامل دولتی که آنگ سان سوچی رهبر آن بود مرتکب چنین جنایاتی شده بودند.

سکوت تأمل‌برانگیز برنده جایزه صلح نوبل

سوچی در واکنش به انتقادها از مواضعش در برابر روهینگیا باز هم سکوت پیشه کرد اما تاکید کرد که نیروهای میانمار در ایالت راخین بر اساس حاکمیت قانون عمل می‌کنند.

«یانگ لی» گزارشگر حقوق بشر سازمان ملل در امور میانمار از مواضع سوچی انتقاد کرد و گفت که خانم سوچی که قدرت اصلی را در میانمار بر عهده دارد از محکوم کردن جنایات ارتش خودداری کرده است. وی همچنین ادعای دولت میانمار که گفته بود آنها خودشان خانه‌های خود را آتش زده اند را رد کرد و آن را براساس شواهد و مدارکی که سازمان ملل در اختیار داشت غیرممکن خواند.

رهبران بسیاری از کشورهای اسلامی نیز از نحوه برخورد خشونت بار دولت میانمار با مسلمانان روهنیگیا و به ویژه سکوت آنگ سان سوچی در این زمینه شدیدا انتقاد کردند.

آنگ سان سوچی پس از سالها سکوت در برابر بحران مسلمانان روهینگیا و انتقادات فزاینده حقوق بشری از وی، بالاخره در سپتامبر 2017 سکوتش را در این زمینه شکست و در واکنش به انتشار تصاویر دلخراش از کشتار مسلمانان روهینگیا به دست نظامیان میانمار گفت که این نوع اطلاعات جعلی تنها گوشه‌ای از کوه یخ بزرگی از اطلاعات غلط است که برای مشکل‌آفرینی بین جوامع مختلف ایجاد شده و جهت تامین منافع تروریست‌ها است! این موضعگیری سوچی آب سردی بود بر روی همه کسانی که همچنان نسبت به آنگ سان سوچی به عنوان یک قهرمان حقوق بشری امیدوار بودند.

روزنامه نیویورک تایمز با بیان اینکه "آنچه بر مسلمانان روهینگیا می‌گذرد مایه شرم سوچی است" نوشت؛ "شرم آور است. ما به تو(سوچی) افتخار کردیم و برای آزادی‌ شما جنگیدیم و حالا تو از این آزادی برای چشم‌پوشی از کشتار مردمت استفاده می‌کنی؟"

"کِن راث" رئیس دیده‌بان حقوق بشر درباره مواضع سوچی گفته: «زمانیکه سوچی جایزه صلح نوبل را به دلیل ایستادگی در برابر ظلم دریافت کرد ما او را تحسین کردیم؛ اما حالا او نماد مشارکت در جنایتی که علیه روهینگیا صورت می‌گیرد، است."

سازمان ملل در ماه اوت 2018 در گزارشی خواستار تحقیق درباره مساله نسل کشی در میانمار و همچنین محاکمه فرمانده ارتش این کشور و 5 ژنرال دیگر ارتش شده است.

زید رعد الحسین کمیسیونر حقوق بشر سازمان ملل در واپسین روزهای کاری خود در ماه سپتامبر بر موضوع بحران روهینگیا بسیار تاکید کرد و در مصاحبه با شبکه بی بی سی گفت که نیازی نبود خانم سوچی سخنگوی ارتش باشد، به جای این اظهارات او باید استعفا کند و به حبس خانگی بازگردد.

به نظر میرسد آنگ سان سوچی تنها در حبس خانگی یک فعال حقوق بشری مطلوب باشد، او از فرصت سالهای پس از آزادی از حبس نه تنها قدمی در جهت بهبود حقوق بشر و صلح برنداشته بلکه برعکس با حمایت از خشونتهای سازمان یافته در کشورش علیه یک اقلیت قومی، آبروی هرچه فعال صلح و جایزه صلح نوبل را بر باد داد.

این اولین بار نیست که یک برنده جایزه صلح نوبل تبدیل به ضد تبلیغ برای صلح می‌شود. باراک اوباما برنده جایزه صلح نوبل در سال 2009 نیز به خاطر سیاستهای جنگ طلبانه به ویژه کشتار غیرنظامیان با استفاده از هواپیماهای بدون سرنشین در پاکستان، افغانستان و سومالی و یمن دست کمی از خانم سوچی ندارد. همچنین شیرین عبادی برنده صلح نوبل در سال 2003 به خاطر ترویج خشونت و حمایت از آشوب طلبان بیشتر از آنکه منادی صلح باشد مرج افراطیگری و خشونت است.

انتهای پیام/