کردستان|محرم دیار گروس از «علم گردانی» تا «خاکی‌ترین آیین عاشورایی»+تصاویر
آیین گرامیداشت ماه محرم در شهرستان بیجار با مراسم خاص این شهرستان از جمله «عَلم گردانی» تا «گِل‌گیران عزاداران حسینی» برگزار می‌شود.
به گزارش خبرگزاری تسنیم در بیجار، از روز نخست ماه محرم عزادار سرور و سالار شهیدان، مردمان شهرستان بیجار نیز همانند تمامی مسلمانان ارادت خود را به سرور و سالار شهیدان با برپایی مجالس عزاداری نشان می‌دهند، این مراسم عزاداری حسینی در حسینیه شهر بیجار و به همت هیأت قمربنی هاشم(ع) برپا می‌شود و هرساله با استقبال چند هزار نفری همراه است.
یکی از مراسم خاص شهرستان بیجار که در روز عاشورا صورت می‌پذیرد آیین گِل‌گیری سر و روی عزاداران حسینی است، در فلسفه این حرکت ارزشی بیان شده است که: عزاداران برای ابراز همدردی خود با خانواده سالار شهیدان بر روی سرشان گل می‌مالند و بدینوسیله اندوه خود را را به اوج می‌رسانند.
مراسم گِل‌گیری بیجار در چهارمین همایش ثبت ملی آثار در آذرماه سال 90، در فهرست آثار ملی معنوی کردستان به ثبت رسیده است، این مراسم به نمادی از غربت شهدا و به خاک کشیده شدن کودکان یتیم و اسیر در واقعه عاشورا و صحرای کربلا بدل شده است، دلیل این هم‌پوشانی در میان مردم بیجار با غریبان کربلا بدان خاطر است که در روز عاشورا به دلیل روز شهادت امام حسین (ع)، اقوام و نزدیکانش که برای یاری‌رساندن به ایشان راهی صحرای کربلا شدند، پس از خبر شهادت امام حسین (ع) گِل بر روی سرشان مالیدند، گلِ‌گیران دیار گروس هم بر اساس عقاید و باورهای نیاکان خود این کار را انجام داده و همه ساله در بیجار برگزار می‌شود.
یکی از زیبایی‌های آیین گل‌گیری این است که گل‌گیران در طول مسیر حرکت خود به هر مسجدی که برسند، وارد مسجد شده و با خواندن «عزا عزاست امروز، روز عزاست امروز، مهدی صاحب زمان (عج)، صاحب عزاست امروز» مصیبت کربلا را به حضرت قائم (عج) و حاضرین در مسجد تسلیت می‌گویند.
به آتش کشیدن خیمه‌ها
از دیگر مراسماتی که در ایام محرم در شهرستان بیجار که پس از اقامه نماز ظهر عاشورا برگزار می‌شود، آتش‌زدن خیمه‌ها است، این حرکت نمادی از به آتش‌کشیدن خیمه‌های فرزندان و یاران امام حسین (ع) به دست سپاهیان یزید است.
علم گردانی
از دیگر آیین ویژه برگزاری عزاداری محرم «علم‌گردانی» است، این آیین که توسط جوانان صورت می‌گیرد حرکتی نمادین است که به یاد علمدار دشت کربلا صورت می‌پذیرد، غالب جوانان علمدار این حرکت را اقدامی برای ادای نذر و نشان‌دادن ارادتشان به سقا و علمدر کربلا عنوان می‌کنند.
علم گردانی از درب ورودی مساجد، حسینیه و هیئت‌های عزاداری آغاز شده و جوانان علم‌هایی را که قبلاً رخت پوشانده شده و تزئین شده‌اند را بیرون آورده و همراه با دسته‌های سینه‌زنی در محلات به حرکت در می‌آیند، بسیاری از بیجاری‌ها به استقبال علم رفته و به آن دخیل می‌بندند، برخی قربانی کرده و افرادی نیز نذورات خود را به علم آویزان می‌کنند و بسیاری نیز به نشانه تبرک قسمتی از پارچه علم را قیچی می‌کنند، دسته‌های سینه‌زنی زمانی که به هم می‌رسند، مراسم سلام علم‌ها را برگزار می‌کنند و با سر دادن نوحه و مماس علم‌ها با یکدیگر دسته‌ها راه خود را در پیش می‌گیرند.
در یکی از روستاهای شهرستان بیجار به «علم دارغیاث» اعتقاد خاصی دارند و مراسم علم‌گردانی با علم دارغیاث با آداب و رسوم خاصی انجام می‌شود، چرا که اهالی این آبادی معتقدند که بیرق علمدار کربلا بعداز 1400 سال به زمین نیافتاده و راهش کماکان پررهرو است.
«مرغ رخ» و «چهل چراغ» از شاخص‌ترین علم‌های شهرستان بیجار با فلسفه خاص خود هستند، به گفته بزرگان بیجاری علم «مرغ رخ» میراثی بازمانده از عصر صفوی است که در کالبد این علم، پیکرهایی به شکل پرنده‌هایی با صورتی انسانی که نشان از مرغان بهشتی و مرغ صلوات است در کنار شیرهای حیدری و اژدها جاگیر شده‌اند، این علم به همراه علم چهل چراغ پیشاهنگ دسته‌های عزداری به حرکت در می‌آیند.
این علم‌ها در ظهر عاشوار به نشانه اعتذار به شهادت امام حسین(ع) و یاران باوفایش سرخم کرده و نیمه افراشته بر دوش عزاداران حسینی حمل و به مسجد و حسینه بازگردانده می‌شوند.
تعزیه خوانی
تعزیه خوانی نوعی نمایش مذهبی و سنتی بوده که در ماه محرم در شهر بیجار برگزار می‌شود، مراسم تعزیه خوانی در بیجار طی شب‌های هفتم تا دهم ماه محرم و در قالب دستجات عزاداری اجرا می‌شود، علاوه به تعزیه مراسم «شمر خوانی» یا همان تعزیه با حضور شمر و یاران بازمانده امام حسین (ع) است که تصویری نمادین از ظلمی که بر خاندان اهل بیت(ع) در واقعه کربلا وارد شد، برگزار می‌شود.
پخش نذورات
خانواده‌های بیجاری از ماه‌ها قبل شروع به خرید گندم مرغوب منطقه می‌کنند و با آسیاب‌کردن این گندم‌ها مخلوط بلغوری را به دست می‌آورند و در ایام ماه محرم و صفر با پخت حلیم نذری و پخش کردن آن در بین مردم کوچه و محل، با مظلومیت و غربت اباعبدالله الحسین هم‌نوایی می‌کنند، پخش نذورات علاوه بر پرداختن به نیازهای معنوی که با تأسی به نذورات کسب می‌شود، نمادی از غربت نوازی یتیمان روز عاشورا است، این بخش از عزدارای امام حسین (ع) و یارانش با پخش نذورات، پخت غذا و پخش آن در میان مردم و به‌ویژه نیازمندان، پخش خرما، شربت و شیر داغ در بین عزاداران، سیاه پوشیدن و سیاه پوشی در و دیوار مساجد، قربانی کردن گاو و گوسفند در هیئت‌های عزاداری، برپایی نمادین رود خونین کربلا، تشکیل حلقه عزا در مقابل مساجد و تکایا، زنجیر زنی، سینه‌زنی، حرکت علم و بیرق عزاداری، ساخت و گرداندن گهواره علی اصغر، نواختن موسیقی با طبل و سنج، عزاداری با پای برهنه، مجالس روضه‌خوانی و برپایی تعزیه همراه می‌شود.
گزارش: علی جباریان
انتهای پیام/م