نگاهی به واکنش رسانه‌های خارجی در طول ۸ سال جنگ تحمیلی+فیلم
گاهی آنقدر فضای پیش آمده در نبرد نابرابر میان ایران و رژیم بعث، شفاف در مقابل چشمان دنیا قرار می‌گرفت که همین رسانه‌های حامی صدام نیز مجبور می‌شدند حقیقت را اعتراف کنند.
به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، رژیم بعثی عراق در 31 شهریور ماه 1359 به چند فرودگاه و پایگاه هوایی کشورتجاوز کرده و رسماً اعلان جنگ داد. دشمن بعثی از همان نخستین ساعات تجاوز به حریم جمهوری اسلامی ایران مناطق مسکونی و مراکز غیر نظامی را هدف قرار داد تا بتواند از این طریق دولت ایران را مجبور به پذیرش خواسته‌های نامشروع خویش کند. در بمباران هوایی فرودگاه بین المللی مهرآباد و پایگاه یکم شکاری نیروی هوایی، یکی از دو باند پایگاه کاملاً تخریب شد و به سه فروند هواپیمای نظامی و تعدادی از آشیانه‌ها خسارات وارد شد. این حمله دشمن بی‌پاسخ نماند و نیروی هوایی ارتش جمهوری اسلامی ایران دست به عملیاتی تلافی جویانه زد و صبح اول مهرماه نیز با 140 فروند جنگنده بمب افکن بسیاری از مراکز حیاتی نظامی، صنعتی و اقتصادی دشمن را در هم کوبیده شد. این تجاوز دشمن در شرایطی انجام شد که رسانه‌های خبری حامی دشمن، اخبار نبرد ملت مظلوم ایران را با سانسور زیادی به دنیا مخابره می‌کردند. هرچند گاهی آنقدر فضای پیش آمده در این نبرد نابرابر شفاف در مقابل چشمان دنیا قرار می‌گرفت که همین رسانه‌های حامی صدام نیز مجبور می‌شدند حقیقت را اعتراف کنند.
بیگانگان نیز اعتراف کردند اهداف اصلی و مقصود از هجوم سراسری عراق به ایران تجزیه ایران و اشغال دائمی خوزستان و طمع به منافع نفتی ایران و تسلط بر شط العرب و دستیابی به خلیج‌فارس و دروغگویی در دفاع از امت عرب بوده است. رادیو صهیونیستی در مرداد 1369 می‌گوید:
«یکی از عوامل اصلی جنگ ایران و عراق نیز همین آرزو بود که عراق می‌خواست با اشغال خوزستان و خارج کردن جزایر تنب و ابوموسی از حاکمیت ایران خود را به صورت ابرقدرت خلیج‌فارس درآورده، در پی آن رهبری جهان عرب را به دست گیرد.»
رادیو آمریکا به نقل از روزنامه واشنگتن‌پست هم اعلام کرد:
«بهانه حمله عراق به ایران این بود که قرارداد الجزایر مبنی بر تعیین خطوط مرزی شط العرب که در زمان رژیم سلطنتی ایران بین دو کشور بسته شده بود به عراق تحمیل شده است و قرارداد باید ملغی شود. هشت سال جنگ به طول انجامید و بالاخره هم جنگ متارکه شد.»
پس از گذشت چند سال از شروع جنگ و اثبات مظلومیت ایران در عرصه جهانی، برخی از رسانه‌ها متجاوز و علل تجاوز را اعلام کردند. به طور نمونه روزنامه دیاریو 16 چاپ اسپانیا در تاریخ 13 مرداد 1369 مصادف با 4 اوت 1990 می‌نویسد:
«پس از شروع جنگ با ایران رژیم عراق همیشه جمهوری اسلامی را به عنوان آغازگر جنگ معرفی می‌کرد و در غرب نیز بر روی این عقیده تبلیغ شد لکن همه دنیا می‌دانستند که صدام شروع‌کننده بود»
تلویزیون سی بی اس آمریکا در مصاحبه با سناتور آمریکایی «سام نان» اظهار می‌دارد:
هرچند ما برای دوست نداشتن ایران دلایل زیادی داشتیم اما سکوت ما در برابر تجاوز صدام به ایران از جمله اشتباهات دیگر ما محسوب می‌شود.»
اختلاف افکنی میان ارتش و سپاه:
از مهمترین محورهای تبلیغی عراق در اوایل جنگ تلاش سازماندهی شده برای بی‌انگیزه کردن ارتش ایران بود. بخش فارسی رادیو بغداد در قسمتی از برنامه‌های خود از تلاش رژیم برای سرگرم ساختن ارتش در درگیری‌های مرزی و غافل شدن از اوضاع وخیم سیاسی و اقتصادی ایران خبر می‌دهد و می‌گوید: «حیثیت ارتش توسط سپاه پاسداران زیر پا گذاشته شده است» و برای تضعیف روحیه سربازان و افسرانی که در خطوط مقدم دفاع می‌باشند اظهار می‌کند: «با بهانه جنگ مرزی افسران ارتش اعدام می‌شوند.» (بخش فارسی رادیو بغداد 1359)
بخش فارسی رادیو بغداد با اعلام شروع رسمی جنگ و تهاجم همه جانبه علیه ایران می‌گوید:
«خلبانان با هواپیماهای خویش به عراق پناهنده شوند. رژیم ایران درصدد تصفیه ارتش و جایگزین نمودن سپاه به جای آن است.» (بخش فارسی رادیو بغداد 1359)
روزنامه گاردین نیز در تکمیل تبلیغات بی‌اساس و ناجوانمردانه عراق می‌نویسد:
«...در ایران مذهبیون سعی دارند نقش ارتش و نیروهای مسلح را کم اهمیت جلوه دهند و در عوض بر نقش سپاه پاسداران تاکید نمایند». (دفتر مرکزی جهاد دانشگاهی... ص 30)
در همین مورد دستگاه‌های تبلیغاتی استکبار جهانی و ضد انقلاب همگام و همراه با دستگاه تبلیغی عراق درصدد ایجاد سوءظن و بدبینی در میان ارتشیان و تفرقه‌افکنی بین ارتش و سپاه و بی‌انگیزه کردن آنان در جنگ برآمدند که خوشبختانه در مرحله دوم جنگ پس از عزل بنی‌صدر و رهنمودهای حضرت امام خمینی(ره) این جو به فضایی همدلی تبدیل شده و قدرت مضاعفی در مقابل تهاجم رژیم بعث پیدا کرد.
نگاه رسانه‌ها در حملات شیمیایی صدام:
استفاده از سلاح‌های شیمیایی در طول جنگ تحمیلی (1367-1359) توسط عراق، بیش از یکصد هزار مجروح و شهید در بین نظامیان و مردم بی دفاع کشور به جای گذاشته است. گازهای ارگانوفسفره (عوامل اعصاب) و تاول زا (گاز خردل) در طول جنگ به طور مکرر مورد استفاده قرار گرفتند. پس از جنگ اول جهانی این اولین بار بود که از سلاح‌های شیمیائی بصورت وسیع در جنگ استفاده می‌شد و این موضوع آشکارا مغایر با پروتکل 1925 ژنو بود.
از هجدهم تا بیست و یکم فروردین، شش بمباران گسترده شیمیایی با هواپیما و خمپاره انداز صورت گرفت که در مجموع 21 کشته و بیش از 134تن مجروح برجای گذاشت. عراق نیز با ادعای کاربرد سلاح‌های شیمیایی از طرف ایران، درخواست مشابهی کرد. هیئت کارشناسان از 22 تا 29 آوریل در ایران و از بیست ونهم آوریل تا سوم مه در عراق به سر برد و گزارش خود را در ششم ماه مه به دبیرکل تسلیم داشت.
اعتراف روزنامه‌نگاران غربی به جنایات شیمیایی علیه ایران
در سال 1984 میلادی تعدادی از روزنامه‌نگاران غربی از مناطق جنگی دیدن کردند و به چشم خود شاهد جنایات رژیم صدام بودند. آن گروه در بازگشت به کشورهایشان به صراحت موضوع استفاده عراق از سلاح‌های شیمیایی را تایید کردند. در حقیقت این برای اولین بار بعد از جنگ جهانی اول بود که موضوع استفاده از سلاح‌های نامتعارف در جنگ با تمام جزییات به اطلاع جهانیان رسانده می‌شد. در آن زمان وزارت خارجه آمریکا نیز اعلام کرد مدارک و شواهد، این موضوع را اثبات می کنند که عراق از سلاح های کشتار جمعی استفاده کرده است. اما متاسفانه بنا به نوشته نیویورک تایمز، دولت آمریکا به دلیل خصومتی که با ایران داشت و با این استدلال که ایران دشمنی خطرناک برای اوست سیاست دفاع از عراق را در پیش گرفت و در خصوص جلوگیری از این فاجعه غیرانسانی در حال وقوع هیچ اقدامی نکرد.
نیکخواه از فرماندهان دوران دفاع مقدس از حضور خبرنگاران خارجی در بازدید مناطق جنگی ایران و بمباران شیمیایی ایران توسط عراق روایتی کرد و گفت: «هیئتی را که آمده بودند برای بررسی حملات شیمیایی در فاو، بردیم آنجایی که شبانه و روزانه در ساعت خاصی عراق بمباران می‌کرد. آرایش هواپیماهای شیمیایی با معمولی فرق می‌کند و مشخص است. این هیئت را بردیم مقابل بیمارستان فاطمه الزهرا(س)، بمباران شیمیایی که شد نزدیک اینها بود ولی اینها ماسک داشتند شیمیایی نشدند، اما در گزارش‌های خود نوشتند که ما به چشم خودمان دیدیم که عراق صد متری ما را شیمیایی کرد و ما به سرعت از منطقه گریخیتیم. در گزارش سازمان ملل این گزارش‌ها موجود است.»
واکنش رسانه‌های خارجی در مقابل برخی پیروزی‌های ایران در جنگ تحمیلی
فتح خرمشهر:
رادیو دولتی صدای آمریکا پس از پنج شبانه روز سکوت و امتناع از انعکاس خبر فتح خرمشهر توسط نیروهای ایرانی، سرانجام در «گزارش ویژه» 1361/3/8 خود می‌گوید:
«به رغم برخی مشکلات، ماشین نظامی ایران به گونه ای اعجاب آور عمل کرد.»
روزنامه گاردین چاپ انگلستان درباره فتح خرمشهر می‌نویسد:
«سقوط خرمشهر یعنی سقوط آخرین و مهمترین افتخار جنگی عراق که ایرانی‌ها با بازپس گرفتن آن، این برگ برنده را که به وسیله آن عراق می‌کوشید ایران را به پای میز مذاکره بکشاند، از دست بغداد ربودند.»
بی بی سی:
«همانطور که بدون شک اطلاع دارید دیروز بندر خرمشهر پس از 20 ماه دوباره به دست نیروهای ایرانی افتاد. بدین ترتیب ایران هم رسما و هم اسما کاملا در جنگ پیروز شده است. سقوط سریع خرمشهر به خصوص باعث سرافکندگی عراق شده است. طبق تخمین 30 یا 40 هزار سرباز از این شهر دفاع می‌کردند.»
رادیو دولتی انگلیس:
«موفقیت در جنگ عراق امکان پیروزی نهایی ایران را بیش از پیش متحمل ساخته است. پیروزی که در صورت تحقق نگرانی کشورهای خلیج فارس و جهان عرب به طور کلی را بر خواهد انگیخت.»
پیروزی در عملیات والفجر8:
رژیم عراق با آغاز عملیات افتخارآفرین والفجر هشت و آزادسازی بندر فاو و نیز اشغال و انهدام پایگاه‌های موشکی ساحل به دریا و مخازن نفتی، سراسیمه اعلام می‌کند که حمله ایران دفع شده است. این رژیم وقتی که قوای ایرانی در جاده‌های مهم فاو- بصره و فاو- ام القصر و کارخانه نمک در حال بیشتروی هستند، اعلام می‌دارد که ایران حتی نتوانسته از اروند رود عبور کند و به دنبال آن، تسلط ایران را بر فاو تکذیب می‌کند. ستاد تبلیغات جنگ در پی تبلیغات دروغین عراق، طی اطلاعیه‌ای اعلام می‌کند: «اگر رژیم عراق بر ادعای خود صادق است، خبرنگاران خارجی را برای اثبات ادعایش به شهر فاو بیاورد.» قطع ارتباط رژیم عراق با خلیج فارس، بزرگترین ضربه‌ای بود که بر عراق وارد شد و این ضربات پیایی، دشمن را وادار به تناقض‌گویی کرد.
رژیم عراق پس از ادعای ستاد تبلیغات جنگ ایران و نمایش شهر فاو از سیمای جمهوری‌اسلامی ایران، به ناچار اعتراف می‌کند که نیروهای ایران در صفوف سپاه هفتم رخنه کرده‌اند و در اطلاعیه بعدی می‌گوید که نیروهای ایران در حمله خود، مرزهای عراق را پشت سر گذاشته و وارد خاک عراق شده‌اند. بسیاری از خبرگزاری‌ها که تنها اطلاعیه‌های نظامی طرفین را پخش و از اظهار نظر مشخص خودداری می‌کردند، به ناچار تلویحاً به پیروز‌های ایران در این عملیات اعتراف می‌کنند:
«فرانس پرس» خبرگزاری رسمی فرانسه: «نیروهای ایرانی دوشنبه شب، به پیشروی خود در خاک عراق در بخش جنوبی جبهه ادامه دادند.»
خبرگزاری «رویتر»: «حمله ایران به فاو، نیروهای این کشور را به 40 کیلومتری مرز کویت که یکی از حامیان اصلی عراق در جنگ بوده، رسانده است.»
خبرگزاری «یونایتدپرس» نیز اخبار بسیار کمی را از پیروزی‌های قوای ایرانی مخابره می‌کند. خبرگزاری و رسانه‌های گروهی کویت به طور یک جانبه، اطلاعیه‌های دروغین رژیم عراق ار پخش می‌کنند و اعلام می‌دارند که کنترل شهر فاو در دست عراق است.
تلویزیون ایتالیا:«برای اولین بار در مدت شش سال که از آغاز جنگ میان عراق و ایران می‌گذرد، نیروهای ایران موفق شده‌اند از شط العرب [اروندرود] محل تلاقی دو رود بزرگ دجله و فرات در خاک عراق عبور کنند.»
نشریه تایمز مالی: «تصرف فاو، مهمترین دستاورد ایران در جنگ است.»
روزنامه «حریت» چاپ ترکیه: «امروز صدام نه تنها امیدش در به دست آوردن گندم ری به یاس تبدیل شده، بلکه با خطر از دست دادن خرمای بغداد نیز روبه رو است.»
رژیم بعث برای جلوگیری از رسوایی بیشتر و خدشه‌دار کردن پیروزی قوای ایرانی، اعلام می‌کند که ایران در عملیات والفجر هشت، از سلاح شیمیایی استفاده کرده است. جمهوری اسلامی ایران این ادعا بی‌اساس را رد کرده و اعلام می‌دارد که رژیم عراق برای سرپوش گذاشتن بر شکست‌های خود، اقدام به این ادعای دروغ و گمراه کننده کرده است. با ادامه عملیات و روشن شدن آثار نیروهای ایران، تعداد بیشتری از خبرگزاری‌ها به پخش اخبار پیروزی در فاو و حضور قوای ایرانی در آن اقدام می‌کنند.
رادیو بی بی‌سی:«عراق در آخرین اطلاعیه نظامی خود، به سقوط بندر فاو به دست نیروهای ایران اعتراف کرده است.»
مجله «میدل ایست» تایمز:«این مساله در حال حاضر روشن شده است که تمام ادعاهای اولیه عراق در مورد دفع تهاجم نیروهای ایران، اغراق‌آمیز بوده و واقعیت نداشته است. اظهار نگرانی عمیق مقام‌های رسمی چند کشور عرب نسبت به تحولات تازه در جنگ ایران و عراق، نشان‌دهنده موقعیت اسفناک عراق در حال حاضر است.»
رادیو اسرائیل عملیات والفجر هشت را یک فاجعه می‌خواند و آن را محکوم می‌کند و به نقل از کارشناسان نظامی خود می‌گوید که: «این علمیات به بن‌بست رسیده و منطقه فاو، قتل‌گاه سربازان ارتش متجاوز عراق نبوده، بلکه یک دام برای نیروهای ایرانی بوده است.» این رادیو استفاده عراق را از سلاح شیمیایی تکذیب می‌کند. نتایج نبرد والفجر هشت، اوضاع سیاسی منطقه را شدیداً دچار دگرگونی کرد و «وسایل تبلیغاتی یک سویه» جهان را که به نفع عراق عمل می‌کرد، به چالش کشاند. به همین جهت از این پس شاهد توجیه علل ناتوانی عراق در بازپس گیری فاو و موکول آن به تغییر شرایط جوی می‌شویم.
پیروزی‌های عملیات کربلای 5 :
(نشریه تایمز مالی 7/11/1365) روزنامه تایمز مالی با اشاره به سرنگونی بیش از 60 فروند هواپیمای عراقی در عملیات کربلا 5 نوشت: «ارقام اعلام شده از سوی عراق موید این است که ضدهوایی ایران این بار بهتر عمل کرده است و صدام حسین دلیلی ندارد نسبت به تحولات اخیر خیال راحتی داشته باشد با درک این امر احتمال اینکه ایران فشار دیپلماتیک و نظامی خود را کاهش دهد، کم است.»
(مجله اکونومیت، چاپ لندن 4 بهمن 1365):«جنگ خلیج فارس میان ایران و عراق 6 سال است که ادامه دارد و در این میان باید توجه داشت که ایران دو امتیاز دارد که عراق فاقد آن است یکی وجود رزمندگانی که آتش جنگ و ستیز در درون آنان شعله می‌کشد و دیگری وجود یک رهبری که ابتکار عمل را در دست گرفته است. قابل ذکر است که صدام حسین هنگامی که نتوانست در داخل خاک ایران در 1980 یک پیروزی به دست بیاورد. ابتکار عمل را کنار گذاشت و از سال 1982 تاکنون ارتش عراق در پشت مواضع دفاعی خود سنگر گرفته و تقاضای صلح می‌کنند این می‌تواند راه حلی برای شکست در یک جنگ باشد.»
فیلم نخستین گزارش خارجی از جنگ تحمیلی در ایران در ادامه قابل مشاهده است:
انتهای پیام/