داور مسابقات قرآن در گفتگو با تسنیم: ظرفیت‌های قرآنی کشور را محدود به مسابقات نکنیم/ انتقادات راهبردی باشد
داور مسابقات قرآن بر این باور است که برای بررسی فرآیند مسابقات سراسری قرآن کریم نیاز است تا ظرفیت‌های دیگر در کشور فعال شود. به گفته رحمانی همه تخم‌مرغ‌ها نباید در سبد مسابقات قرار گیرند.
به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، مسابقات سراسری قرآن کریم از توفیقاتی است که پس از پیروزی شکوهمند انقلاب اسلامی به اجرا درآمد. هرساله با نزدیک شدن به ایام برگزاری مسابقات سراسری قرآن، بازار گزارشات و بعضاً انتقادات در نحوه برگزاری مسابقات گرم می‌شود، انتقادتی که گاه سازنده و گاه از روی احساسات به نگارش در می‌آید.
دکتر رحمانی یکی از کارشناسان امور قرآنی کشور است که سال‌ها تدریس و داوری مسابقات کشوری و بین‌المللی قرآنرا بر عهده دارد. رحمانی معتقد است برای بررسی فرآیند مسابقات سراسری قرآن کریم نیاز است تا ظرفیت‌های دیگر در کشور فعال شود. به گفته رحمانی همه تخم‌مرغ‌ها نباید در سبد مسابقات قرار گیرند.
سعید رحمانی دکترای عمومی در رشته پزشکی دارد و با سازمان بیمه خدمات درمانی (بیمه سلامت) و پژوهشگاه رویان جهاد دانشگاهی همکاری می‌کند و هم اکنون در سمت مدیر کل دفتر برنامه‌ریزی و مطالعات راهبردی شورای عالی قرآن فعالیت می‌کند.
کسب رتبه‌های برتر کشوری در مسابقات دانش‌آموزی، دانشجویی، پزشکی و بسیج، رتبه اول مسابقات سراسری بسیج در سال 83، رتبه برتر مسابقات سراسری تفسیر اوقاف در سال 84، نماینده جمهوری اسلامی ایران در مسابقات بین‌المللی مراکش، چین، عربستان، ترکیه، عراق، پاکستان و بوسنی و همچنین داوری مسابقات قرآن‌کریم نهادها و سازمان‌ها دولتی و غیردولتی از توفیقات این قاری قرآن است.
شرح کامل گفتگو با «سعید رحمانی» را می‌توانید در زیر بخوانید.
*** بیش از چهل سال از مسابقات سراسری قرآن کریم می‌گذرد امّا همواره فرآیند برگزاری آن در بوته نقد قرار می‌گیرد. به نظر شما، انگشت اغلب انتقادات متوجه چه کسانی است؟
ما در طول این 40 سال یک سری فرصت‌ها داشتیم و یک سری چالش‌ها. فرصت اصلی، تشکیل انقلاب اسلامی و توجه مردم به قرآن کریم بود. فرصت طلایی آن نیز در دهه 60 به اوج رسید. جلسات و محافل قرآنی در آن سال‌ها پرفروغ و شکوفا شد. حمایت‌های رهبر انقلاب و دغدغه قرآنی معظم‌له نیز کمک شایانی به توسعه فعالیت‌های قرآنی داشت. طبیعتاً در مقابل این فرصت‌ها، چالش‌هایی نیز وجود داشته و دارد. یکی از چالش‌هایی که جامعه قرآنی با آن دست و پنجه نرم می‌کند، این است که ظرفیت‌های فعالیت‌های قرآنی به‌روز نمی‌شود. در برهه‌ای، جوانانی آمدند و جذب قرآن شدند. این ظرفیت‌ها یک فرصت بود که ما نتوانستینم از آن استفاده کنیم و متاسفانه وقتی انباشتگی آسیب‌زایی درون آن ایجاد شد تازه به فکر چاره افتادیم.
یکی از اشکالاتی که امروزه به برخی نقدها وارد می‌شود این است که انگشت انتقاد را به سوی نهاد و سازمانی مشخصی نشانه می‌گیرند و آن را مقصر اصلی این ماجرا می‌دانند و دیگران خود را پشت آن پنهان می‌کنند. این کارِ خطا و اشتباه است.
از مسابقات به اندازه خودش انتظار داشته باشیم
*** آیا همه مشکلاتِ پیش روی فعالیت‌های قرآنی کشور به مسابقات برمی‌گردد؟
ظرفیت بی‌بدیل قرآنی در کشور صرفاً در این نیست که سالی یک مرتبه تعدادی را به عنوان قهرمان قرآنی به جامعه معرفی کند، البته که مسابقات باید باشد و رقابت سالم در پیشبرد اهداق قرآنی نقش بسزایی دارد، امّا باید بدانیم ظرفیت‌های بی‌بدیلی که انقلاب اسلامی در زمینه فعالیت‌های قرآنی بوجود آورده است، صرفاً معرفی یک نفر نیست بلکه باید ظرفیت‌سازی می‌کنیم و قهرمان‌پروری را در زمینه‌های دیگر پرورش دهیم. ما در فعالیت‌های قرآنی نمی‌توانیم همه تخم‌مرغ‌ها را در سبد مسابقات بگذاریم و همه ظرفیت‌ها را درون مسابقات جای دهیم.
ما از مسابقات به اندازه خودش باید انتظار داشته باشیم. معتقدم، اگر ما در جامعه ظرفیت‌سازی می‌کردیم و تک بُعدی به مسابقات نگاه نمی‌کردیم، شاید می‌توانستیم اندازه و میزان مسابقات را بدست بیاوریم.
مسابقه یک رویکری دارد که برخی می‌توانند با موفقیت از آن خارج شوند و برخی علی‌رغم شایستگی‌ها نمی‌توانند پیروز میدان شوند. بالاخره برخی از طبع‌ها با مسابقات منافات دارد. برخی از قاریان هستند که می‌توانند استرس مسابقات را کنترل کنند و برخی نیز نمی‌توانند این موج اضطراب و دلهره را در مسابقات تحمل کنند. این به این معنا نیست که قاری که اضطراب و استرس دارد، هیچ هنری ندارد بلکه شاید هنرش از شخصی که این ویژگی را ندارد بیشتر باشد امّا به هرحال مسابقه مولفه و قوانینی دارد که باید آن را به‌عنوان معیار مسابقات قبول کرد.
به هر حال، ما در قبال افرادی که طبعِ مسابقه‌ای ندارند و نتوانستند استعداد خود را به منصه ظهور قرار دهند، مسول هستیم و باید برای آنها در زمینه‌های دیگر ظرفیت‌سازی کنیم. چنانچه این اتفاق افتاد آن وقت می‌توانیم انتظارمان از مسابقات را مشخص کنیم و یقیناً بسیاری از این مشکلات و فشارهایی که متحمل شده است برطرف خواهد شد.
** ما چگونه باید ظرفیت‌سازی می‌کردیم؟
ما در این مسیر باید استعدادیابی، استعداد‌پایی و استعداد‌مانی می‌کردیم امّا بجای اینکه به همه‌ی ابعاد این اصل بپردازیم، تمام تمرکز و ذهنیت خود را به سوی مسابقات روانه کردیم و از موضوعات دیگر غافل شدیم. بهتر بود در کنار این ظرفیت به روش‌های دیگر نیز اهمیت می‌دادیم.
مسابقات بگونه‌ای است که اگر در بهترین شرائط و عادلانه‌ترین شکل ممکن نیز برگزار شود، باز افراد محدودی به جامعه معرفی می‌شوند. این طبیعتِ مسابقه است.
برخی گلایه‌ها و انتقادات راهبردی و راهگشا نیست
*** چه راهکاری وجود دارد برای اینکه به ظرفیت‌های دیگر قرآنی کشور پرداخته شود؟
همه مسولان باید پای کار بیایند و دست به دست همدیگر دهند و این پازل را تکمیل کنند؛ نه اینکه صرفاً از یک مجموعه و نهاد، طلب‌کاری کنند و موج انتقادات را متوجه یک سازمان کنند. برخی گلایه‌ها و انتقادات راهبردی و راهگشا نیست. باید به فکر چاره‌ای باشیم و هر روزی که این پروژه را عقب بیاندازیم و چاره‌ای نیاندیشیم از اهدافمان فاصله خواهیم گرفت.
دوباره تکرار می‌کنم، برگزاری مسابقات به تنهایی یک ظرفیت بالایی دارد که تعدادی از جوانان نخبه قرآنی تلاش می‌کنند و در این عرصه به رقابت می‌پردازند و در فضای آرام و کاملاً قرآنی شانس خود را برای راهیابی به قله‌های بالاتر محک می‌زنند امّا اگر ظرفیت‌های دیگری فراهم شود چه بسا استعدادهایی که به هر شکل قادر نبودند در آوردگاه مسابقات به جایگاه اصلی خود برسند می‌توانند در فضای دیگری قدم بگذارند و نقش‌آفرینی کنند. این گستره ظرفیت‌ها سبب می‌شود که نخبه قرآنی که در مسابقات موفق نبوده است، سرافکنده و شرمنده نشود و مسیر را برای خود هموار ببیند.
*** یکی از فوائد نقد این است که اشکالات طرح احصاء شود و نقاط قوت آن بیشتر نمایان شود. آیا شما اساساً با نقد بر مسابقات قرآن موافق هستید؟
خیلی خوب است که پروسه و طرحی مورد نقد قرار می‌گیرد و این زمینه موفقیت را برای آن برنامه به ارمغان می‌آورد امّا پیش از آن باید بدانیم، چرا این پروسه و طرح به این شکل درآمده است و مشکلش کجاست؟ بهترین روش، این است که به جای اینکه نقدهایی نقطه‌ای و سطحی کنیم به نقدهای استراتژیکی و راهبردی روی بیاوریم.
در واقع اگر امروز این موج انتقادات به مسابقات از گوشه و کنار به گوش می‌رسد برای این است که مسابقات تنها طرح قرآنی است که آوازه ملی دارد. حالا اگر هیچ اقدامی صورت نمی‌گرفت و فرآیندی عملیاتی نمی‌شد چه اتفاقی می‌افتاد؟ آن وقت، نقدی درکار بود؟
انتهای پیام/