پرونده ویژه| خاشقجی آخرین قربانی نیست؛ ادله محکومیت سعودی در ترور منتقد بن‌سلمان
در حالی که تحلیلگران معتقدند سکوت جهانی در قبال ترور جمال خاشقجی باعث می‌شود وی آخرین قربانی انتقاد از عربستان نباشد، ادله زیادی برای دست‌داشتن عربستان در این جنایت وجود دارد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم، سایت‌ها و رسانه‌های مختلف خبری تمرکز ویژه‌ای به‌روی اقدام عربستان سعودی در ترور جمال خاشقجی نویسنده و فعال سیاسی معطوف کرده و در گزارش‌ها و اخبار مختلف به بررسی سابقه سیاه عربستان سعودی در ربایش و ترور عناصر و شخصیت‌های نخبه فرهنگی و سیاسی این کشور در خارج از سرزمین‌های عربستان سعودی پرداختند.
سایت تحلیلی العربی الجدید به بررسی این موضوع پرداخته نوشت که یکی از مسئولان سعودی که به نام وی اشاره نشده است، در گفتگو با خبرگزاری رویترز اعلام کرده بود که گزارش‌هایی که از ناپدید شدن خاشقجی در داخل کنسولگری عربستان در استانبول منتشر شده، دروغ است. وی افزوده که خاشقجی برای ارائه درخواست مربوط به شرایط اجتماعی خود به داخل کنسولگری رفته و بعد از مدت کوتاهی از آنجا خارج شده است.
نامزد خاشقجی اما اظهارات این مسئول سعودی را رد کرده و تأکید کرده است که وی داخل کنسولگری عربستان ناپدید شده است.
این گزارش می‌افزاید که تاریخ فعالیتهای جاسوسی عربستان سعودی مملو از ربایش یا تلاش برای ربایش مخالفان این رژیم است که در خارج از سرزمین‌های عربستان حضور داشتند. این موضوع حتی در مورد شاهزادگان سعودی نیز صدق می‌کند. این کشور از نفوذ سیاسی و قدرت مالی خود در این راستا برای ساکت نگه داشتن کشورهای دیگر استفاده می‌کند.
روش‌های آل‌سعود برای ساکت‌کردن مخالفان
خاشقجی مواضع انتقادآمیزی نسبت به سیاست‌های عربستان داشت و همین موضوع باعث شده بود در جریان حضور در این کشور محدودیت‌های زیادی برای وی ایجاد شود. او در نهایت برای دوری از بازداشت و زندان به آمریکا سفر کرد و در آنجا به ارائه آراء و افکار خود پرداخت.
رژیم آل‌سعود روش‌های متعددی در تعامل با مخالفان خارجی خود در پیش می‌گیرد. این رژیم در درجه اول به‌دنبال مذاکره و طرح ادعای ارائه امتیازات یا عفو طرف مقابل، به‌ازای سکوت و بازگشت به کشور برمی‌آید. این موضوع درمورد ده‌ها تن از مخالفان چپ‌گرای سعودی در دهه 80 اتفاق افتاده و در دهه نود نیز در مورد مخالفان شیعه و تعدادی از اسلامگرایان در هزاره جدید این سناریو تکرار شده است.
در صورتی که مذاکرات با موفقیت همراه نباشد، نمایندگان رژیم آل‌سعود، طرف مقابل را تهدید به بازداشت خود یا افراد خانواده وی و آزار رساندن به آنها می‌کنند. این موضوع نیز در رابطه با عمر بن عبدالعزیز الزهرانی که در کانادا حضور داشت، اتفاق افتاده است. مقامات حاکم عربستان بعد از اینکه او انتقادات زیادی را متوجه رژیم آل‌سعود کرد، تعدادی از برادران وی را بازداشت کردند.
ربایش فرد آخرین راه‌حلی است که رژیم آل‌سعود برای ساکت کردن مخالفان خود استفاده می‌کند و در این راه از توان اطلاعاتی و جاسوسی خود برای ارائه رشوه به مسئولان فرودگاه‌ها و مدیران امنیتی در برخی کشورها استفاده می‌کند، علاوه بر اینکه مصونیت‌های دیپلماتیک ارائه‌شده به عناصر سفارتخانه‌های این کشور در گوشه و کنار دنیا نیز می‌تواند پوشش مناسبی برای انجام عملیات ربایش باشد. بسیاری از منتقدان رژیم آل‌سعود با استفاده از خودروهای دیپلماتیک ربوده شده و با ترفندهای مختلف به فرودگاه منتقل شده‌اند و از آنجا نیز بعد از کتک زدن یا خوراندن مواد مخدر به افراد، آنها را به عربستان منتقل کرده‌اند.
به‌عنوان مثال سرویس جاسوسی عربستان سعودی با پرداخت پول به شبه‌نظامیان مسلح فعال در لبنان در سال 1979 اقدام به ربایش ناصر السعید و قتل وی کردند. سعید الفقیه رئیس جنبش اصلاح اسلامی و محمد المسعری رئیس حزب التجدید اسلامی نیز از اهدافی بودند که سرویس جاسوسی عربستان سعودی به‌دنبال بازداشت آنها بود. تیم‌های وابسته به این سرویس در سال 2003 اقدام به کتک زدن و تلاش برای قتل الفقیه کردند. همچنین در رابطه با المسعری نیز که به انگلیس فرار کرده بود، تلاش زیادی صورت گرفت که او را از این کشور خارج و به کشوری که عربستان قدرت نفوذ سیاسی بر آن را دارد، منتقل کنند. رژیم آل‌سعود ده‌ها تن از مشاوران حقوقی و وکلا را برای استرداد المسعری به‌کار گرفته تلاش کردند او را به فعالیتهای تروریستی و فرار مالیاتی متهم کنند. اما دادگاه‌های انگلیس این درخواست‌ها را نمی‌پذیرفتند.
در نهایت ماجد المسعری فرزند محمد المسعری در سال 2004 در آمریکا به‌بهانه در اختیار داشتن مواد مخدر بازداشت شد. محمد المسعری در آن زمان اعلام کرد که حاکمیت آل‌سعود اتهامات را برای وی طراحی کرده است. ماجد بعد از اینکه دوران محکومیت خود را تا سال 2007 در زندان‌های آمریکا سپری کرد، به عربستان منتقل شد و آمریکا با درخواست پناهندگی وی موافقت نکرد. او بلافاصله بعد از ورود به عربستان ربوده شد. حاکمیت آل‌سعود فشارهای زیادی برای تسلیم شدن محمد المسعری به پسر وی وارد کرد. آنها می‌گفتند که محمد المسعری به‌ازای دریافت اطلاعاتی از سرنوشت پسرش باید خود را تسلیم نیروهای سعودی کند.
بر اساس مستندی که شبکه بی‌بی‌سی در خصوص شاهزادگان ربوده‌شده آل‌سعود منتشر کرده است، مقامات سعودی بین سالهای 2015 تا 2017 اقدام به ربودن سه تن از شاهزاده‌های این کشور از اراضی کشورهای اتحادیه اروپا کرده‌اند. این اقدام در چارچوب مخالفت‌ها و انتقادهای آنها از خاندان حاکم عربستان و به‌صورت کاملاً برنامه‌ریزی‌شده صورت گرفته است. یکی از این افراد سلطان بن ترکی است که برای اولین بار در سال 2003 در شهر ژنو سوئیس ربوده شده بود. این اقدام بعد از آن انجام شد که وی از سابقه بد حقوق بشر در عربستان انتقاد کرد. سلطان بار دیگر در سال 2016 و بعد از اینکه وارد اروپا شد، به‌علت انتقاد از رفتارهای منفی عربستان در زمینه حقوق بشر و درخواست برای انجام اصلاحات در این کشور ربوده شد.
ترکی بن بندر آل‌سعود یکی دیگر از شاهزادگان ربوده‌شده آل‌سعود است که درخواست پناهندگی سیاسی در فرانسه داده بود. او همواره کلیپ‌های تصویری در انتقاد و مخالفت از رژیم آل‌سعود در شبکه اینترنت منتشر می‌کرد، اما در سال 2015 ناپدید شد و مدتی بعد به عربستان انتقال داده شد. تنها خبری که از او به دست آمد، مربوط به روزنامه الصباح مراکش بود که توضیح داده بود وی در این کشور زندانی شده و سپس بنا به درخواست مقامات آل‌سعود به ریاض منتقل شده است.
سعود بن سیف النصر دیگر شاهزاده سعودی بود که در اروپا بازداشت شد. وی به‌دنبال فعالیتهای تجاری خود در حال رفتن به رم بود که ناگهان هواپیما وی را به ریاض منتقل کرد. النصر در سال 2014 کامنت‌هایی را در انتقاد از نظام پادشاهی در عربستان سعودی منتشر کرده و خواستار محاکمه مسئولان سعودی به‌علت حمایت از سرنگونی محمد مرسی در مصر بود.
بیشتر بخوانید:
- سابقه عربستان در حذف مخالفان از 40سال پیش تاکنون؛ از ربایش تا زندانی و سربه‌نیست کردن مخالفان
- اخبار ضدونقیض درباره سرنوشت «خاشقجی»؛ الخلیج الجدید: جسدش را مثله کردند و برای بن‌سلمان فرستادند
- پیدا و پنهان ماجرای خاشقجی؛ فرصت ترکیه به عربستان برای چیست؟
خاشقجی اولین و آخرین قربانی آپارتاید سعودی نیست
پایگاه خبری شبکه الجزیره نیز در مقاله‌ای با عنوان «دیپلماسی ربایش و قتل، خاشقجی اولین قربانی نیست» به تاریخ عربستان سعودی در سرکوب مخالفان خارجی این کشور پرداخته است.
این گزارش به فعالیتهای شکست‌خورده عربستان سعودی در ربایش تعدادی از فعالان مخالف رژیم آل‌سعود پرداخته و می‌نویسد که یکی از این حوادث، موضوع حمله به غانم الدوسری بود که اوایل سپتامبر سال 2018 در یکی از خیابان‌های لندن روی داد و دو جوان سعودی به وی حمله کردند.
روزنامه انگلیسی ایندیپندنت به‌نقل از الدوسری می‌نویسد که این دو جوان بر سر وی فریاد کشیدند که "تو چه‌کسی هستی که ضد آل‌سعود صحبت می‌کنی و از محمد بن سلمان انتقاد می‌کنی؟"، آنها وارد درگیری شدیدی با الدوسری شدند. وی می‌گوید که آنها مدتی بعد وارد عربستان شدند و کسی که او را لگد زده بود، با وی تماس گرفت و گفت که در عربستان است.
ادله محکومیت عربستان در ترور خاشقجی
پایگاه خبری المیادین نیز در مقاله‌ای با اشاره به موقعیت علمی و سیاسی جمال خاشقجی نوشت که وی مناسبات مبهمی با حاکمیت آل‌سعود داشته است. خبرگزاری فرانسه گزارش داده که وی به‌عنوان مشاور در ریاض و واشنگتن فعالیت می‌کرد، علاوه بر اینکه مشاور ترکی الفیصل در زمان تصدی ریاست سازمان جاسوسی عربستان بوده است. او همچنین مصاحبه‌هایی با اسامه بن لادن رهبر سابق القاعده انجام داده است و گفته می‌شود از بسیاری از زوایای پنهان رژیم آل‌سعود باخبر بوده است.
در صورتی که فرضیه ترور وی توسط رژیم آل‌سعود صحت داشته باشد، می‌توان گفت حاکمیت سعودی به این ترتیب یکی از مخالفان خود را که بار سنگینی در رسانه‌های غربی داشته و مناسبات مستحکمی با محافل سیاسی و امنیتی داخل کشور و خارج از آن داشته، ترور کرده است. این مقاله می‌نویسد که ترور مذکور می‌تواند دیگر مخالفان رژیم آل‌سعود را به وحشت بیندازد و به آنها این پیام را بدهد که در هر جایی از دنیا که باشند، دست آل‌سعود به آنها می‌رسد.
چیزی که دست داشتن ریاض در این ترور را افزایش می‌دهد، سکوت چندین‌روزه مقامات آل‌سعود در رابطه با این ترور بود، تا اینکه نهایتاً چند روز بعد محمد بن سلمان ولیعهد عربستان در جریان مصاحبه با خبرگزاری بلومبرگ به‌صورت رسمی نسبت به این موضوع واکنش نشان داد. کمیته تحقیق ریاض برای تعیین سرنوشت خاشقجی نیز با چند روز تأخیر در روز شنبه عازم ترکیه شد.
علاوه بر اینها کنسولگری عربستان سعودی در استانبول نیز از ارائه نوارهای ویدیویی ضبط‌شده از طریق دوربین‌های مداربسته داخل کنسولگری و خارج از آن امتناع کرده است. کنسولگری عربستان مدعی شده که دوربین‌ها، کارت ذخیره (هارد) برای ذخیره تصاویر نداشته است، این در حالی است که چنین دوربین‌هایی را در کوچک‌ترین سوپرمارکت‌ها نیز می‌توان مشاهده کرد، چه برسد به اینکه کنسولگری کشوری مانند عربستان فاقد آن باشد.
محمد بن سلمان در گفتگوی خود با خبرگزاری بلومبرگ مدعی شد که خاشقجی داخل کنسولگری نبوده است. او نتوانسته هیچ دلیلی برای این ادعا بیاورد. بن‌سلمان در تلاش برای طرح دلیلی برای بی‌گناهی عربستان در ادعایی مضحک گفته که عربستان آمادگی خود برای صدور مجوز به دولت ترکیه برای جست‌وجوی جمال خاشقجی داخل ساختمان را اعلام می‌کند.
انتهای پیام/*
