هزینه‌های ترور خاشقجی برای ریاض؛ آیا عربستان به دنبال معامله پشت پرده با ترکیه است؟
عربستان سعودی تیم تحقیقاتی خود را به ریاست خالد الفیصل به ترکیه فرستاده است تا به ادعای ریاض برای کشف واقعیت و انجام بازجویی ها و تحقیقات در کنسولگری عربستان به ترکیه کمک کند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم، همزمان با افزایش فشارهای سیاسی و امنیتی به ویژه با به قدرت رسیدن محمد بن سلمان ولیعهد کنونی عربستان سعودی، خروج نخبگان عربستانی از این کشور با روند روز افزونی مواجه بوده است. بیانیه‌های منتشر شده از سوی وزارت امنیت داخلی آمریکا به این نکته اشاره دارد که طی سال‌های 2014 و 2015 به ترتیب 39 و 33 نفر از سعودی‌ها تنها از آمریکا درخواست پناهندگی سیاسی کرده‌اند. این در حالی است که رقم مذکور در سال 2016 به 47 نفر افزایش پیدا کرده است.
این آمار علاوه بر افراد زیادی است که به علت روابط حسنه آمریکا با ریاض، درخواست پناهندگی از این کشور برای فرار از شرور آل سعود را مناسب نمی‌دانند. به عنوان مثال بعد از تنش در مناسبات عربستان با کانادا درخواست پناهندگی سیاسی سعودی‌ها از اتاوا افزایش قابل ملاحظه‌ای پیدا کرده و رسانه‌های داخلی کانادا از حدود 20 دانشجو خبر داده‌اند که درخواست پناهندگی خود را برای فرار از سرکوب‌گری‌های حاکمیت آل سعود به مقامات این کشور ارائه کرده‌اند.
بیشتر بخوانید:
همچنین تعداد بسیار بالایی از مخالفان سیاسی عربستان بدون درخواست پناهندگی، در تبعید اختیاری زندگی می‌کنند و سعی می‌کنند از عربستان دور باشند. این همان کاری بود که جمال خاشقجی انجام داد.
ترک‌ها اجازه نمونه‌برداری از ساختمان سفارت را پیدا نکردند
روند تحقیقات 12 روز گذشته تردیدهایی را در رابطه با نحوه تعامل ترکیه با این پرونده به وجود می‌آورد. در شرایطی که مسئولان ترک از طریق رسانه‌های خبری داخلی و غربی اعلام می‌کنند که آنکارا اطلاعات کامل و واقعیت ماجرا در خصوص سرنوشت خاشقجی را به دست آورده، اما آنکارا به صورت رسمی عربستان را در انجام این ترور متهم نکرده است. این موضوع تناقض آشکاری با نتایج تحقیقاتی دارد که بعدها قرار است اعلام شود. این اتفاق باعث شده این تصور به وجود آید که آنکارا بخواهد از این پرونده به عنوان اهرم فشار سیاسی ضد ریاض استفاده کند.
از سوی دیگر محمد بن سلمان برای مقابله با فشارهای سیاسی و اقتصادی بی‌سابقه‌ای که در نتیجه سرنوشت مبهم جمال خاشقجی بر عربستان وارد شده، سعی دارد اینگونه نشان دهد که به دنبال همکاری با مقامات آنکارا است، اما در نتیجه ترس از مشخص شدن واقعیت، همکاری‌ها را به صورت محدود دنبال می‌کند.
در چارچوب همکاری‌هایی که عربستان سعودی با ترکیه انجام داده، دیروز 11 سعودی وارد دفتر کنسولگری عربستان در استانبول شده‌اند تا در روند تحقیقات مشارکت داشته باشند. قرار است هیئت سعودی پایان هفته جاری میلادی با برخی مسئولان ترک دیدار کنند.
گرچه عربستان از همکاری با ترکیه در خصوص تحقیقات در روند ناپدید شدن جمال خاشقجی سخن می‌گوید، اما تاکنون هیچ همکاری واقعی در این زمینه از خود نشان نداده است. هنوز هیچ یک از بازجوهای ترک اجازه جستجوی سرنخ‌هایی از خاشقجی در داخل ساختمان کنسولگری را پیدا نکرده‌اند و هنوز تصاویر ویدیویی ضبط شده در داخل ساختمان کنسولگری مربوط به زمان ناپدید شدن خالشقجی در اختیار ترک‌ها قرار نگرفته تا ادعای مقامات ریاض مبنی بر خروج وی از کنسولگری در روز حادثه را ثابت کند.
علاوه بر اینکه مقامات سعودی هنوز اجازه بازرسی از منزل محمد العتیبة کنسول عربستان در استانبول را نداده‌اند، این منزل جایی است که احتمال می‌رود جنازه خاشقجی در داخل آن باشد. چرا که خودروهای سیاه که صندوق‌های مشکوکی را حمل می‌کردند، از ساختمان کنسولگری حرکت کرده وبه منزل العتیبة رفته‌اند.
روزنامه ترک زبان الصباح اعلام کرد که با وجود این که ریاض موافقت خود را با صدور مجوز برای حضور مقامات ترکیه در دفتر کنسولگری این کشور در استانبول اعلام کرده، اما این موافقت تنها منحصر به انجام مشاهدات نظری و با چشم است. درست همان کاری که کنسولگری عربستان با خبرنگاران خبرگزاری رویترز انجام داد و به آنها اجازه داد در داخل ساختمان تردد کنند و از آن فیلمبرداری کنند. این در حالی است که طرف ترک خواستار استفاده از مواد شیمیایی برای مشخص شدن رد خون‌های احتمالی در داخل ساختمان شده بود، اما سعودی‌ها با این آزمایش‌ها مخالفت کردند.
معامله احتمالی آمریکایی- ترکی- سعودی در خصوص پرونده خاشقجی
این در حالی است که برخی گزارش‌های رسانه‌ای که شبکه آمریکایی سی‌ان‌ان آنها را منتشر کرده، نشان می‌دهد که تصاویر ویدیویی و کلیپ های صوتی وجود دارد که اثبات می‌کند خاشقجی در داخل ساختمان کنسولگری مورد بازجویی و شکنجه وحشتناک قرار گرفته و بعد از آن به قتل رسیده است. این موضوع را روزنامه آمریکایی واشنگتن پست نیز مورد توجه قرار داد. آنچه که تردیدها در رابطه با این گزارش و اهداف انتشار آن را افزایش می‌دهد، این است که مسئولان ترک نسبت به صحت و سقم این ادعاها هیچ واکنشی از خود نشان نداده‌اند.
عربستان سعودی تیم تحقیقاتی خود را به ریاست خالد الفیصل به ترکیه فرستاده است تا به ادعای ریاض برای کشف واقعیت و انجام بازجویی ها و تحقیقات در کنسولگری عربستان به ترکیه کمک کند. اما این موضوع نشان می‌دهد سناریویی به کارگردانی مشترک ترکیه و آمریکا و عربستان در دست اجرا است تا بتواند پیامدهای ناشی از زلزله ترور خاشقجی را در افکار عمومی دنیا مدیریت کند.
در همین رابطه آمریکا خالد بن سلمان را به ریاض فرستاده که به نظر می‌رسد مفاد قرارداد احتمالی میان آمریکا و عربستان و واکنش محمد بن سلمان به توهین ترامپ قبل از اتفاق کنسولگری استانبول را در خود جای داده است. وی گفته بود که عربستان هیچ پولی را در ازای حمایت از خود به ترامپ نخواهد پرداخت.
از سوی دیگر احتمالاً آنکارا نیز به دنبال معامله با ریاض است و در این مسیر چشم اندازی فراتر از تقویت تجارت و سرمایه گذاری با عربستان را دنبال می کند. رئیس جمهور ترکیه به دنبال رقابت با عربستان بر سر رهبری جهان عرب است و می‌‌خواهد در این زمینه چند امتیاز به دست بیاورد.
تاثیرات ترور خاشقجی بر عربستان
البته به نظر می‌رسد معامله احتمالی ترکیه و آمریکا با محمد بن سلمان نیز نتواند این کشور را از پیامدهای منفی ترور خاشقجی در امان نگه دارد. در همین رابطه نشریه فارین پالیسی در گزارشی نوشت که احتمالا بحران جمال خاشقجی باعث شود محمد بن سلمان ولیعهد عربستان از جایگاه خود افول کند.
این روزنامه می‌افزاید در شرایطی که طرح‌های بن سلمان در خصوص تقویت و بهبود اقتصاد عربستان سعودی با شکست مواجه شده و همین موضوع انتقادات داخلی از وی را به دنبال داشته، بحران خاشقجی بیش از پیش او را در انزوا قرار داده است و تردیدها در خصوص قدرت وی برای پادشاهی عربستان را افزایش داده است.
این روزنامه می‌افزاید در صورتی که دموکرات‌ها بتوانند بر انتخابات میان دوره‌ای کنگره که قرار است در نوامبر آینده برگزار شود، پیروز شوند، معامله‌های تسلیحاتی آمریکا با عربستان تعلیق می شود و این موضوع میتواند شکستی برای محمد بن سلمان باشد.
با این حال بروس ریدل مشاور 4 رئیس جمهور گذشته آمریکا از جرج بوش پدر تا باراک اوباما معتقد است که ولیعهد عربستان همچنان از حمایت پدرش برخوردار است و این موضوع قطعی است. وی در عین حال می افزاید: البته من غافلگیر نمی‌شوم اگر بن سلمان از پادشاهی کنار گذاشته شود یا ترور شود.
وی در عین حال پیش بینی کرد که آمریکا اقدامات زیادی برای مشخص شدن سرنوشت خاشقجی انجام ندهد، چرا که دولت ترامپ توجهی به حقوق بشر ندارد و از سوی دیگر معامله‌های تسلیحاتی میلیاردی با عربستان به امضا رسانده است.
در خصوص تاثیرات احتمالی ترور خاشقجی در عرصه داخلی عربستان باید گفت که این اتفاق پیامدهای گسترده‌ای بر آرمانگرایی‌های محمد بن سلمان ولیعهد عربستان دارد. گرچه متحدان غربی ریاض انگیزه‌ای برای اتخاذ تدابیر مجازات گونه ضد این کشور ندارند و دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا نیز اعلام کرده نمی‌خواهد سرمایه‌گذاری‌های عربستان در کشورش را متوقف کند، اما بسیاری از موسسات و سرمایه‌گذاران بزرگ و روزنامه نگاران اعلام کرده‌اند که ریاض را تحریم خواهند کرد. این موضوع پروژه‌های کلان داخل عربستان را با مشکل مواجه کرده است، پروژه‌هایی که بن سلمان در تحقق چشم‌انداز اقتصادی خود و احداث شهر مدرن نئوم روی آن حساب کرده است.
ارنست مونیز وزیر سابق انرژی آمریکا و تیم براون و سام التمن از سرمایه‌گذاران آمریکایی اعلام کرده‌اند که نقش مشورتی خود در این پروژه را متوقف می‌کنند. این اتفاق باعث می‌شود احداث شهر نئوم نیز به سرنوشت شهرهای صنعتی گذشته نظیر شهرصنعتی ملک عبدالله در ریاض دچار شده و نیمه کاره رها شود.
اتفاقی که بر سر خاشقجی افتاد، میتواند مانع بزرگی در مسیر جذب سرمایه گذاری های داخلی و بین‌المللی توسط محمد بن سلمان شود. این در حالی است که بن سلمان یکی از مهمترین ارکان چشم انداز 2030 را تنوع بخشیدن به منابع اقتصادی و جذب سرمایه‌گذاری های خارجی اعلام کرده است. در همین رابطه دیروز بسیاری از شرکت‌ها و شخصیت‌های مطرح جهانی اعلام کردند که کنفرانس طرح آینده سرمایه گذاری در ریاض را که قرار است در روز 23 ماه جاری برگزار شود، تحریم می‌کنند. این اتفاق ضربه بزرگی به صندوق سرمایه گذاری عمومی عربستان وارد می‌کند که میزبان این کنفرانس است. از جمله شرکت‌های تحریم کننده این اجلاس می‌توان به شبکه سی ان بی سی و بلومبرگ اشاره کرد که نقش عمده‌ای در برگزاری این کنفرانس دارند. همچنین روزنامه‌های فایننشال تایمز و نیویورک تایمز و مجله اکونومیست نیز این کنفرانس را تحریم کرده‌اند.
ضربه دیگری که به صندوق سرمایه‌گذاری عربستان وارد شده، تصمیم سرمایه گذاران خارجی مبنی بر لغو قراردادهای خود با عربستان یا توقف مذاکراتشان با این کشور در خصوص سرمایه گذاری در پروژه های احتمالی آینده است.از جمله این شرکت‌ها می‌توان به شرکت روابط عمومی هارپر گروپ و ویرجن گروپ اشاره کرد که مذاکراتی را با عربستان در خصوص صندوق سرمایه گذاری‌های عمومی انجام داده بود تا سرمایه‌گذاری های احتمالی به ارزش یک میلیارد دلار در این کشور انجام دهند.
به این ترتیب به نظر می‌رسد خون جمال خاشقچی بسیار گران‌تر از زنده بودن وی و مقالات و انتقادات نرم وی برای ریاض هزینه داشته است.
انتهای پیام/
