گزارش تسنیم| پشت‌پرده مثلث قتل «ژنرال رازق»؛ متهم ردیف اول کیست؟
ترور ژنرال رازق در ولایت جنوبی قندهار یک واقعه مهم و تکان‌دهنده امنیتی افغانستان است که طالبان را به یک خواست مهم رساند و همچنین نشانی از ضعف شدید اطلاعاتی و امنیتی دولت وحدت ملی دارد.
به گزارش دفتر منطقه‌ای خبرگزاری تسنیم، کشته شدن فرمانده پلیس ولایت قندهار میزان نفوذ طالبان در افغانستان و معادلات امنیتی جنوب این کشور را دستخوش تغییرات عمده خواهد کرد.
مرگ ژنرال رازق با داشتن زوایایی که هنوز پنهان مانده‌اند، علاوه بر افزایش حضور طالبان در قندهار و سایر ولایت‌های جنوبی افغانستان، نشانی از ضعف شدید اطلاعاتی و امنیتی دولت وحدت ملی دارد.
ژنرال رازق کیست؟
«عبدالرازق اچکزی» مشهور به «ژنرال رازق»، متولد 1358 در شهرستان «اسپین بولدک» ولایت قندهار و از قوم «اچکزی» از اقوام پشتون افغانستان است. عبدالرازق در زمان تسلط طالبان به‌اسارت این گروه درآمد و سپس موفق به فرار شد در حالی که پدر و عمویش توسط طالبان کشته شدند.
او در سال 2002 به نیروهای امنیتی افغان پیوست و فرمانده پلیس مرزی قندهار در «اسپین بولدک» مرز ناآرام افغانستان و پاکستان شد، از سال 2008 تلاش‌های خود را برای بیرون راندن طالبان از قندهار آغاز کرد. در سال 2011 پس از کشته شدن «خان محمد مجاهد» فرمانده پلیس قندهار، به‌جای او منصوب شد.
ژنرال رازق طی مدت فعالیتش در سمت فرماندهی پلیس در افغانستان، عملیات‌های زیادی علیه طالبان در ولایت‌های جنوبی قندهار، زابل، ارزگان و هلمند انجام داد و موفقیت‌های زیادی کسب کرد، از همین رو، محبوبیت زیادی میان پشتون‌های جنوب داشت. او که تا پیش از مرگ به 40سالگی رسیده بود، سه همسر و سیزده فرزند دارد.
رازق از افراد نزدیک و همسو با «حامد کرزی» رئیس جمهور پیشین افغانستان بود، اما روابط خوبی با اشرف غنی رئیس دولت وحدت ملی نداشت. بر اساس گزارش رسانه‌ها، غنی چندین بار تلاش کرد که رازق را از قدرت قندهار خلع کند اما محبوبیت و نفوذ وی در قندهار موجب شکست اشرف غنی برای عملی کردن این تصمیم‌ها می‌شد.
ژنرال عبدالرازق که در سال 2014 به سربازانش دستور داد هیچ اسیری را زنده نگذارند، از سوی نهادهای بین‌المللی متهم به نقض گسترده حقوق بشر به‌خصوص در برخورد با افراد طالبان شد.
او در مصاحبه‌ای گفته بود: کسی را که علیه او و افرادش از اسلحه استفاده کند زنده نخواهد گذاشت. دیده‌بان حقوق بشر در گزارشی پیرامون رفتارهای جنگی ژنرال رازق او را متهم به استفاده از شیوه‌های شکنجه‌های بسیار وحشتناک کرده بود. این فرمانده قدرتمند پلیس همچنین متهم به رهبری کانال‌های مواد مخدر است اما عبدالرازق تمامی این اتها‌م‌ها را رد کرده بود.
تلاش‌های طالبان برای ازبین‌بردن ژنرال رازق
ژنرال رازق طی هفت سال حضور در فرماندهی پلیس قندهار که از ولایت‌های مورد توجه طالبان است، موفق شد تا امنیت و آرامش نسبی را به این ولایت بازگرداند.
طی سالهای گذشته، گروه طالبان دست‌کم 10 بار طرح ترور او را به‌شیوه‌های مختلف برنامه‌ریزی کرد اما هر بار این ژنرال جان سالم به‌در برده بود.
طالبان در یادداشتی پس از مرگ رازق نوشت: کشته شدن دو ژنرال جنایتکار طی دو روز توسط شیرمردان امارت اسلامی دستاورد کمی نیست، بلکه یک موفقیت مهم نظامی است.
اشاره طالبان همچنین به «ژنرال عبدالجبار قهرمان» یکی از نامزدهای انتخابات پارلمانی افغانستان از ولایت هلمند است که روز چهارشنبه هفته جاری در ستاد انتخاباتی‌اش در انفجار بمب توسط این گروه کشته شد. عبدالجبار قهرمان نیز یکی از افراد بانفوذ در ولایت هلمند و از مخالفان طالبان محسوب می‌شد.
گروه طالبان در این یادداشت از کشته شدن ژنرال رازق ابراز خرسندی عمیق کرده است، و می‌گوید که چنین عملیات‌های ضربتی در آستانه انتخابات پیامی به خارجی‌ها نیز دارد و آن توانایی انجام عملیات طالبان در امن‌ترین مکان‌ها است.
روابط پرتنش اشرف غنی و فرمانده پلیس قندهار
«اشرف غنی» رئیس جمهوری افغانستان پس از خبر مرگ ژنرال رازق، در یک پیام ویدیویی ابراز تأسف کرد. به‌نظر می‌رسد این اظهار تأسف نوعی ظاهرسازی برای اقناع خاطر مردم است که از مرگ رازق در شوک فرو رفته‌اند.
ژنرال رازق به‌لحاظ قومی نیز از طایفه درانی‌های پشتون است. پشتون‌های درانی بارها اعتراض کرده‌اند که اشرف غنی از غلجایی‌های پشتون، تلاش می‌کند تا درانی‌ها را از پست‌های کلیدی دولت حذف کند.
ژنرال رازق که علاوه بر روابط نزدیک با حامد کرزی، متمایل به جبهه سابق شمال است و بارها در مورد رابطه نزدیکش با «عبدالله عبدالله» رئیس اجرایی دولت افغانستان و «عطا محمد نور» والی برکنارشده ولایت بلخ صحبت کرده است.
این مسایل منجر به تنش و سردی روابط میان حکومت مرکزی به‌ریاست اشرف غنی و حکومت محلی قندهار شد که امور نظامی‌اش در اختیار ژنرال رازق بود.
از همین رو کنترل یا برکناری ژنرال رازق به یکی از دغدغه‌های اشرف غنی تبدیل شده بود، اما این ژنرال با کنایه به تقلب‌های انتخاباتی 2014 در مصاحبه‌ای گفته بود: حکومت وحدت ملی انتخابی نیست و جز مردم قندهار، هیچ کس توانایی برکناری او از مقامش را ندارد.
وزارت کشور افغانستان نیز بر اثر فشارهای اشرف غنی گفته بود که با این ژنرال که تحت ساختار این وزارت کار می‌کند، در چارچوب قانون برخورد خواهد کرد؛ امری که به‌دلیل قدرت بیش از حد رازق، هیچ‌گاه عملی نشد.
اشرف غنی در شروع کارش در ارگ ریاست جمهوری به برچیدن جزایر قدرت به‌منظور مبارزه با فساد تأکید کرده بود، مواردی که به برکناری عطا محمد نور منجر شد، والی قدرتمند و پرنفوذی که به «امپراطور بلخ» شهرت یافته بود، از همین رو اشرف غنی با رازق نیز مشکلات زیادی داشت.
اما این مسئله در مورد ژنرال رازق تا زمان مرگش عملی نشد. بسیاری از کارشناسان افغان درباره این اقدامات رئیس جمهور افغانستان گفتند که اشرف غنی با عنوان مبارزه با فساد، سعی در حذف برخی چهره‌های مخالف سیاسی خود دارد و مبارزه با فساد شامل افراد قدرتمند هوادارش که متهم به فساد هستند، نمی‌شود.
زوایای پنهان و احتمال دسیسهها در ترور عبدالرازق
خبرگزاری «اسپوتنیک» روسیه نوشته است: ژنرال رازق توسط افراد «آستین اسکات میلر» فرمانده عمومی نیروهای ناتو در افغانستان کشته شد.
میلر در نشستی که درباره موضوع انتخابات در قندهار حضور داشت، بحث را به مسئله «دیورند» تغییر می‌دهد و از رازق می‌خواهد که در موضوعات سیاسی و حصارکشی در مرز دیورند از سوی پاکستان دخالت نکند.
واکنش تند ژنرال رازق به مشاجره لفظی می‌انجامد و از اتاق خارج می‌شود. خبرگزاری افزوده است که چند لحظه بعد نارنجک دودی پرتاب می‌شود و بر اثر تیراندازی این ژنرال کشته می‌شود.
همچنین «محمد محقق» معاون دوم رئیس اجرایی افغانستان، در پیامی که به‌مناسبت کشته شدن ژنرال رازق در فیس‌بوک خود منتشر کرد، مرگ وی را «یک دسیسه سازمان‌یافته» عنوان می‌کند.
خبرگزاری «اسوشیتدپرس» نیز طی گزارشی نوشته که در حمله طالبان به دفتر والی قندهار، هدف اصلی ژنرال رازق بوده است و این در حالی است که طالبان هدف این حمله را، ژنرال میلر عنوان کردند.
پیامدها و نتیجه مرگ ژنرال رازق در جنوب افغانستان
مرگ ژنرال رازق دو روز قبل از انتخابات پارلمانی و همچنین در بحبوحه انتخابات ریاست جمهوری افغانستان، ضربه بزرگی به دولت افغانستان است که تلاش می‌کرد با تکیه بر نیروهای نظامی خود امنیت این انتخابات را تأمین کند.
ولایت‌های جنوبی افغانستان که به‌عنوان پایگاه اصلی و سنتی گروه طالبان یاد می‌شوند پس از کشته شدن ژنرال رازق، میدانی وسیع‌تر برای گسترش نفوذ آنها خواهد شد.
جنوب افغانستان در حال حاضر وضعیتی مشابه ولایت بلخ را تجربه خواهد کرد. پس از کناره‌گیری عطا محمد نور از ولایت بلخ که امنیت این ولایت جزئی از کارنامه مثبت وی محسوب می‌شد، در حال حاضر در وضعیتی متزلزل به‌سر می‌برد.
این احتمال وجود دارد که با کشته شدن ژنرال رازق، برگزاری انتخابات‌های پارلمانی و به‌خصوص ریاست جمهوری در قندهار با مشکلات متعدد امنیتی مواجه شود.
همچنین تأثیر روانی حمله به دفتر والی ولایت قندهار که یکی از مکان‌های کاملاً امن در این ولایت محسوب می‌شود، این احساس را به شهروندان این ولایت القا خواهد کرد که از این پس ولایت آنها تحت نفوذ بیشتری توسط طالبان قرار خواهد گرفت.
کشته شدن ژنرال عبدالرازق، از مهمترین قتل‌هایی است که پس از سقوط گروه طالبان در سال 2001 در افغانستان اتفاق افتاده است.
این واقعه به‌طور مشخص، توازن امنیتی در جنوب افغانستان را به‌سود گروه طالبان تغییر خواهد داد و نشانی از ضعف بالای امنیتی و اطلاعاتی دولت وحدت ملی دارد.
دولت وحدت ملی توان دفاعی را که نیروهای امنیتی افغان پیش از سال 2014 داشتند به‌میزان بالایی از دست داده است و گروه طالبان بارها حملات موفقیت‌آمیزی مانند سقوط قندوز را انجام داده است.
اگرچه کشته شدن یا حذف رازق یکی از خواست‌های دولت وحدت ملی به‌ریاست‌جمهوری اشرف غنی نیز بود، اما کار را برای نیروهای امنیتی افغان دشوارتر از قبل خواهد کرد و تأمین امنیت انتخابات‌ها در افغانستان نیز پرچالش خواهد شد.
گروه طالبان حملات خود در افغانستان را در یک روند افزایش قدرت در پیش گرفته است و این مسئله باعث خواهد شد تا امتیازاتی که برای مذاکرات احتمالی صلح با دولت انجام خواهد داد، بیش از پیش به‌سود آنها و به‌ضرر آمریکا تمام شود.
انتهای پیام/.*