گزارش تسنیم|رزمایشی با طعم جنگ سرد / بوی باروت در سرزمین‌های شمالی
در رزمایش ناتو که به مدت دو هفته ادامه خواهد داشت ۵۰ هزار نظامی، ۱۰ هزار خودروی زرهی، ۲۵۰ جنگنده، ۶۵ ناو از ۲۹ عضو ناتو همچنین سوئد و فنلاند شرکت دارند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم، شمال اروپا که از آن به «نوردیک» هم یاد می شود به درست یا به غلط همیشه در افکار عمومی جهانیان یادآور صلح ،آرامش، و ثبات بود، اما این روزها این منطقه آبستن تحولاتی دیگر است. این تحولات خرق عادت است و این بار بوی تنش، نزاع، اختلاف، تشتت و در کل بوی باروت از سرزمین‌های شمالی به مشام می رسد.
روز پنجشنبه 26 اکتبر (4 آبان) ناتو یکی از بزرگترین رزمایش های خود پس از پایان جنگ سرد را در این منطقه یعنی نروژ و آبهای اطراف آن آغاز کرد. "ترایدنت جانکچر" عنوانی است که برای این رزمایش برگزیده شده است.
در این رزمایش که به مدت دو هفته ادامه خواهد داشت 50 هزار نظامی، 10 هزار خودروی زرهی، 250 جنگنده، 65 ناو از 29 عضو ناتو همچنین سوئد و فنلاند شرکت دارند. آمریکا، آلمان، نروژ، بریتانیا و فرانسه بزرگترین شرکت کنندگان این رزمایش هستند.
آنطور که گفته می شود هدف از برگزاری آن، آزمایش و آموزش نیروهای ضربت مشترک ناتو و نیروهای دیگر است. در همین راستا نیروهای واکنش سریع برای پاسخ به هر گونه حمله و یا تهدید احتمالی، آمادگی‌های لازم را به دست می‌آورند. ینس استولتنبرگ، دبیرکل نروژی ناتو گفت: در سال‌های اخیر فضای امن در اروپا به طور گسترده کاهش یافته است. رزمایش‌ها پیام واضحی را به کشورهای ما یا هر کشور متخاصم احتمالی می‌فرستد. ناتو سعی ندارد به مقابله بپردازد اما ما باید برای دفاع از هم‌پیمانان‌مان در برابر هر تهدیدی آماده باشیم.
«دانه‌های زیتون» و واکنش خرس روسی
ناتو در واقع اصلی‌ترین میراث دوران جنگ سرد بود. پیمانی که بر آن بود تا در مقابل شوروی و «پیمان ورشو» و همچنین گسترش نفوذ کمونیسم به غرب، مقابله کند. اما پیمان ورشو که در 14 مه سال 1955 (23 اردیبهشت 1334) به امضای هشت کشور آلبانی، آلمان شرقی، بلغارستان، چکسلواکی، شوروی، رومانی، لهستان و مجارستان رسیده بود در سال 1991 پس از فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی از بین رفت. این پیمان در جنگ سرد رقیب پیمان ناتو محسوب می شد.
پس از فروپاشی پیمان ورشو روسیه تصور می کرد که دیگر ناتو فلسفه وجودی خود را از دست خواهد داد و از بین خواهد رفت اما نه تنها این اتفاق نیفتاد بلکه ناتو پس از فروپاشی شوروی تهدیدات جدیدی را برای خود ترسیم کرد و در عین حال امروز علاوه بر به اصطلاح مبارزه با تروریسم، این پیمان همچنان روسیه را بزرگترین تهدید خود می داند و کارویژه بزرگترین سازمان نظامی دنیا را مقابله با تهدیدات روسیه تعریف کرده است. به همین دلیل یکی از بزرگترین رزمایش تاریخ اخیر خود را در مرزهای مشترک با روسیه برگزار می کند تا بر سردی روابط دو طرف بیافزاید.
گرچه کرملین برای نظارت بر این رزمایش دعوت شده اما مسکو یک بیانیه برای محکوم کردن این رزمایش صادر کرده است. سرگئی شویگو، وزیر دفاع این کشور روز چهارشنبه گفت: این رزمایش شبیه سازی یک عملیات نظامی خصمانه است. فعالیت‌های نظامی ناتو در نزدیکی مرزهای ما به بالاترین حد از زمان جنگ سرد رسیده است.
وزیر دفاع روسیه با انتقاد از افزایش تحرکات نظامی سازمان پیمان آتلانتیک شمالی در نزدیکی مرزهای روسیه، آن را یادآور دوران جنگ سرد خواند. دورانی که رقابت، تنش، و کشمکش های سیاسی و ژئوپلیتیک بین بلوک شرق (اتحاد جماهیر شوروی و دولت‌های اقماری اش) و بلوک غرب (ایالات متحده و متحدان ناتو) بعد از جنگ جهانی دوم در آن اوج گرفت و تا فروپاشی اتحاد جماهیر شوروی ادامه داشت.
شویگو با بیان اینکه ناتو عمدا مناطقی نزدیک روسیه را برای برگزاری رزمایش انتخاب می کند، خاطرنشان کرد: سیاست ناتو بر تشدید حضور نظامی اعضای این سازمان در شرق (مناطق شرق اروپا و کشورهای همسایه روسیه) متمرکز شده و تنها در سال جاری هواپیماهای نیروی هوافضای روسیه بیش از 120 بار برای رهگیری هواپیماهای نقض کننده مرزهای هوایی روسیه به پرواز درآمدند.
تنش ها بین ناتو و آمریکا از یک طرف و روسیه در طرف دیگر باز هم پس از روی کار آمدن دونالد ترامپ رئیس جمهور آمریکا افزایش یافته است و این مسئله به خوبی در این همایش و اهداف آن نیز هویداست. ولادیمیر پوتین رئیس جمهور روسیه در دیدار اخیرش با جان بولتون مشاور امنیت ملی آمریکا در روسیه مزاحی سیاسی اما تند و پرمعنا کرد. این مزاح به طنز سیاسی شباهت داشت که گویا دامنه آن به روابط بین‌الملل هم کشیده شده است.
پوتین که می‌خواست انتقاد خود را از رفتار غیر دوستانه دولت آمریکا در قبال کشورش طنزگونه مطرح کند، خطاب به بولتون گفت: «به یاد دارید که نشان بزرگ آمریکا عبارت است از یک عقاب که در یک دست خود 13 تیر (پیکان) (به نشانه قدرت) دارد و در دست دیگر یک شاخه زیتون با 13 دانه به نشانه صلح دارد، اما اکنون پرسش اینجاست که آیا عقاب کلیه دانه‌های زیتون را خورده است و فقط تیرها مانده است؟» در واقع رئیس جمهور روسیه خواست به این شکل به سیاست خصمانه دونالد ترامپ طعنه بزند.
در این لحظه جان بولتون در پاسخ به پوتین گفت: «من خرسند هستم که به نیابت از پرزیدنت ترامپ با شما سخن می‌گویم. شاید پاسخ‌هایی برای شما داشته باشم. اما من دانه‌های زیتون بیشتری با خود نیاورده‌ام.» این پاسخ بار دیگر با پاسخ متقابل پوتین همراه شد و وی با قطع سخنان بولتون گفت:«انتظار این را داشتم.»
به نظر می رسد تنش های اخیر بین ناتو، اروپا و آمریکا با روسیه بر سر گسترش نفوذ در این منطقه است که همه طرفها آن را «هارتلند» می دانند. اروپا بر آن است تا با وارد کردن آمریکا به مناقشه خود با روسیه حمایت های جدی خود را از کشورهای اروپای شرقی بخصوص اوکراین در اختلافات این کشور با روسیه را نشان دهد.
اما در آمریکا مسیر به گونه دیگری طی شد. دونالد ترامپ، پس از رسیدن به قدرت، ناتو را یک سازمان «منسوخ شده» توصیف کرد که هزینه‌های زیادی بر دوش ایالات متحده می‌گذارد و اعلام کرد که دیگر از این سازمان حمایت نمی‌کند. گرچه رئیس جمهور این کشور در ابتدای روی کار آمدن خود روی خوشی به این پیمان نظامی نشان نداد اما بلافاصله از موضع نگاه به شرق و روسیه و البته پس از وعده کمک های مالی بیشتر از اعضای ناتو ، عدول کرد و طی نشستی در آوریل 2017 با اعضای ناتو اعلام کرد که دیگر این سازمان را غیرضروری نمی‌داند و از آن حمایت خواهد کرد.
به نظر می رسد آمریکا نیز در صدد است تا با فشارهای خود به روسیه بتواند از این کشور در حوزه های دیگر از جمله خاورمیانه و شرق آسیا، و منطقه شبه قاره هند امتیازات لازمه را کسب کند.
نگارش: حسین امیری
انتهای پیام/.