جنگ منافع اروپا و آمریکا دلیل معافیت ۸ کشور از تحریم نفتی ایران بود

به گزارش خبرنگار اقتصادی باشگاه خبرنگاران پویا،‌ عهدشکنی آمریکا در برجام و اعمال تحریمها علیه ملت ایران چند نکته به‌دنبال خود داشت که یکی از مهمترین آنها شکست تحریمها قبل از شروع آن بود چراکه علی‌رغم ادعاها و جوسازیهای رسانه‌ای که آمریکا قبل از شروع تحریمهای به‌زعم خود سخت ایران داشت اما قبل از آغاز آن به‌خلاف رجزخوانی‌های اولیه مجبور شد که چند کشور را از تحریمها علیه ملت ایران استثنا کند. نکته دیگری که در این زمینه وجود دارد راهکارهایی است که دولتمردان در واکنش به این فضا بایستی انجام بدهند و این‌که آیا اروپا گزینه قابل اتکایی است برای عبور از این شرایط است، در این زمینه با محمد رضا مهدیار اسماعیلی استاد اقتصاد دانشگاه علامه طباطبائی گفت‌وگو کردیم:

وی با ابراز  اینکه اکنون پس از خروج و کارشکنی  آمریکا در برجام تمام تلاش دولت این است که با راه‌اندازی سوئیفت اروپایی «اس‌پی‌وی» اشکالاتی را که با خروج آمریکا از برجام به‌وجود می‌آید برطرف کند گفت: در چنین شرایطی این سؤال مطرح است که؛ سوئیفت اروپایی چقدر مفید است و چرا اروپا وارد این بازی می‌شود؟

* الزام‌آوربودن منفعت و نه تعهد در آئین لیبرالی

این کارشناس اقتصادی با تردید در پایبندی اروپا به تعهدات برجامی خود با توجه به کارشکنی آمریکا با توجه به سابقه استعماری مشترک اروپا و آمریکا گفت:‌ اگر اروپا هنوز همچون آمریکا به‌صراحت خروج خود را از برجام اعلام نکرده است به‌جهت بازی‌ای است که قصد دارد به‌بهانه برجام انجام دهد یعنی اکنون منفعتش اقتضای خروج از برجام را ندارد وگرنه تعهداتی که طرف مقابل در برجام به آن ملزم شده است به‌میزانی مستحکم است که اروپا می‌تواند بدون هیچ نگرانی از تبعات احتمالی بین‌المللی از آن خارج شود.

محمد رضا اسماعیلی در رابطه با یکی از مقاصدی که اروپاییان در حفظ برجام به‌دنبال آن هستند گفت:  از سالها پیش اروپا با راه‌اندازی یورو در مقابل دلار به‌دنبال آن بود که در عرصه تعاملات بین‌المللی در مقابل یکه‌تازی آمریکا با دلار مقابله به مثل کند و به همین سبب همواره به‌دنبال ابزاری برای پیاده‌سازی این هدفش است تا قدرت یورو را افزایش دهد.

وی افزود:‌ نزاع در زمینه ارز از بدو تولد یورو بین آمریکا و اروپا به‌وجود آمد و همواره یورو در مقابل دلار بازنده بوده است و یورو به آن شکلی که مدنظر اروپا بود نتوانست در دنیا عرض اندام کند و بتواند با دلار رقابت کند.

این استاد دانشگاه با اشاره به خروج ایران از سوئیفت گفت: خروج ایران از سوئیفت برای اروپا تبدیل به یک فرصت بالقوه شد؛ زیرا اروپاییان خواهند توانست با راه‌اندازی یک سوئیفت اروپایی که در همین ابتدای شروع به کارش یک مشتری پابه‌کار یعنی ایران دارد، با توجه به نیاز این مشتری سوئیفت خود را راه‌اندازی کند و با بررسی و اصلاح اشکالات آن بتواند عقب‌افتادگی یورو را نسبت به دلار تا حدودی جبران کند و در نتیجه بتواند یورو را تا عمق استراتژیک سایر کشورها نفوذ دهد.

محمد رضا اسماعیلی با هشدار به اینکه گاهی دولتمردان فراموش می‌کنند در دنیای لائیک غرب اصل منفعت‌طلبی قاعده حاکم بر تمامی قواعد،‌ دین و آئین کشورهای غربی است افزود:‌ بنابراین اگر اروپا به‌فکر راه‌اندازی سوئیفت است به‌جهت الزام به برجام نبوده است بلکه منفعتش فعلاً اقتضای راه‌اندازی چنین سامانه‌ای را دارد.

وی ادامه داد: اگر اروپا برای راه‌اندازی این سامانه در مقابل سوئیفت آمریکایی هزینه می‌دهد این هزینه برای خیرخواهی اروپا نسبت به ایران یا تعهد برجامی اروپا نیست بلکه به‌سبب منفعت خودش است و بنابراین دیگر برای این موضوع نباید بر کشور ایران منتی بگذارد یا خواسته باشد مجدداً امتیازی بگیرد.

وی با تذکر به اینکه تعهد در دین لیبرالی هیچ معنایی ندارد، در صورتی که منفعت‌پرستی جزو قواعد لاینفک دین لیبرالی  و اقتصاد آدام اسمیتی است گفت: این کلام به‌معنای بی‌توجهی به اروپا در تعاملات اقتصادی نیست بلکه منظور توجه دادن به این نکته است که مسئولان بی‌جهت به یک نقطه امید نبسته باشند و به‌صورت موازی راه‌های دیگر را نیز دنبال کنند چرا که هر لحظه ممکن است با تغییر منفعت تعهدات نیز تغییر کند.

* پشت‌پرده استثناکردن 8 کشور در تحریمها چه بود

این کارشناس اقتصادی در تأیید این موضوع که رقابت پنهان آمریکا و اروپا بر سر دلار و یورو باعث مطرح شدن تشکیل سوئیفت اروپایی شده است گفت: شاهد مثال این ادعا به واکنش  آمریکایی‌ها است که وقتی متوجه این بازی شدند برای اینکه ایران به‌صورت کامل مجبور نباشد سوئیفت اروپایی را بپذیرد در تحریم ایران استثنائاتی را در نظر گرفتند.

محمد رضا اسماعیلی اضافه کرد:‌ آمریکا نمی‌خواهد که در مقابل سوئیفت، «اس‌پی‌وی» ایجاد شود و با بازی دادن ایران تا حدودی در سوئیفت می‌خواهد مشتری پابه‌قرص اولیه سوئیفت اروپایی را متزلزل کند.

وی با یادآوری رجزخوانی‌های آمریکا در ماه‌های قبل که وعده محدودیت همه‌جانبه ایران را در سیزده آبان‌ماه می‌داد گفت: اما اکنون استثناءهایی قائل می‌شود؛‌ نتیجه این داستان برای ایران این است متوجه این بازی باشد و بداند که اروپا تا زمانی که نوع هزینه‌ای که در قبال برقراری سوئیفتش می‌دهد کمتر از مزایایش نسبت به زمان فقدان آن باشد این سوئیفت پیش می‌رود اما اگر آمریکایی‌ها با استفاده از هر اهرمی بازی را به‌شکل دیگری ترسیم کنند که هزینه اروپا برای راه‌اندازی سوئیفت اروپایی به‌صرفه نباشد اروپا از این اقدام صرف‌نظر خواهد کرد.

این استاد دانشگاه  ادامه داد:‌ بنابراین همکاری ایران با بانکهای اروپایی گذرگاه موقتی است تا زمانی منافع سوئیفت اروپایی از مضراتش بیشتر باشد و در چنین شرایطی صرف اعتماد به اروپا خطای راهبردی و نابخشودنی است بلکه باید از این فرصت کوتاه استفاده کرد.

محمد رضا اسماعیلی در پاسخ به این سؤال که راهکار بلندمدت در چنین شرایطی چیست گفت: راهکارهای فراوانی در این زمینه وجود دارد که مقدمه همه آنها دل‌بسته نبودن به طرف اروپایی است.

وی افزود:‌ همان ظرفیتی که  بین ایران و اروپا برای تعامل وجود دارد بین ایران با دو کشور چین و روسیه نیز قابل اجرا است یعنی این بازی را که با اروپا شکل می‌دهیم می‌توانیم به‌صورت دوسویه با روسیه و چین نیز شکل دهیم.

این کارشناس اقتصادی با اشاره به شرایط اقتصادی فعلی جهان گفت:‌ موفق‌ترین الگو  در چنین شرایطی تعاملات اقتصادی با سهم معناداری نسبت به هم با این سه گروه است.

محمد رضا اسماعیلی با تصریح به اینکه چنین شرایطی دو مزیت دارد گفت: هر زمان هر یک از این کانالهای سه‌گانه دچار آفتی شود دو گزینه دیگر پیشِ‌روی کشور است.

این استاد دانشگاه در رابطه با مزیت دوم کانال سه‌گانه ارتباطات مالی برای کشور گفت: هر زمان هر کدام از این کانالهای سه‌گانه بخواهند که از حضور ایران در این مسیر گذرگاهی سوء استفاده کنند یا باج بیش از حدی طلب کنند وجود دو گزینه آلترناتیو می‌تواند قدرت ایران را برای چانه‌زنی و باج ندادن بالا ببرد، یعنی بدون اینکه هزینه اضافه بدهیم می‌توانیم این گذرگاه را حفظ کنیم.

انتهای پیام/*