گفت‌وگوی تصویری با مدیر مؤسسه SIPRI: چرا بازی با فروش نفت ایران برای دنیا خطرناک است؟

«دن اسمیت» مدیر مؤسسه تحقیقات صلح بین الملل استکهلم (سیپری) در سوئد در مصاحبه با خبرنگار خبرگزاری تسنیم به سؤالات مختلفی درباره برجام، ابزار ویژه مالی (SPV) و تمایل ترامپ برای رساندن صادرات نفت ایران به صفر گفت‌وگو کرده است.

مشروح این مصاحبه در زیر می‌آید:

ممنون که امروز به ما در تهران ملحق شدید. اولین سؤال من در مورد تصمیم رئیس جمهور آمریکا و خروج از برجام است؛ نظر شما در این باره چیست؟

اول از همه فکر می‌کنم که این موضوع باعث تأسف است زیرا توافق صورت‌گرفته پایدار و به‌لحاظ فنی توافقی جامع است که طبق گفته آژانس بین المللی انرژی اتمی، که وظیفه نظارت بر چگونگی اجرای صحیح برجام را به‌عهده دارد،  این توافق  آن طور که باید در حال اجرا بود، توافقی که نه‌تنها بین ایران و آمریکا بود بلکه شامل بقیه قدرت‌ها از اروپا و همچنین روسیه هم می‌شد و این بسیار اهمیت دارد که شورای امنیت سازمان ملل آن را تأیید کرده است. اولاً، فکر می‌کنم که خارج‌شدن از چنین توافق‌نامه‌ای واقعاً باعث تأسف است. ثانیاً، دلایلی که دولت ترامپ برای عقب‌نشینی از این توافق اعلام کرده مربوط به رفتار ایران در منطقه بوده برای مثال در سوریه است که آمریکا و دولت‌های دیگر هم مخالفت خود را اعلام کرده‌اند و موضوع دیگر مربوط به قابلیت‌های موشکی ایران است. به هر حال هیچ کدام از این موارد دلیل مخالفت و اعتراض (نسبت به برجام) نیستند، این‌ها هیچ ربطی به توافقنامه (برجام) ندارند. این توافق درباره غنی‌سازی انرژی هسته‌ای ایران بود و هدف این توافق از دیدگاه طرف‌های اروپایی و آمریکا این بود که این مسئله را روشن کنیم که ایران قرار نیست به‌سمت تولید تسلیحات هسته‌ای برود و ایران هم قبول کرد تا این اطمینان را به بقیه جهان بدهد که از فناوری هسته‌ای سوء استفاده نمی‌کند و بلکه به‌ازای توافق، تحریم‌ها از ایران برداشته شود و ایران مجدداً به سیستم تجارت جهانی بازگردد. این نه‌تنها مایه تأسف است که آمریکا از یک توافق قانونی و امضاشده در حال اجرا خارج شد، اما این دوچندان تأسف‌بار است چرا که توافق به‌دلایل نادرست نقض شد، فکر می‌کنم این از هر لحاظ آسیب‌زاست، فکر می‌کنم به منطقه آسیب می‌رساند. شاید همان طور که رویدادهایی در حال صورت گرفتن بودند، برخی از پیامدهای منفی ممکن در منطقه از نظر تشویق قدرت‌های دیگر باعث شد تا به‌روشی خاص رفتار کنند. برای رویدادهایی که اخیراً صورت گرفته اند پیامدهایشان به آن شدت حس نمی‌شود. اما فکر می‌کنم درباره کنترل تسلیحات و ترس از گسترش تسلیحات بر بقیه قسمت‌های دنیا هم تأثیر می‌گذارد. این هنوز هم می‌تواند تأثیر منفی داشته باشد.

این موضوع به هیچ وجه گام مثبتی از طرف دولت ترامپ نبوده است و منعکس کننده یک باور واضح در دولت ترامپ است که اگر از توافقی خوششان نیاید به‌راحتی از آن خارج می‌شوند، و این همان کاری است که با پیمان اقلیمی پاریس کردند، همان کاری که با برجام کردند و این همان کاری است که به‌نظر می‌رسد با پیمان منع موشک‌های هسته‌ای میان‌برد قصد دارند انجام دهند که یکی از مهم‌ترین توافق‌نامه‌های کنترل تسلیحات بوده که تا به حال نوشته شده است.

خیلی ممنون «دن»، دومین سؤال من در مورد تلاش اتحادیه اروپا برای تأسیس «ابزار ویژه مالی» (SPV) در تلاش برای تسهیل معاملات در دوران تحریم است. همان طور که می‌دانید اخیراً رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا «فدریکا موگرینی» اعلام کرد که آن‌ها قادر به اعلام یک بازه زمانی دقیق برای سیستم مالی نیستند. نظر شما در این مورد چیست؟ فکر می‌کنید که آیا این «ابزار ویژه مالی» بالاخره معرفی می‌شود؟ می‌دانیم که هیچ کشوری در اتحادیه اروپا نپذیرفته که کشور میزبان این سیستم باشد.

بله. فکر می‌کنم مشکلی که اتحادیه اروپا با آن مواجه است و زاویه‌ای که از آن به این موضوع باید پرداخته شود برای مثال از تهران، این است که اتحادیه اروپا به‌لحاظ نهادی و دولت‌های مستقل به‌صراحت اعلام کرده‌اند که آن‌ها به‌شدت از دولت ترامپ به‌خاطر تصمیمش برای کناره‌گیری از برجام انتقاد کردند، درست است؟ پس این اولین مورد بود. دومین مورد این است که تجارت اتحادیه اروپا با ایران، در حالی که برای ایران مهم است و این غیر قابل انکار است، خیلی خیلی از تجارتی که اتحادیه اروپا با آمریکا دارد کوچکتر است، پس اعداد و ارقام اقتصادی علیه شماست، این واقعیت غم‌انگیز است. اتحادیه اروپا تلاش کرده تا راهی پیدا کند مثل همین موضوع «ابزار ویژه مالی» که در تخصص من نیست. اما این را متوجه شدم که این به‌نوعی یک نهاد حقوقی است که معمولاً برای یک دوره موقت ایجاد می‌شود و فکر می‌کنم با یک هدف خاص، پس این دقیقاً نوعی ابزار است که می‌تواند ماندگار باشد، این بدین معنی است که به‌لحاظ قانونی باید جایی مستقر باشد و سؤال بعدی در مورد کشوری است که این کار را شروع کند، می‌دانید فشار آمریکا شروع می‌شود، با رهبران کسب‌وکار صحبت می‌شود و رهبران کسب‌وکار هم با رؤسای دولت صحبت می‌کنند، این روشی است که سیاست واقعی در دنیای واقعی صورت می‌گیرد، این چیزی نیست که شما بخواهید یا آرزوی آن را داشته باشید، بلکه در مورد چگونگی دادوستد و تجارت است که چطور با هم ارتباط برقرار می‌کنند. من به هیچ عنوان این ابزار را به‌طور کامل  رد نمی‌کنم، فکر می‌کنم احتمال اجرای آن وجود دارد اما فکر می‌کنم  که موضوعاتی وجود دارد که علیه ایران است.

«دن»، درباره این‌که دولت ترامپ اعلام کرده که در آینده صادرات نفت ایران را به صفر خواهد رساند، همان طور که می‌دانید پس از این ادعا، رئیس جمهور ترامپ دوباره هشت کشور را از این تحریم معاف کرد و به این کشورها اجازه داده شد تا نفت ایران را وارد کنند، شما فکر می‌کنید این اتفاق روی خواهد داد؟ فکر نمی‌کنید اگر این اتفاق بیفتد باعث ناامنی در بازار جهانی انرژی می‌شود؟

فکر نمی‌کنم بتواند چنین کاری انجام دهد، در این مورد ایران باید خیالش راحت باشد که می‌تواند همچنان به صادرات نفت ادامه دهد. تغییرات و تنظیماتی صورت خواهد گرفت به‌طوری که شاید یک کشور تمایل ندارد یا بی‌میل است تا نفت ایران را وارد کند پس به‌دنبال کشور دیگری می‌گردد. و کشور دیگری به‌دنبال عرضه کننده نفت می‌گردد و از ایران درخواست می‌کند و به همین ترتیب... بازار سیال است و به سیال بودنش ادامه می‌دهد و فکر می‌کنم نفت ایران به همین ترتیب باشد شاید امکان این وجود داشته باشد که با کاهش مواجه شود، یا به‌صورت موقت در قسمت‌هایی متوقف شود. اما به‌طور کلی فکر می‌کنم که احتمال توقف کامل صادرات بسیار نامحتمل باشد. فکر نمی‌کنم بقیه واردکنندگان نفت به این ایده که یک عرضه کننده نفت در جهان کلاً حذف شود علاقه‌مند باشند زیرا این به این معنی است که قیمت‌ها افزایش پیدا می‌کند و همان طور که می‌دانید در قسمت‌های زیادی از دنیا شاهد نشانه‌هایی از خطر بالای رکود اقتصادی هستیم و افزایش ناگهانی قیمت نفت حتی با نسبت نسبتاً کوچک مثل چهار، پنج یا شش درصد چه برسد به افزایش بیشتر آن ممکن است بعضی کشورها را دچار بحران و رکود اقتصادی کند، ما به‌سختی از رکود قبلی در سال‌های 2008، 2009 و 2010 نجات پیدا کردیم. فکر می‌کنم تعداد رهبرانی که بخواهند رکود بعدی زودتر فرا رسد زیاد نباشد مخصوصاً وقتی که اصلاً نیازی نیست.

از شما متشکرم، «دن»، و از زمانی که برای مصاحبه به خبرگزاری تسنیم اختصاص دادید ممنونم.

خواهش می‌کنم.

انتهای پیام/*