اردن لیکس: ابعاد تازه‌ای از اختلافات ترکیه و عربستان

به گزارش خبرگزاری تسنیم ، روزنامه لبنانی الاخبار در مقاله‌ای به افشای اسناد تازه‌ای موسوم به « اردن لیکس» در پرونده مناسبات عربستان و ترکیه پرداخته و می‌نویسد که ترور جمال خاشقجی روزنامه نگار سعودی یک نقطه عطف جدید در روند مناسبات شکننده بین ریاض و آنکارا بود.

با این وجود دو طرف تلاش می‌کردند از پیامدهای ناشی از قطع کامل روابط در مناطق تحت نفوذ خود بکاهند. آنها نگران خسارت‌های اقتصادی احتمالی در نتیجه این اتفاق هستند. علاوه بر این که واشنگتن نیز نیازمند آن است که متحدان و وکلایش در منطقه به جان هم نیفتند.

اردوغان اصرار دارد که نقش عربستان و امارات را در منطقه مهار کند. وی از حضور این دو کشور در کودتای نافرجام صورت گرفته در ژوئن سال 2016 در ترکیه خبر داده و بر نقش محمد بن سلمان و محمد بن زاید در از بین بردن دستاوردهای خیزش‌های عربی تاکید می‌کند.

حدود یک سال قبل موضوع محاصره اقتصادی قطر توسط چهار کشور عربستان و امارات و بحرین و مصر به مناقشه جدید میان ترکیه و عربستان منجر شد. مناقشه‌ای که عرصه سوریه و عراق را میدانگاه تسویه حساب‌های دو کشور قرار داد.

روزنامه ال اخبار لبنان در همین رابطه سه سند دیپلماتیک از اردن به دست آورده که نشان‌دهنده اظهارات دیپلمات‌های سعودی و اردنی در خصوص مناسبات ریاض و آنکارا و کشمکش‌های موجود میان آنها است. در یکی از این سندها که مربوط به سپتامبر سال گذشته است، تلاش‌های عربستان برای خنجر زدن به پشت ترکیه از طریق حمایت از همه‌پرسی استقلال اقلیم کردستان عراق مطرح شده و آمده است که ریاض از برگه کردها برای تسویه حساب با ترکیه در مناسبات آنکارا با قطر به ویژه حمایت نظامی ترکیه از این کشور استفاده می‌کند.

بر اساس یکی از این اسناد که گزارش سنان راکان المجالی کاردار سفارت اردن در آنکارا برای وزارت خارجه این کشور است، وی در تشریح دیدار خود با سفیر عربستان در آنکارا می‌نویسد که سفیر عربستان تأکید دارد که مناسبات این کشور با ترکیه در نتیجه موضع جانبدارانه ترکیه نسبت به قطر دچار تنش شده است. وی گفته بود که ترکیه در نهایت از حمایت قطر دست بر خواهد داشت.

سفیر عربستان به درز اطلاعات توسط رسانه‌های مختلف در خصوص تحریک مسعود بارزانی برای برگزاری همه‌پرسی در اقلیم کردستان عراق اشاره می‌کند که با هدف خنجر زدن به ترکیه از پشت انجام می‌شود. وی گفته است که این اقدام واکنش عربستان در قبال اقدام ترکیه برای ایجاد پایگاه نظامی در قطر است. سفیر سعودی منکر این قضیه نمی‌شود که عربستان تلاش دارد از اهرام کردهای عراق برای تسویه حساب با ترکیه استفاده کند.

سفیر عربستان می‌افزاید که برای اینکه این کشور از قطار سازش در سوریه جا نماند، وارد این روند شده و توجهی به میزان دستاوردهای موجود در این سازش نکرده است.

گزارش دیگر مربوط به علی الکاید سفیر اردن در ریاض است که در تاریخ نوامبر سال گذشته با موضوع تحرکات عربستان در سوریه و اختلافات این کشور با ترکیه برای وزارت خارجه این کشور ارسال شده است.

این گزارش می‌نویسد که مواضع عربستان درباره پرونده سوریه دچار تحول شده و دلیل آن سفر ثامر السبهان وزیر سعودی به شهر عین عیسی در حومه شمالی استان رقه است. این سفر نشان می‌دهد که عربستان سعودی به دنبال تثبیت مناطق آتش‌بس و گسترش مناطق نفوذ خود در سوریه است. این سفر پیامی آشکار برای ترکیه بود مبنی بر اینکه ائتلاف‌های این کشور در حال تغییر است و نیروهای دموکراتیک سوریه پس از این به عنوان مهمترین دشمن ترکیه در داخل سوریه مطرح خواهند بود. السبهان در این سفر با فرماندهان اجرایی نیروهای کرد مورد حمایت آمریکا دیدار کرده است تا بتواند نوعی از توازن را در داخل سوریه ایجاد کند.

عربستان معتقد است که روسیه به عنوان مهمترین طرف که قادر به حل بحران سوریه است، احتمالا مشکلی با بقای دولت بشار اسد در این کشور نداشته باشد، اما اعلام این موضوع مرتبط با میزان مناسبات این کشور با سوریه و حمایت ایران از دولت دمشق است.

وی این نکته را بعید نمی‌داند که یکی از موضوعات بررسی شده در جریان سفر ملک سلمان پادشاه عربستان به روسیه درخواست مداخله برای کنترل تاثیرگذاری ایران در عرصه داخلی سوریه و جلوگیری از مداخله ترکیه در سوریه باشد. ریاض از مسکو می خواهد لااقل مساحت کافی را برای این کشور جهت ایفای نقش در عرصه داخلی سوریه به این کشور واگذار کند.

الکاید می‌افزاید که در جریان گفتگو با برخی دوستان از مسئولان سعودی به این نتیجه رسیده است که عربستان به دنبال نقش جدیدی در سوریه است که قوی‌تر از گذشته باشد. وی می‌افزاید که یکی از سیگنال‌های سفر السبهان به سوریه این است که عربستان به سوریه بازگشته است و به دنبال تایید اجرای استراتژی جدید آمریکا ضد ترکیه در این کشور است.

سند سوم مربوط به اسماعیل الرفاعی سفیر اردن در آنکارا است که در ژوئن 2018 برای وزارت خارجه اردن ارسال شده است. موضوع این گزارش در خصوص موضع ترکیه در ارتباط با اظهارات محمد بن سلمان ولیعهد عربستان درباره آن چیزی است که آن را مثلث شرارت نامگذاری کرده است.

محمد بن سلمان ولیعهد عربستان در گفتگوی خود با مجله آتلانتیک آمریکا، اخوان‌المسلمین را یکی از سه ضلع محور شر قلمداد کرده بود. این موضوع ترکیه را در سکوتی غضبناک فرو برد. چرا که ترکیه نمی‌خواست نام حزب عدالت و توسعه را به عنوان مرجعیت اساسی سازمان اخوان المسلمین در دنیا نشان دهد.

این سفیر اردنی می‌افزاید که بر اساس دیدگاه برخی تحلیلگران، ترکیه نیازمند تقابل بیشتر با ریاض در عرصه‌های بین‌المللی و منطقه‌ای است، اما در شرایط کنونی نمی‌خواهد جبهه‌ای جدید با عربستان باز کند و تلاش دارد این اظهارات را هضم کند.

بر اساس این گزارش، سکوت ترکیه برای آتش‌بس با گروه‌های مختلف در نتیجه متغیرات منطقه‌ای به ویژه در درون دولت آمریکا و اختلافات این کشور با اتحادیه اروپا و ورود مستقیم ارتش ترکیه به جنگ در شمال سوریه است. در نتیجه این تحولات ترکیه با وجود ناامیدی شدید از تحرکات عربستان در سوریه و فرصت‌طلبی ریاض جهت سوء استفاده از اهرم کردها ضد این کشور، در قبال آل سعود سکوت کرده است.

انتهای پیام/