وجه تشابه شهید مدرس با امام خمینی(ره) از نگاه آیت‌الله استادی

به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا هشتاد و یکمین سالگرد شهادت آیت‌الله مدرس در بیت شریف آن شهید والامقام با حضور آیت‌الله استادی، دبیر شورای ‌عالی حوزه‌های علمیه، آیت الله رشاد، رئیس شورای سیاستگذاری حوزه‌های علمیه، نجفی قدسی، مدیر دارالقرآن علامه طباطبایی و جمعی از روحانیون و طلاب برگزار شد.

در ابتدای این مراسم آیت‌الله استادی به ابعاد شخصیتی و  علمی شهید مدرس پرداخت و گفت : با توجه به فعالیت های شهید مدرس شاید اینگونه به نظر آید که بُعد سیاسی مرحوم شهید مدرس ابعاد دیگر شخصیتی ایشان را تحت‌الشعاع قرار داده، اما من معتقدم این چنین نیست. شهید مدرس شخصیتی جامع‌الاطراف و هم‌ردیف با مراجع زمان خود بود و از لحاظ علمی، عرفانی و عبادی نیز دارای جایگاه والایی بوده است.

وی به منظور شناخت ابعاد عبادی شخصیت شهید مدرس به یادداشت های او در زندان اشاره و خاطرنشان کرد: شهید مدرس در یادداشتی چنین می نویسد: «اعمال و افعال و اشتغالات من در این مدت تبعید تاکنون که 16 ماه از آن گذشته، این است؛ اگر مشیت خداوند باز هم به گرفتاری من تعلق گرفته باشد به همین اعمال و افعالی که ذکر خواهد شد، بگذرد؛ بعد از استقرار در محبس به خداوند منان ملتجی شدم که مرا ظاهرا و باطنا، عملا و قصدا در این مدت حبس فقط و به خودش مشغول فرماید – نیتم بر این شد که از شبانه روز دوازده ساعت را مشغول اعمال و اذکار جوارحی باشم از واجبات و غیر ها که اقلا اعمال و اذکار من مشتمل بر دوزاده هزار مرتبه اسماء مبارک خداوند جل و علی بوده باشد. بحمدالله و شکره تا این تاریخ به این نیت موفق شده ام. امیدوارم که خداوند تبارک و تعالی مرا از این گرفتاری نجات دهد. ولی توفیقی که مرحمت فرموده باقی و زیاد فرماید تا انشاءالله تعالی با حال اختیار کامل از اعمال و اذکار و افعال و افکار، قبل از رفتن از دار فانی به مقام رضا و تسلیم و امتثال امر «موتوا قبل ان تموتوا» خود را برسانم. و پایان حال امیدوارم که به مقام شهادت فی سبیل الله که سالهای متمادی از خداوند مسئلت نموده ام موفق شده و مصداق آیه شریفه ” ولا تحسبن الذین قتلوا فی سبیل الله امواتا بل احیائ عند ربهم یرزقون “واقع شوم. آمین آمین آمین یا رب العالمین. اعمال و اذکار من در مدت حبس بر دو نوع است: یکی اذکار و اعمالی که در تمام مدت محبوسیت تقریبا به آن اشتغال داشتم، دیگری آن که در بعضی اوقات مشغول آن بودم. اما آن اعمالی که در تمام مدت اشتغال داشتم: 1- بعد از نماز صبح (هنگامی) که تقریباً یک ساعت و نیم از آفتاب برآمده بود مشغول نماز قضا از برای خود و جهت والدین و به جهت بعضی ارحام ذوی الحقوق انجام می دهم. 2- زیارت عاشورا، که بعد از فراق از نماز قضا مشغول آن می شدم و لعن و سلام را در حال قدم زدن که مرسوم دائمی قبل از ظهر بود بجا می آوردم. 3- بعد از فراغ از نماز، زیارت عاشورا و پس از خواندن هفت و یا چهارده مرتبه چهارقل، در گوشه ای مشغول مناجات کردن می شدم.  4- هزار بار استغفار می کردم به صیغه «استغفرالله ربی و اتوب الیه» در حالی که مشغول قدم زدن بودم. 5- پس از فراغت از استغفار در حال قدم زدن مشغول آیات خمسه اول سوره (اقرأ) می شدم تا ظهر به هر اندازه که شود. 6- عصر به ختم صلوات اشتغال می ورزیدم. هر روزی یک هزار صلوات از برای یکی از چهارده معصوم هدیه می نمودم که هر چهار ده روز یک ختم کامل می شد. 7- پس از صلوات یک صد مرتبه ذکر «ماشاء الله کان و مالم یشاء لم یکن و لا حول و لا قوعه الا بالله العلی و العظیم افوض امری الی الله ان الله بصیر العباد» در حال قدم زدن غالباً با تأمل می خواندم. 8- توسل به امام زمان تا مغرب. 9- هزار مرتبه «امن یجیب المضطر اذا دعاه و یکشف السوء» در حال قدم زدن می گفتم که هر دوازده شب یک مرتبه یک ختم کامل شود»

آیت الله استادی تاکید کرد : جنبه عبادی شهید مدرس باید برای همه  الگو قرار گیرد؛ سیاسی بودن شهید مدرس هیچ گاه مانع از عبادات و مناجات او نشد.

عضو شورای عالی مدیریت حوزه علمیه قم با اشاره به حاشیه نگاری مرحوم شهید مدرس بر رسائل گفت: شرح رسائل شهید مدرس می‌تواند به عنوان یکی از بهترین یادگارهای ایشان در اختیار حوزه‌های علمیه قرار گیرد. شرح رسائل نشان می دهد که شهید مدرس تنها در بُعد سیاسی متبحر نبوده بلکه در ابعاد مختلف علمی و عبادی نیز دارای جایگاه والایی بوده است.

وی افزود: کسانی که در حوزه ها به دنبال انقلاب و سیاست هستند، توجه داشته باشند که باید به دنبال سواد و علم هم باشند. امام خمینی(ره) در رأس انقلابیون بودند، اما مدتی که در تبعیت به سر می بردند به دنبال علم بودند.

آیت‌الله استادی با بیان اینکه نباید فعالیت‌های سیاسی مانع پیشروی علمی و معرفتی روحانیون شود، گفت: وجه تشابهی که آیت‌الله مدرس با امام خمینی(ره) داشت، در فعالیت‌های علمی و معرفتی بود. هر دو بزرگوار تا حد اجتهاد به مطالعه پرداختند، اما زمانی که احساس کردند باید علیه ظلم قیام کرد، درس و بحث را رها کردند و به مبارزه پرداخت.

صلابت شهید مدرس در لغو قرارداد ننگین تقسیم ایران

در این مراسم همچنین مرتضی نجفی قدسی، طی سخنانی با اشاره به جمله معروف شهید مدرس «سیاست ما عین دیانت ما و دیانت ما عین سیاست ماست»، گفت: این خانه «دارالقرآن امام علی(ع)» در عین حال که محل زندگی شهید مدرس بود، برکات علمی و معنوی ایشان را نیز به همراه داشت. از این رو سعی کردیم در این خانه هر دو بعد سیاسی و دینی شهید مدرس را به نمایش بگذاریم.

مدیر دارالقرآن امام علی(ع) تهران ادامه داد: بخشی از خانه شهید مدرس به عنوان موزه که نمایانگر مجاهدت ها و مبارزات سیاسی ایشان با استعمار و استبداد است به نمایش گذاشته می شود و بخش دیگری از خانه که محل درس و بحث علمی، حوزوی و تفسیری ایشان بوده به عنوان دارالقرآن مورد استفاده قرار می گیرد.

وی با اشاره به مبارزات شهید مدرس با توطئه های استعمار انگلیس، تصریح کرد: شرح مبارزات ایشان با نفوذ بیگانگان به ویژه روس و انگلیس در جریان قرارداد ننگین وثوق الدوله که در سال 1298 قصد داشتند بخش اعظمی از شمال ایران را به روس ها و بخش های جنوبی را به انگلیس واگذار کنند، بسیار مهم و حائز اهمیت است.

مدیر دارالقرآن علامه طباطبایی(ره) قم افزود: طبق اسناد تاریخی، دولت انگلیس قصد داشت با پرداخت مبلغ چهارصد هزار تومان به وثوق الدوله و دو وزیر همدست او، و پرداخت 15 هزار تومان در ماه به احمدشاه، قرارداد ننگینی را بر دولت تحمیل کند و ایران را به سه قسمت تقسیم کرده و موجودیت کشور ایران را از بین ببرد که با مخالفت های شدید آیت الله مدرس روبرو شد و بیانات افشاگرانه و روشنگرانه این شهید بزرگوار در مجلس شورای ملی موجب شد تا نمایندگان به مخالفت با این قرارداد برخیزند.

ابتکار عمل و هوشمندی شهید مدرس در مسیر مبارزه با استعمار

موسی حقانی دیگر سخنران این مراسم بود. وی با اشاره به فضای سیاسی دوران شهید مدرس گفت: اصول حاکم بر رفتار مراجع و بزرگان ما از جمله شهید مدرس که به عنوان یک روحانی فعال و مبارز فعالیت می کرد، مانند سایر بزرگان صیانت از اسلام، مسلمین، سرزمین های اسلامی، صیانت از تشیع و ایران، مبارزه با استعمار، مبارزه با استبداد و دفع افسد به فاسد است. شهید مدرس در طول مبارزات خود به عنوان یک رجل سیاسی و دینی اقداماتی دارد و تصمیماتی می گیرد که معمولاً افرادی که بدون نگاه به این چارچوب این رفتارها را بررسی می کنند ایشان را به تزلزل در تصمیم گیری ها و جبهه بندی های سیاسی متهم می کنند.

حقانی به یکی از اصول حاکم در مبارزه شهید مدرس اشاره و خاطرنشان کرد: این اصل در مبارزه شهید مدرس حاکم است که استعمار به سرزمین های اسلامی از جمله ایران حمله کرده و ما در مقام مدافعه و دفاع در مقابل استعمار هستیم بنابراین اولویت ما مبارزه با استعمار است به همین دلیل وقتی قرارداد 1919 مطرح می شود، ایشان در رأس این مبارزه قرار می گیرد، اما گاهی به این نتیجه می رسد که برای دفاع می توان از ابزار استعمار استفاده کرد و به نظر من این نتیجه گیری اوج هوشمندی و هوشیاری شهید مدرس را نشان می دهد. نمونه این حرکت در رفتار سیاسی ایشان مبارزه با استعمار انگلستان از طریق بهره‌گیری سیاسی از رضاخان در حزب «ضد استعمار» بود.

انتهای‌پیام/