احمد دهقان: امروز کتاب‌نویسی ساده‌تر از نویسندگی است
احمد دهقان با اشاره به آثاری که در سال‌های اخیر منتشر می‌شود، گفت: در جامعه امروز، خیلی‌ها حتی برای مد هم که شده یک داستان می‌نویسند و از این جهت، کتاب نوشتن بسیار ساده است اما این که کسی بتواند نویسنده باشد و ذهن نویسندگی داشته باشد، بسیار مهم است.
به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، مراسم رونمایی از رمان «هیچ کس این زن را نمی‌شناسد» با حضور ندا رسولی، نویسنده کتاب، احمد دهقان، مجید قیصری، زهیر یاری، ولی‌الله نوروزی و جمع زیادی از علاقه‌مندان در فرهنگسرای رسانه و شبکه‌های اجتماعی برگزار شد.
ندا رسولی، نویسنده کتاب «هیچ کس این زن را نمی‌شناسد» در ابتدای این جلسه صحبت کرد و راجع به جدیدترین کتاب خود گفت: ایده اولیه این داستان، از این‌جا شروع شد که یکی دو روایت واقعی از این تاریخ شنیدم که بسیار تأثیرگذار بود. این دو روایت مربوط به ورود متفقین به ایران، اشغال ایران و قحطی بود. همین موضوع باعث شد تا این مقطع از تاریخ را مطالعه کنم و متوجه شوم که چه اتفاقات جالبی در آن برهه رخ داده است و می‌توان روی آن کار کرد. باید بگویم که آن روایت‌ها را از مادرم شنیدم و ایشان نیز آن را از پدربزرگ و مادربزرگم شنیده است که در آن مقطع زندگی می‌کردند. در حقیقت، این چند داستان، دستمایه‌ای برای نوشتن این کتاب شد.
وی ادامه داد: وقتی این مقطع تاریخی را مطالعه می‌کردم، تلاش کردم تا چهارچوب اصلی تاریخ را در نوشتن کتاب رعایت کنم تا از این جهت لطمه‌ای به آن وارد نشود. علاوه بر این سعی داشتم تا با استفاده از تخیل، این موضوع را غنی‌تر کنم تا بتوانم جهان داستانی خود را بنویسم. به صورت کلی نوشتن یک داستان برمبنای تاریخ، کار بسیار سختی است؛ به این دلیل که شما باید قصه‌سازی کنید و در عین حال حواستان باشد که به آن چهارچوب، لطمه‌ای وارد و دچار تغییر نشود.
مجید قیصری، نویسنده، دیگر سخنران این جلسه رونمایی بود. او در ابتدای سخنان خود به کتاب «هیچ کس این زن را نمی‌شناسد» اشاره کرد و گفت: بحث دوری و نزدیکی وقایع در این داستان مطرح نیست، بلکه بحث جذابیت است. نویسنده از یک سوژه خوشش می‌آید و دیگر فرقی نمی‌کند که آن سوژه مربوط به سال 1320 باشد یا مربوط به دهه 60 هجری. نکته مهم در یک کتاب این است که نویسنده توانسته باشد که از پس زمان و مکان بربیاید. نویسنده در جایی قرار گرفته است که ما نمی‌دانیم کجاست. او در متن خود اصطلاحات ترکی را آورده است که برای ما مأنوس نیست. این کتاب، یک اثر درخور و قابل اعتنایی است.
نویسنده کتاب «سه کاهن» در ادامه با اشاره به شخصیت‌پردازی در کتاب رسولی گفت: در ابتدا می‌خواهم که یک نمای کلی از این داستان به مخاطبان ارائه دهم تا بدانند که با چه فضایی روبه‌رو هستند. این داستان، دو روایت را به موازات هم جلو می‌برد؛ یکی از این داستان‌ها، روایت من راوی دارد که از زبان یک جوان نقل می‌شود. این داستان فضای شهری دارد و در اردبیل رخ می‌دهد. همزمان با این داستان، یک داستان دیگر نیز داریم که به صورت دانای کل روایت شده و در آن، ماجراهای سال 1320 روایت می‌شود. در ابتدا فکر می‌کردم که این دو روایت موازی با همدیگر جلو می‌رود اما با پیش رفتن در داستان متوجه شدم که این دو روایت از جایی به بعد، از هم جدا شده و جداگانه روایت می‌شوند.
به گفته او؛ در این‌جا نویسنده باید اطلاعاتی می‌داد تا ما بفهمیم که این دو روایت اختلافی نزدیک به 20 سال با یکدیگر دارند و جدا هستند. چیزی که برای من در متن داستان مهم بود و دوست داشتم که به آن پرداخته شود، این است که ما از یک روایت خرد که فقط چند روستا را دربر می‌گیرد، می‌خواهیم یک تصویر کلی از ایران را نمایش بدهیم. در حقیقت، با استفاده از روایات خرد می‌خواهیم تصویر کلی از جنگ را به نمایش دربیاوریم. با این حال باید بگویم که آن چیزی که دوست داشتم، به من ارائه نشد. انتظار من این بود که بدانم در سال 1320، چه کسی پادشاه مملکت است؟ چه اتفاقاتی در آن زمان رخ می‌دهد و ... اما از آن‌جا که آدم‌ها بسیار درگیر روزمرگی شده‌اند، کمتر کسی به این مسئله توجه می‌کند. در حقیقت، در این کتاب هیچ حرفی از کسانی که به نوعی دست‌اندرکار این اتفاقات شوم هستند، به میان نمی‌آید و هیچ اطلاعات تاریخی از این جغرافیا به من داده نمی‌شود. این‌ها از جمله حلقه‌های مفقوده این داستان است. علاوه بر این باید بگویم که وقتی این کتاب را می‌خوانید، بدون آنکه بدانید نویسنده کتاب چه کسی است، حس زنانه او را حس می‌کنید.
این نویسنده و منتقد ادبی اضافه کرد: رسولی نمره خوبی از این نوشته می‌گیرد؛ زیرا آن را مدیریت کرده است. منظورم از مدیریت این است که او توانسته شخصیت‌ها را مدیریت کرده و از دستش خارج نشود. البته ایشان نویسنده جوانی است و با نوشتن بیشتر می‌تواند پیشرفت قابل ملاحظه‌ای کند. اگرچه جاهایی از داستان از دستشان خارج شده بود. این موضوع به مدیریت داستان توسط نویسنده برمی‌گردد. ایشان می‌تواند با تکرار و تمرین بیشتر این موارد را نیز مدیریت کند. اگر یک سرویراستار قوی در نشر وجود داشته باشد، متن را بخواند و همه این جزئیات را دربیاورد، متن از آب و گل درمی‌آید و خلأهای آن جبران می‌شود. ما چنین چیزی را در سینما و تئاتر داریم و بر همین اساس، متن نمایش‌نامه یا فیلم‌نامه چندین‌بار بازنویسی می‌شود اما در حوزه ادبیات، از این موضوع فقیر هستیم. امیدوارم روزی برسد که انتشارات‌های ما به این‌جا برسند که با استفاده از سرویراستاران جدی و قدرتمند، کارها را بخوانند. در این‌جاست که تحولی جدی در ادبیات ما رخ خواهد داد.
ندا رسولی نیز در ادامه این مراسم در بخش دیگری از صحبت‌های خود، دلیل انتخاب دو راوی را توضیح داد و گفت: وقتی طرح این رمان را نوشتم، 4-5 فصل اول را با من راوی نوشتم اما بعداً دیدم که این راوی به تنهایی جوابگو نیست و بنابراین باید این اتفاق صورت بگیرد و بر همین اساس عمل کردم. از آن‌جا که زمان دو داستان و نوع روایت متفاوت بود، یک راوی جوابگو نبود و نمی‌شد که از یک راوی استفاده کنم. باید بگویم که در ابتدای نوشتن این کتاب، بسیاری از شخصیت‌ها حضور نداشته و تعریف نشده بودند. با این حال، وقتی کار جلوتر می‌رفت، کم‌کم آنان را اضافه کردم. شخصیت‌های این کتاب تلفیقی از واقعیت و تخیل هستند؛ بدین معنی که اگر یکی دو ویژگی در جهان بیرون می‌بینم، سعی می‌کنم که آن را با استفاده از تخیل غنی کنم و شخصیت جدیدی بسازم.
در بخش بعدی این جلسه، احمد دهقان صحبت کرد و درباره کتاب ندا رسولی گفت: بعضی‌ها نویسنده هستند اما بعضی‌ها فقط یک کتاب می‌نویسند. رسولی از جمله کسانی است که کتاب‌ها خواهد نوشت. در جامعه امروز ما که کتاب‌نوشتن خیلی ساده است، خیلی‌ها یک کتاب می‌نویسند. حتی برای مد هم که شده یک داستان می‌نویسند و از این جهت، کتاب نوشتن بسیار ساده است اما این که کسی بتواند نویسنده باشد و ذهن نویسندگی داشته باشد، بسیار مهم است. مهم‌ترین ویژگی خانم رسولی این است که او نویسنده است و یک کتاب‌نویس نیست. این اثر شروعی برای کارهای بسیاری است که فکر می‌کنم خواهند نوشت و بعدها اسم ایشان را بیشتر خواهیم شنید. باید بگویم که به نظر من، کسی که باید نویسنده بشود، نویسنده خواهد شد و شما فقط باید به او کمک کنید و نیازی نیست چیزی به او یاد دهید.
وی با اشاره به کارگاه‌های داستان‌نویسی یادآور شد: با این موضوع مخالفم که یک استاد بیاید و شخصیت‌پردازی و ... را تعریف کند. این کار به هیچ وجه، کار یک کارگاه نیست و نباید اتفاق بیفتد اما آن استاد باید راهنمایی کند و فوت و فن نوشتن را یاد بدهد. کسانی که می‌خواهند نویسنده شوند، موقعیت، راوی و ... را می‌دانند و نباید این موارد را جداگانه به آنها یاد داد. نکته مهم آموزش این است که این مواد، چگونه به هم وصل شوند و چه‌طور نوشته شوند. مشورت کردن از این جهت درست است که بیایم و بگویم که چرا این کار را کردی و باید داستان را از ابتدا بنویسی. برای خانم رسولی این اتفاق افتاد که باعث شد به او بگویم داستان را از ابتدا بنویسد اگر چه او پایان‌ها را بسیار خوب می‌نوشت. به همین دلیل است که می‌گویم تمام این نوشته‌ها کار خودش است و من یک کلمه هم به آن اضافه نکردم. مطمئناً هر کس دنیای خود را دارد و دوست دارد راجع به یک موضوع بنویسد. باید به نویسنده‌ای که می‌خواهد نویسنده شود، کمک کرد تا بتواند این کار را انجام دهد اما اینکه بخواهید او را بسازید، امکان‌پذیر نیست.
در پایان این جلسه کتاب «هیچ کس آن زن را نمی‌شناسد» با حضور احمد دهقان، محید قیصری، زهیر یاری، ولی‌الله نوروزی و جمع زیادی از علاقه‌مندان رونمایی شد.
انتهای پیام/