«شرح گل سوری»؛ مخالفان و موافقان آدونیس درباره او چه می‌گویند؟
«شرح گل سوری: ادونیس در چهار روایت» از جمله آثاری است که تلاش دارد تا مخاطب فارسی‌زبان را با «بامداد عرب» آشنا کند. شعر و اندیشه‌های آدونیس، محور مرکزی مقالات منتقدان عرب در این کتاب است.
به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، ادوارد سعید، آدونیس را بزرگ‌ترین شاعر زنده جهان عرب می‌خواند. در ایران نیز او را گاه با شاملو مقایسه می‌کنند و «بامداد عرب» لقب می‌دهند. آنچه که شعر آدونیس را در مقایسه با هم‌قطارانش متمایز می‌کند، نوع نگاه او به شعر است. او از جمله شاعرانی است که طرحی نو در شعر عربی در سوریه در انداخت و تلاش کرد تا با شکستن قواعد عروضی شعر کلاسیک، شعری نثرگونه همچون سپید بیافریند. اما این تنها دلیل مخالفان با آدونیس نیست. او همواره در سال‌های گذشته به دلیل نوع نگاهش به مسائل مختلف مورد انتقاد قرار گرفته است. او تلاش دارد تا علاوه بر شکستن قواعد دست و پا گیر عروضی، به آشنایی‌زدایی دست زده و جهان جدیدی را در شعرهایش به تصویر بکشد. او همواره در پی نوآوری و آفریدن است.
علی احمد سعید اسبر معروف به آدونیس، سال 1930 در روستای قصابین از توابع شهر جبله واقع در استان لاذقیه ِ سوریه متولد شد. سال 1950 وارد دانشگاه دمشق شد و در رشته ادبیات عرب لیسانس گرفت. در سال 1956 راهی بیروت شد و ارتباط جدی را با شاعران آغاز کرد. آدونیس با انتشار مجله‌هایی چون ” مجله شعر» با همکاری یوسف الخال و ”المواقف» سهم عمده‌ای در پویایی شعر معاصر عرب داشته است. وی برگزیده جایزه انجمن جهانی شعر آمریکا، جایزه بزرگ بروکسِ بلژیک، جایزه تاج طلایی مقدونیه و جوایز معتبر دیگری است. نام او سال‌هاست که در فهرست نامزدهای جایزه نوبل قرار دارد.
آدونیس در میان شاعران جهان عرب، از جمله معدود کسانی است که فارسی‌زبانان ایرانی او را کم و بیش می‌شناسند و نامش را شنیده‌اند. «شرح گل سوری: آدونیس در چهار روایت»، به کوشش امیرحسین اللهیاری از جمله تازه‌ترین آثاری است که درباره اشعار او از منظر منتقدان جهان عرب منتشر شده است. این کتاب که توسط نشر مولی روانه بازار کتاب شده، تلاش دارد تا با نگاهی نو اشعار او را به مخاطب فارسی‌زبان معرفی کند. در بخش‌هایی از این کتاب می‌خوانیم:
قوم عرب، «هم‌سرنوشت» ماست. مجموعه‌ای از نژادهای مختلف که در نقطه «زبان» به هم می‌رسند، یگانه می‌شوند و سپس از هم می‌گریزند. اما این نقطه به چند دلیل- که یکی از آنها نص قرآن کریم است- آنچنان قوی است که شاید تا قرن‌ها این چند نژاد را کنار هم نگاه خواهد داشت. ما اما به چاره‌جویی ادیبان دهقان و دهقانان ادیب و به مدد سبقه در خور تاریخ گفتاری- نوشتاری‌مان، از این نقطه گریخته‌ایم؛ گریخته‌ایم اما با آن بیگانه نشده‌ایم.
معتقدم حضور زبان و واژگان عرب، ظرفیت‌های جمال‌شناسانه ویژه‌ای به زبان فارسی بخشیده که درخشش آنها را مثلاً در میراث شعری سبک عراقی و البته که پیش و پس از آن شاهد بوده‌ایم. پس شاید حاصل پالایش انقلابی و بی‌حساب و کتاب زبان فارسی از لغات عربی، چیز چندان خوشایندی نباشد. اگرچه از همین ایده، گروهی برای تبلیغ «خود»، دکان ساخته‌اند و هر کم‌سواد و کوته‌بینی، گاهی پرچمی بر در این ویرانه می‌زند و جماعتی کلاه برمی‌دارند که درود بر شرف آریاییت!
بگذریم! ما با زبان قوم عرب را می‌فهمیم اما از احوالاتشان بی‌خبریم. آنها چه می‌کنند؟ چگونه می‌اندیشند؟ در دانشگاه‌هایشان چه می‌گذرد؟ وضعیت کتابشان؟ ناشرانشان؟ مطبوعاتشان؟ و... .
کتاب حاضر دربردارنده چهار مقاله درباره سروده‌های آدونیس و اندیشه‌های او در اشعارش است. به گفته الهیاری، مقالات این اثر، نظرات برجسته‌گان نقد ادبی جهان عرب است و هر مقاله، ادونیس و شعر او را از زاویه‌ای تازه کاوش کرده است. در این مقالات هم نقطه نظرات طرفداران ادونیس مطرح شده و هم نقدهای بی‌رودربایستی به اشعارش.
«ادونیس و ماجراجویی الکتاب» از محمد بنیس، «ادونیس و نقد ادبی میان ایده و عمل» نوشته نبیل سلیمان، «الکتاب و تأویل؛ پژوهشی در شعر ادونیس» اثر عبدالعزیز بومسهولی و «تطور شاعرانه ادونیس» از احمد یوسف داود عناوین مقالات این اثر است.
انتشارات مولی کتاب «شرح گل سوری: ادونیس در چهار روایت» را در 208 صفحه منتشر کرده است.
انتهای پیام/
