آب انبارها به عنوان یادگاری‌های فراموش شده لارستان احیا می‌شوند
آب انبارهای لارستان که بیشتر با نام برکه شناخته می‌شوند، بخشی از هویت فرهنگی و اجتماعی مردم هستند که در سالیان اخیر روند تخریب آنها شدت گرفته است.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از شیراز، برکه‌ها یا آب‌انبارهای لارستان یکی از مظاهر هویتی مردم این شهرستان است که در سالیان گذشته بخشی از آنها تخریب شده، این بناها که تعدادی از آنها به عنوان اثر تاریخی ثبت ملی شده هنوز نیز مورد استفاده است.
در سال‌های اخیر روند تخریب این برکه‌ها به گونه‌ای بوده که نگرانی برخی از دوستداران میراث فرهنگی و فعالان اجتماعی را در پی داشته است به همین دلیل حرکت مردمی برای حفظ و احیای این برکه‌ها صورت گرفته است. نخستین همایش نهضت احیای برکه‌های لارستان به همت مردم امروز 21 آذرماه برگزار می‌شود.
نهضت احیای برکه‌های لارستان
عبدالرحیم مقیمی، رئیس شورای شهرستان لارستان در گفت‌وگو با تسنیم با تاکید بر اینکه این همایش مردمی است، برکه‌های لارستان را سازه‌هایی با هویت فرهنگی و اجتماعی می‌داند که در جنوب کشور منحصر به فرد هستند و وجه تمایز لارستان با دیگر شهرهای خشک است.
به گفته وی قریب به 3 هزار برکه در این شهرستان وجود داشته که در حال حاضر نزدیک به 500 برکه باقی مانده و این حرکت مردمی برای حفظ و احیای برکه‌ها صورت گرفته است. مقیمی معتقد است باید حرکت‌های اجتماعی صورت بگیرد تا دلبستگی قدیمی مردم به این برکه‌ها زنده شود و مردم برای حفظ این یادگاران فراموش شده وارد میدان شوند.
یکی از دستاوردهای این همایش که امشب ساعت 18:30 در شهر لار برگزار می‌شود و رئیس شورای شهرستان لارستان به آن اشاره می‌کند، شکل‌گیری سازمانی مردم نهاد برای حفظ برکه‌ها است. مقیمی اعتقاد دارد حفظ و احیای برکه‌ها علاوه بر تاثیر بر هویت اجتماعی می‌تواند یکی از راه‌های جذب گردشگر به لار نیز باشد.
صمد کامجو، فعال میراث فرهنگی و اجتماعی شهر لار معتقد است که برکه‌ها جزء اموال عمومی هستند هرچند که مالکیت آنها با اداره اوقاف است اما در مواردی دیده شده که برکه‌ای تخریب شده و هیچ کس نیز در این زمینه واکنشی نشان نداده است.
برکه‌ها زنده هستند نگذاریم که بمیرند
وی معتقد است تا زمانی که مردم لار از برکه‌ها استفاده می‌کنند، برکه‌ها زنده هستند و باید راهی برای حفاظت آنها پیدا کرد. کامجو با اعتراض به روند تخریب برکه‌ها می‌گوید: « برکه‌ها زنده هستند نگذاریم که بمیرند».
این فعال اجتماعی که نسبت به برخی از واکنش‌ها در برابر تخریب برکه‌ها گلایه دارد، معتقد است اگر یک بار با سودجویانی که به قصد منفعت بیشتر برکه‌ای را خراب می‌کنند برخورد جدی می‌شد یا مجبور می‌شدند برکه‌ای را بسازند یا تعمیر کنند دیگر هیچ کس اقدام به تخریب یک برکه نمی‌کرد.
سیما علویه، رئیس میراث فرهنگی لارستان نیز معتقد است برای احیای برکه‌ها تنها همایش کافی نیست بلکه مردم باید آگاه باشند و با مواردی که سبب مرگ یک برکه می‌شود، مقابله شود. وی که این برکه‌ها را بخشی از هویت دینی و فرهنگی مردم لارستان می‌داند از روند تجاری‌سازی در لارستان که با مسدود کردن و خشک کردن ممر برکه‌ها همراه است، انتقاد می‌کند.
برکه‌های لارستان برگی از تاریخ، هویت و اجتماع مردم
به گفته وی وقتی برخی از نهادهای دولتی برای کسب سود بیشتر مجوز ساخت در رودخانه را به بهانه خشک بودن می‌دهند و رودخانه را پر می‌کنند، کانال‌های آبریز و ممر برکه‌ها از بین می‌رود در نتیجه پس از چندی برکه می‌‌میرد.
به اعتقاد علویه اگر قرار است اتفاقی بیفتد باید ابتدا کانال‌های آبریز و ممر برکه‌ها حفظ شود و پس از آن فرهنگ‌سازی برای حفظ این آب انبارها صورت گیرد.
یکی از نکاتی که وی درباره حفظ و تعمیر آب انبارها یا همان برکه‌های لار می‌گوید این است که سقف برکه‌ها کاه گلی است و نباید با سیمان تعمیر شود چراکه وجود سیمان مانع تبخیر آب شده و به تدریج برکه از درون تخریب می‌شود.
علویه درباره مصالح به کار رفته در این برکه‌ها و شکل آنها نیز می‌گوید: مصالح به کار رفته در مخزن این آب انبارها سنگ و ساروج است و در سقف آن از داخل سنگ و ساروج و از بیرون برای خنک بودن از گچ و کاهگل استفاده شده است.
وی به وجود 4 دهانه برای برداشت آب در 4 جهت جغرافیایی برکه‌ها اشاره می‌کند که علاوه بر اینکه مکانی برای برداشت آب بوده، سبب رد شدن هوای تازه و تابش آفتاب به آب موجود در برکه بوده و سبب پاک ماندن آب می‌شده است. رئیس میراث فرهنگی لارستان همچنین به محاسبات دقیق میان قطر، ارتفاع و عمق هر برکه اشاره می‌کند که امکان لایروبی برکه را فراهم می‌کرده است.
علویه همچنین به وجود برکه‌های مستیطل شکل نیز در لارستان اشاره می‌کند و می‌گوید: در زمانی که اقلیت‌های دینی به ویژه یهودیان در این مناطق ساکن بودند به فرموده علمای شهر برای تمایز میان برکه مسلمانان و یهودیان برکه‌های اقلیت‌های دینی به این شکل ساخته شدند.
به گفته رئیس میراث فرهنگی لارستان با وجود اینکه آب لوله‌کشی در شهر لار وجود دارد اما هنوز هم برکه‌ها مورد استفاده مردم است و برای حفظ این هویت فرهنگی باید همه با هم تلاش کنند و بخش دولتی نیز هم افزایی بیشتری با هم داشته باشند.
خبرگزاری تسنیم بنا دارد در سلسله گزارش‌هایی به بیان مشکلات و توانمندی‌های شهرستان‌ها و روستاهای استان فارس بپردازد. مردم مناطق مختلف استان می‌توانند مشکلات و توانمندی‌های شهرستان و روستای خود را از ساعت 8 الی 16 با شماره تماس 07132281975 با دفتر خبرگزاری تسنیم استان فارس در جریان بگذارند.
گزارش از حلیمه زارع
انتهای پیام/ ت