یادداشت| نشست صلح امارات؛ آیا آمریکا در حال دور زدن طالبان و دولت افغانستان است؟

به گزارش دفتر منطقه‌ای خبرگزاری تسنیم ، ذبیح‌الله مجاهد سخنگوی طالبان در بیانیه‌ای گفته که دور جدید مذاکرات رسمی این گروه با آمریکا قرار است در امارات متحده عربی برگزار شود.

بر اساس عوامل متعددی، این نشست نه تنها راهی به سوی صلح افغانستان نمی‌گشاید، بلکه گویای این است که آمریکا با توجه به حضور 17 ساله در این کشور اکنون درصدد فریب دادن و جبران شکست در میز مذاکره با طالبان است.

تلاش آمریکا برای مدیریت بیشتر اوضاع افغانستان

آمریکا کشوری که تا پیش از این برای دنیا تعیین تکلیف می‌کرد و برای هر کشور و گروهی که منافع ایالات متحده را به خطر می‌انداخت، خط و نشان می‌کشید، در حال حاضر در مقابل گروه طالبان به درماندگی رسیده است.

دونالد ترامپ، رئیس جمهور آمریکا یک سال و اندی قبل در هنگام اعلام استراتژی‌اش برای جنوب آسیا و افغانستان با اشاره به گروه طالبان اعلام کرد که این گروه را در هم خواهد شکست و مجبور به دست برداشتن از جنگ خواهد کرد.

اما پس از گذر یک سال از عمر این استراتژی و این ادعاها، به اعتراف نهاد بازرس ویژه آمریکا برای بازسازی افغانستان (سیگار) ترامپ در عملی کردن استراتژی‌اش دستاوردی نداشته است.

حضور زلمی خلیلزاد، دیپلمات کارکشته و مدعی افغان-آمریکایی در افغانستان و منطقه به عنوان نماینده وزارت خارجه ایالات متحده، نشان از عزم آمریکا برای جبران همین شکست است و همچنین پایان بخشیدن به گره‌هایی که در ماموریت واشنگتن در افغانستان توسط طالبان ایجاد شده است.

ترامپ تلاش می‌کند با به دست آوردن نتیجه صلح با گروه طالبان، علاوه بر اینکه پایگاه‌های نظامی خود در افغانستان را حفظ کند، بار فشار رسانه‌ای و انتقادی داخلی را برای دور آینده  ریاست جمهوری آمریکا کاهش دهد تا برای پنج سال دیگر نیز بر اریکه قدرت در کاخ سفید تکیه زند.

طالبان و بی‌اعتمادی به نمایندگان آمریکا

گروه طالبان سالهاست که حضور آمریکا در افغانستان را یک تجاوز و اشغال مملکت اسلامی خوانده و باز کردن درب هر نوع آشتی با واشنگتن و دولت کابل را منوط به شروط سرسختانه همچون پایان اشغال می‌داند.

در هر اعلامیه‌ای که توسط طالبان تاکنون منتشر شده است شروطی همچون اعلام تاریخ خروج سربازان خارجی توسط واشنگتن، آزادی زندانیان این گروه از زندان‌های آمریکا و افغانستان، و همچنین خارج شدن نام رهبران طالبان از لیست سیاه سازمان ملل مطرح شده است.

اما آمریکا تاکنون به هیچ یک از این شرط‌ها عمل نکرده و حتی در مورد خروج خود از افغانستان که شرط اصلی طالبان است، گفته‌های ضد و نقیضی را ارائه کرده است.

جیمز متیس وزیر دفاع آمریکا اخیرا گفته بود که مصالحه ما با طالبان به معنی خروج ما از افغانستان نیست، اما خلیلزاد گاهی صحبت از خروج آمریکا از این کشور به میان آورده است.

طالبان و اتوریته‌ای که طی یک و نیم دهه کسب کرد

امارت طالبان پس از حمله کماندوهای آمریکایی به افغانستان در سال 2001 سقوط کرد و تمامی رهبران این گروه به پاکستان گریختند، اما پس از بازیابی مجدد در سال 2005 حملات سنگین خود را تاکنون ادامه داده و هنوز هیچ نیرویی موفق به مهار این حملات نشده است.

آمریکایی‌ها همیشه امیدوار بوده‌اند که بتوانند با اعمال فشارهای متعدد به این گروه، کنترل وضعیت امنیتی و سیاسی افغانستان را در دست بگیرند.

واشنگتن تلاش دارد وضعیت امنیتی افغانستان را در یک بحران نسبی حفظ کند طوری که از سویی هزینه‌های زیادی را برایش به بار نیاورد و از سوی دیگر، توجیه حضور سربازان آمریکایی و فعالیت اطلاعاتی این کشور در افغانستان بدون هر نوع پاسخگویی وجود داشته باشد.

افزایش قدرت طالبان و به چالش کشیدن ماموریت آمریکا، در واقع این دو هدف را که ابتکار عمل وضعیت سیاسی-امنیتی و همچنین کاهش هزینه‌ها است را از اختیار مقامات واشنگتن دور کرده است.

طالبان با کسب قدرت جنگی بیشتر و حمایت دیپلماتیک در منطقه، به نیرویی تبدیل شده است که توانسته کاخ سفید را پریشان کند.

در حال حاضر کشوری که مدعی ابرقدرت بودن در جهان است، به جای استفاده از نیروی جنگی در مقابل طالبان در میز مذاکره حاضر می‌شود تا شروط و صحبت‌های یک گروه شبه‌نظامی را بشنود و این حد نهایت قدرت طالبان در برابر واشنگتن است.

 انزوای دولت افغانستان در مذاکرات صلح

نماینده آمریکا در امور صلح افغانستان طی سفرهای اخیرش به افغانستان و منطقه، بیش از آنکه با افغانستان به عنوان یک طرف منازعه و بحران بنگرد، با گروه طالبان و مقامات کشورهای منطقه مسئله صلح را به کاوش گرفت و اشرف غنی را به طور کامل به حاشیه راند.

گروه طالبان نیز با دست نشانده خواندن دولت کابل، ابراز داشته است که هیچ مشروعیتی از مقامات دولت افغانستان را به رسمیت نمی‌شناسد که این مسائل باعث سرخوردگی بیش از حد اشرف غنی شده است.

در واقع دولت وحدت ملی نمی‌تواند در روند صلح این کشور نقش تعیین کننده و اثرگذار داشته باشد و فقط باید منتظر بماند تا ببیند که چه اتفاقی خواهد افتاد و چه تصمیمی برای حکومتداری در این کشور گرفته خواهد شد.

از سویی چطور می‌توان تصور کرد صلحی در افغانستان اتفاق بیافتد و به ثبات سیاسی منجر شود که مقامات دولت و چهره‌های سیاسی این کشور در آن تصمیم گیرنده نباشند؛ کما اینکه در کنفرانس بن آلمان نیز حضور تمامی جناح‌های درگیر افغانستان سبب شد تا آرامش نسبی پس از سال 2001 در این کشور رقم بخورد.

به حاشیه رفتن دولت افغانستان و حضور نداشتن احزاب سیاسی این کشور در روند صلح، ترفندی است که توسط دستگاه پالیسی‌ساز وزارت خارجه آمریکا طرح شده و نخواهد توانست تفاهم سیاسی در افغانستان را به دست آورده و آتش بحران داخلی این کشور را خاموش کند.

نتیجه

اگرچه که دولت وحدت ملی مدعی است که با بیش از بیست گروه تروریستی در حال نبرد است، اما مشکل شماره یک دولت افغانستان توسط گروه طالبان رقم خورده که برای ایجاد یک نظام اسلامی در حال جنگیدن با دولت هستند.

حامد کرزی و اشرف غنی روسای جمهور در یک و نیم دهه اخیر افغانستان تلاش‌های زیادی کردند تا گروه طالبان را ترغیب به صلح کنند و به روزهای سخت ناامنی‌های افغانستان پایان دهند.

در حالی که مردم افغانستان از چهار دهه جنگ در این کشور خسته‌اند و آرزوی صلح را در سر می‌پرورانند، رسیدن به توافق صلح توسط هر رئیس جمهور در افغانستان که صورت گیرد دستاوردی تاریخی برای او است که جایگاهی والا برایش ثبت خواهد کرد.

اما در حال حاضر، روبرو شدن طالبان و آمریکا در میز مذاکرات صلح نه حاصل مدیریت دولت افغانستان است و نه دستاورد آمریکا، بلکه ناچاری آمریکا در نتیجه روش جنگی و دیپلماسی طالبان طی یک و نیم دهه است.

صلح افغانستان با توجه به این شرایط، نه تنها قابلیت عملی شدن ندارد که حتی اوضاع امنیتی افغانستان پیچیده‌تر از قبل هم خواهد شد.

آمریکا در ماموریتش در افغانستان شکست خورده و تنها دستاوردی که خلیلزاد می‌تواند برای ترامپ به ارمغان بیاورد این است که با طالبان به این تفاهم برسند که افغانستان یک انتخابات نسبتا مشروع از گذر پذیرش آتش‌بس مقطعی طالبان در بهار سال آینده را برگزار کند.

دورنمای صلح در افغانستان هنوز هم مبهم است و در کوتاه مدت این امر تحقق نخواهد یافت. طالبان باید بجای نشست با آمریکایی‌ها به طور مستقیم با خود افغان‌ها و احزاب وارد گفت‌وگو شوند و از تجربه مذاکرات کشورهایی مثل کره شمالی با آمریکا درس بگیرند.

انتهای پیام/.