خصوصی‌سازی و کالاسازی آب هنوز زود است
وزیر نیرو با بیان اینکه قضاوت در مورد گرایش به خصوصی‌سازی و کالاسازی آب زود است گفت: اما دلایل زیادی برای پیگیری آن وجود دارد بنابر این در کنار این مقوله باید به جنبه کالای اجتماعی بودن آن توجه شود.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم ، رضا اردکانیان وزیر نیرو امروز در دومین کنفرانس اقتصاد آب در محل اتاق بازرگانی ایران اظهار کرد: آب از سرمایه مشترک انسانها و از اساسی‌ترین حقوق بشر است که باید با رعایت حق‌آبه‌ها به طور عادلانه در اختیار همگان قرار گیرد و به نسل‌های آینده انتقال داد.
وی افزود: تأمین حداقل نیاز پایه آبی کلیه آحاد کشور بر اطمینان از اینکه تمام مردم می‌توانند در تمام اوقات دسترسی فیزیکی و اقتصادی به حداقل نیاز پایه آب را داشته باشند از وظایف دولت است.
* بازدهی مصرف آب در ایران 40 درصد کمتر از متوسط جهانی است
وزیر نیرو گفت: باید پذیرفت که دیگر دسترسی به منابع آب فراوان برای توسعه با هزینه‌های اقتصادی، اجتماعی و زیست‌محیطی اندک گذشته است و امروزه بسیاری از کشورهای جهان در حال ورود به مرحله مدیریت منابع آب براساس اقتصاد آب روبه رشد هستند که برپایه رقابت روزافزون برای افزایش بهره‌وری از آب استوار است. در حال حاضر با توجه به میزان مصرف آب ایران در گروه کشورهایی مواجهه با کمبود آب قرار دارد که ضرورت امنیت و توجه بیشتر به مقوله اقتصاد آب را نشان می‌دهد که حتی صرفنظر از میزان کارایی سیاستهای موجود در کشور در زمینه مدیریت آب این سیاستها برای پاسخگویی به چالشهای آتی فراوان مناسب نیستند و آمارها نشان می‌دهد در شرایطی که تنها 12 درصد مساحت ایران زیر کشت قرار دارد حدود 90 درصد آب در بخش کشاورزی به طور ناخالص مصرف می‌شود که بازدهی کمتر از 40 درصد از متوسط جهانی را دارد.
* ایران پنجمین کشور از نظر سطح زیر کشت آبی است
اردکانیان افزود: تنها 11 درصد ازتولید ناخالص ملی کشور و 17 درصد کل نیروی کار کشور از کشاورزی به دست می‌آید؛ سطح زیر کشت آبی کشور حدود 8.8 میلیون هکتار رسیده است در حالی که ایران پنجمین کشور از نظر سطح زیر کشت آبی است.
وی با اشاره به آمار دیگری در مصرف آب در بخش کشاورزی گفت: کشور ما سی‌امین تولید کننده محصولات آبی در دنیا است که با در نظر گرفتن رتبه مصرف آب به معنی کارآمد نبودن سازوکارهای اقتصاد آب در بخش کشاورزی است.
وزیر نیرو با بیان اینکه بخش عمده از کشاورزان کشور معیشتی فعالیت می‌کنند، گفت: حدود 92 درصد از زمین‌ها د رروستاهای کشور خرده‌مالک و یا اندازه متوسط هستند و بیش از 94 درصد از اقتصاد روستاییان ایران وابسته به کشاورزی و دامپروری سنتی است که با معیارهای اقتصادی و صنعتی امروز دنیا فاصله عمیقی دارند.
اردکانیان افزود: این امر علاوه بر آسیب جدی به منابع آبی کشور در بحث ایجاد اشتغال نیز چندان موفق نیست در حالی که در دنیای امروز دیگر بسیاری از کشورها مسیر توسعه را از تقویت اقتصاد غیرکشاورزی روستایی آغاز کرده است.
وی گفت: در کشور ما این قابلیت وجود دارد که از طریق صنایع تبدیلی، گردشگری، صنایع کوچک و صنایع دستی و بسیاری دیگر از خدمات سهم اقتصاد غیرکشاورزی را ارتقاء دهیم.
* دلیل بی‌انگیزه‌گی کشاورزان برای کاهش مصرف قیمت پایین آب است
وزیر نیرو افزود: در سیستم فعلی کشاورزی معیشتی مقایسه قیمت پایین آب با سایر نهادها در بخش کشاورزی نشان می‌دهد که چرا کشاورزان انگیزه برای کاهش مصرف آب ندارند.
* در 3 بخش اختصاص آب کشاورزی، شهری و روستایی چند درصد هزینه تمام شده دریافت می‌شود
اردکانیان گفت: قیمتی که در حال حاضر برای تامین آب‌بهای کشاورزی از آب زیرزمینی یکی از نهادهای کشاورزی تقریبا رایگان و در مورد آب سطحی حداکثر 3 درصد هزینه تامین آن است؛ برای بخش شهری حدود 47 درصد و در روستا تنها 24 درصد هزینه تامین آب از کشاورزان دریافت می‌شود.
وی افزود: اختصاص یارانه به بخش کشاورزی در بسیاری از کشورهای دنیا معمول است ولی مدیریت مقدار و چگونگی تخصیص آن مسئله مهمی است که باید از منظر اقتصادی به آن توجه داشت.
وزیر نیرو با اشاره به اینکه اصلاح قیمت آب و واقعی کردن قیمت دو مفهوم متفاوت با یکدیگر هسند گفت:در اصلاح قیمت وضع موجود پذیرفته شده و براساس سیاستهای دولت تغییراتی در آن اعمال می‌شود اما برای واقعی کردن قیمت اصلاح ساختار اقتصاد آب مدنظر قرار دارد.
اردکانیان افزود: اصلاح ساختار آب تنها منحصر به وزارت نیرو نیست و باید آب محیط زیست پاک و منابع طبیعی با هم و در کنار یکدیگر دیده شوند تا بهترین نتیجه برای کشور حاصل آید.
وی با اشاره به لزوم ورود بخش خصوصی به موضوع آب، گفت: این امر منجر به آن می‌شود که بازار آب شکل گیرد که تاثیر بسزایی در بهبود کیفت مدیریت عرضه و بهره‌وری آن را دارد که از نمونه‌های موفق سرمایه‌گذاران در حوزه آب تولید و فروش آب بسته‌بندی است.
وی گفت: وزارت جهاد کشاورزی با ورود به مقوله آب مجازی کشت‌های سراسر زمینی، تنظیم سیاستهای صادرات و واردات محصولات کشاوزی افق روشنتری را برای اصلاح مشکلات ترسیم کرده است.
اردکانیان با بیان اینکه بسیاری از دولتها با توجه به هزینه‌های سنگین طرحهای توسعه منابع آب را به بخش خصوصی واگذار کردند گفت: بهره‌برداری و نگهداری از تاسیسات آبی مدیریت و گاهی حتی مالکیت این سیستمها به بخش خصوصی واگذار شده‌اند هرچند این کار به تنوع‌بخشی مالی و پایه مالی این سیستمها کمک می‌کند اما خطر جدی برای محیط زیست و اقشار ضعیف جامعه دارد
* خصوصی‌سازی و کالاسازی آب زود است
وی گفت: البته قضاوت درباره گرایش به خصوصی‌سازی و کالاسازی آب زود است، اما دلیل زیادی برای پیگیری آن وجود دارد اما در کنار مقوله باید به جنبه کالای اجتماعی بودن آن نیز توجه شود.بنابر این باید توجه داشت آب یک مقوله اقتصادی - اجتماعی است؛ از آنجا که ارزش اقتصادی واقعی آن در مصارف مختلف متفاوت است نهاد بازار به تنهایی قادر به لحاظ کردن همه هزینه‌های اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و محیط زیستی نیست.
وزیر نیرو افزود: قبل از هرگونه تصمیم‌گیری در این خصوص ضرورت همدلی و هماهنگی جمعی می‌طلبد به طور مثال بازنگری در سیاستهای موجود خودکفایی غذایی (البته نه خودکفایی در محصولات استراتژی) به گونه‌ای که در چهارچوب تامین امنیت ملی، غذایی و آبی کشور باشد.
اردکانیان گفت: تحمل بار سیاستهای خودکفایی غذایی در محصولات غیراستراتژی و اشتغالزایی به بخش آب و کشاورزی نتایج مطلوبی به بار نیاورده است.
وی گفت: برای دستیابی به اصلاح ساختار آب باید منظور نمودن ارزش کامل اقتصادی آب در بازتخصیص منابع آب برنامه‌های کلان، سیاستهای آمایش سرزمین دیده شود.
وزیر نیرو افزود: استقرار نظام قیمت‌گذاری در بخش آب و براساس هزینه تمام شده کامل، با توجه به شرایط اقتصادی اجتماعی هر منطقه می‌تواند در راستای مصرف بهینه آب یاری‌رسان باشد.
وی تاکید کرد: حمایت از کشت سراسر زمینی مشهود به تولید محصولات کشاورزی و واردات آن به کشور خودمان و منظور نمودن بازرگانی آب مجازی در سیاستهای صادرات و واردات از جمله مواردی است که برای تحقق این امر باید مورد توجه قرار گیرد.
* امنیت غذایی لزوما به مفهوم خودکفایی داخلی در همه عرصه‌ها نیست
اردکانیان با بیان اینکه امنیت غذایی لزوما به مفهوم خودکفایی داخلی در همه عرصه‌ها نیست گفت: باید سیاست خودکفایی در محصولات اساسی همزمان با امنیت آبی و در چارچوب امنیت ملی و ظرفیت‌های تولید، تبیین شود.
وی تاکید کرد: صنایع پایین‌دستی کشاورزی، گلخانه‌های صنعتی، صنایع کوچک، کسب و کارهای سبز، انرژی‌های نو، صنایع دستی و اکوتوریسم می‌تواند مشاغل جدیدی را ایجاد کند و از وابستگی بر مبنای آب سرزمینی را کاهش دهد.
انتهای پیام/
