گزارش تسنیم| روزشمار مذاکرات طالبان و آمریکا؛ رقابت‌های منطقه‌ای و صلح نافرجام در ابوظبی
برآیند ترافیک سفرهای نماینده وزارت خارجه آمریکا در امور صلح افغانستان، نشست چند روزه‌ای بود که طی رایزنی میان مقامات برخی کشورهای منطقه در پایتخت امارات متحده عربی و بدون دعوت از دولت افغانستان برگزار شد.
به گزارش دفتر منطقه‌ای خبرگزاری تسنیم ، نشست صلح ابوظبی در حالی برگزار شد که وضعیت سیاسی و امنیتی افغانستان بیشتر به یک کلاف سردرگم تبدیل شده، تا اینکه مسئله‌ای ساده و قابل حل باشد.
این نشست حاصل رایزنی‌های اخیر میان چند کشور و ضرب‌الاجل نمایندگان آمریکایی برای حاضر شدن طالبان به مذاکره پیش از رسیدن افغانستان به چهارمین انتخابات ریاست جمهوری است.
ترامپ و خلیلزاد دست به دامن عمران خان
دو هفته قبل روزنامه انگلیسی «تلگراف» به نقل از منابعی از سفر هیئت دفتر سیاسی طالبان از دوحه قطر به پاکستان برای دیدار با شورای رهبری این گروه خبر داد.
پس از انتشار این گزارش، سخنگوی ارتش پاکستان از سفر این هیئت به پاکستان اظهار بی‌اطلاعی کرد و «وحید مژده» آگاه امور طالبان نیز احتمال سفر نمایندگان دفتر قطر به پاکستان را رد کرد.
جمعه گذشته، روزنامه «داون» چاپ پاکستان نوشت که «عمران خان» نخست وزیر این کشور طی سخنانی در شهر پیشاور از میزبانی کشورش در دوشنبه 17 دسامبر برای نشست مستقیم طالبان و آمریکا خبر داد.
سفارت آمریکا در کابل در واکنش به سخنان عمران خان گفت: از هر اقدام پاکستان که برای پیشرفت مذاکرات صلح میان دولت افغانستان و طالبان کمک کند، استقبال می‌کند.
تلاش‌های همزمان چین در حمایت از اسلام‌آباد
همزمان با این خبر، روز شنبه هفته جاری طی یک نشست سه جانبه میان وزرای خارجه افغانستان، پاکستان و چین، «صلاح‌الدین ربانی» گفت: دولت اسلام‌آباد باید با انجام اقدامات عملی نشان دهد که به تعهداتش در روند صلح افغانستان عمل می‌کند.
«شاه محمود قریشی» وزیر خارجه پاکستان نیز تعهد سپرد که در راستای تسهیل گفت‌وگوهای صلح بین دولت افغانستان و طالبان تلاش کند.
این دومین دور از نشست سه جانبه وزرای خارجه چین، پاکستان و افغانستان به ابتکار چین بود؛ نشست قبلی سال گذشته همین وقت در پکن برگزار شده بود.
پایان رایزنی‌های خلیلزاد برای صلح و مذاکره در امارات
«ذبیح‌الله مجاهد» سخنگوی طالبان روز دوشنبه هفته جاری در بیانیه‌ای اعلام کرد که دور سوم مذاکرات رسمی این گروه با آمریکا قرار است در امارات و با حضور نمایندگانی از پاکستان، عربستان سعودی برگزار شود.
گفته شد که رایزنی‌های «زلمی خلیلزاد» درباره صلح افغانستان با شماری از کشورهای منطقه از جمله روسیه، کشورهای آسیای مرکزی و پاکستان پایان یافته است.
«شاه حسین مرتضوی» معاون سخنگوی ریاست جمهوری افغانستان اعلام کرد این کشور از تلاش‌های صلح توسط خلیلزاد استقبال می‌کند، اما مذاکرات صلح باید به رهبری افغانستان برگزار شود.
پیش از این نیز «طلوع نیوز» به نقل از برخی از منابع خبری گزارش داده بود که یکشنبه هفته جاری مشاوران امنیت ملی درباره گفت‌وگوهای صلح با طالبان در ابوظبی رایزنی کرده‌اند.
«اسدالله زائری» معاون سخنگوی شورای عالی صلح گفت: این دور از مذاکرات از سوی اعضای دفتر سیاسی طالبان رهبری خواهد شد و کسی از اعضای شورای کویته در این مذاکرات شرکت نخواهد کرد.
«محمد فیصل» سخنگوی وزارت خارجه پاکستان با انتشار پیامی در توئیتر خود گفت: امیدواریم این به خونریزی در افغانستان پایان دهد و صلح در منطقه را به ارمغان آورد.
چه کسانی در نشست ابوظبی حضور داشتند؟
منابعی گفتند که در این نشست در کنار شیرمحمد عباس استانکزی، رییس دفتر قطر طالبان، امیرخان متقی و ملا صدیق‌الله، دو نماینده پسر ملاعمر بنیانگذار گروه طالبان، یک عضو ارشد شبکه حقانی و چند فرمانده نظامی پیشین طالبان رو در روی فرستاده ویژه آمریکا برای صلح افغانستان حضور یافتند.
نشست نزدیک به شامگاه دوشنبه برگزار شد و طبق گفته‌های سخنگوی طالبان، نمایندگان این گروه با نمایندگان آمریکا، پاکستان، عربستان و امارات دیدارهای جداگانه‌ای داشتند.
حکومت افغانستان خبر از فرستادن یک هیئت 11 نفری به امارات داد و طالبان اعلام کرد که هیچ دیداری با نمایندگان دولت افغانستان نداشته‌اند.
شورای عالی صلح افغانستان، برگزاری نشست امارات را اولین گام عملی پاکستان در راستای صلح افغانستان می‌خواند.
منافع مالی میانجی‌گری صلح افغانستان برای پاکستان و چین
همزمان با زمینه‌سازی نشست نمایندگان گروه طالبان و ایالات متحده آمریکا در ابوظبی، چین و امارات وعده کمک 10 میلیارد دلار آمریکایی را پاکستان سپرده‌اند.
روزنامه «هشت صبح» به نقل از روزنامه «تایمز آف اسلام‌آباد» می‌نویسد: چین به منظور تقویت پول پاکستانی در برابر دلار، قصد دارد چهار میلیارد دلار آمریکایی را به ذخایر مالی پاکستان اختصاص دهد.
روزنامه می‌افزاید: احتمال می‌رود کمکهای دیگری به ارزش شش میلیارد دلار از سوی امارات و عربستان به پاکستان صورت گیرد.
اعضای کمیسیون امور بین‌المللی مجلس نمایندگان، کمک مالی چین برای پاکستان را رقابت این کشور با آمریکا عنوان کرده و می‌گویند چین در تلاش امتیازگیری از روند گفت‌وگوهای صلح افغانستان است.
«عبدالقیوم سجادی» عضو این کمیسیون گفت: یک بخش اعلام کمک‌ها در این مقطع زمانی به نحوی رقابت پنهان چین با ایالات متحده آمریکا است. چین می‌خواهد با ارایه این کمک نشانبدهد بر پاکستان نفوذ دارد و اگر قرار است مذاکرات صلح در افغانستان به نتیجه مخصوص برسد، چین هم باید دخیل و شامل این پروسه باشد.
آقای سجادی همچنین کمکهای مالی امارات و عربستان را به منظور تشویق پاکستان برای زمینه‌سازی گفت‌وگوهای صلح افغانستان دانسته و می‌گوید: امارات متحده عربی می‌خواهد جایگاهی را به اهدای این کمک از آن خود کند.
بیانیه طالبان پس از برگزاری روز اول نشست ابوظبی
شامگاه سه شنبه، «ذبیح‌الله مجاهد» در وبسایت «الاماره» با اعلام خبر برگزاری نشست، نوشت: در این نشست‌ها در مورد خروج نیروهای اشغالگر از افغانستان، جلوگیری از مظالم آمریکا و همکارانش در افغانستان و امنیت و بازسازی افغانستان با کشورهای مذکور تبادل نظر صورت گرفت.
بیانیه می‌افزاید: همچنان در پایان روز، با اشتراک نمایندگان کشورهای مذکور با زلمی خلیلزاد نیز گفت‌وگوهای ابتدایی صورت گرفت و باز هم سلسله مذاکرات ادامه می‌یابد.
«عمران خان» نخست وزیر پاکستان پس از این نشست در توییتر خود نوشت: پاکستان گفت‌وگوهای میان طالبان و آمریکا در ابوظبی کمک کرده است. امیدوارم که این اقدام به صلح منجر شود و تقریبا سه دهه رنج مردم شجاع افغان به پایان برسد.
محتوای صحبت‌های طالبان و آمریکا چه بوده است؟
خبرگزاری «رویترز» به نقل از منابع ارشد گروه طالبان نوشت: آمریکایی‌ها از طالبان خواسته‌اند این گروه یک آتش بس شش ماهه را بپذیرد.
بر اساس این گزارش، منابع طالبان به رویترز گفته‌اند: هیات گفت‌وگوکننده با آمریکا، در امارات متحده عربی در صورتی که عربستان سعودی، امارات و پاکستان تضمین کنند؛ آمریکا در افغانستان دولت موقت ایجاد کند و رهبری این دولت را به فرد منتخب این گروه واگذار کند، اعلام آتش بس شش ماهه خواهند کرد.
اما طالبان در بیانیه‌ای اعلام کردند که مذاکرات این گروه با آمریکا در ابوظبی درباره پایان حضور نیروهای خارجی در افغانستان ادامه دارد و در مورد موضوعات داخلی نظیر آتش بس بحثی انجام نمی‌شود.
سخنگوی طالبان گفته است: مذاکرات ما در ابوظبی با حضور مشاوران امنیت ملی عربستان، امارات و پاکستان برای سومین روز نیز ادامه دارد و مذاکرات با آمریکایی ها در ابوظبی درباره پایان حضور نیروهای خارجی در افغانستان در جریان است.
نتیجه
به نظر می‌رسد رایزنی‌های فشرده‌ای میان گروه طالبان و آمریکا و همچنین نمایندگان کشورهای عربستان، امارت و پاکستان در ابوظبی صورت گرفته است، اما در این میان باید به برخی مسایل توجه داشت:
پاکستان به درخواست آمریکا تلاش کرد تا میانجی نشست صلح باشد و با حضور کلیدی در این نشست‌ها منافع خود و امتیازات مالی که از طرف عربستان، چین و آمریکا به دست بیاورد و همچنین رابطه استراتژیک خود با طالبان را تقویت کند.
با توجه به کشمکشی که میان عربستان و امارات با قطر در جهان عرب وجود دارد، همکاری‌های چهارجانبه میان آمریکا، عربستان، پاکستان و امارات منجر شد تا طالبان را در ابوظبی و نه در دوحه، به میز مذاکرات بکشانند و صلحی که رقم می‌خورد مطابق با طرحی حاصل از همکاری این کشورهای دوست و همکار هم باشد.
آمریکا و متحدانش در منطقه همچون پاکستان، عربستان و امارات از ائتلاف منطقه‌ای که توسط روسیه به منظور کنترل وضعیت اطلاعاتی و امنیتی افغانستان رهبری می‌شود احساس نگرانی کرده‌اند و این گفت‌وگوهای فشرده را راه‌اندازی کردند. همچنین آمریکا نیاز دارد تا برای حفظ وجهه و ادامه فعالیت خود در منطقه، انتخابات ریاست جمهوری 2019 افغانستان را در فضایی بدون مزاحمت طالبان برگزار کند.
اما مسئله مهم این است که گروه طالبان و نمایندگان آمریکایی در فضایی که بی‌اعتمادی محض در آن حاکم است رو در روی یکدیگر نشسته‌اند؛ آمریکا نشان داده است که حاضر نیست از پایگاه‌های نظامی‌اش دست بردارد و تجربه حضورش در کشورهای دیگر نیز این را ثابت کرده، گروه طالبان نیز تاکنون از شروط سختگیرانه خود از جمله اعلام تقویم خروج سربازان آمریکایی از افغانستان عدول نکرده‌اند.
همچنین با توجه به اینکه دولت افغانستان و احزاب سیاسی افغانستان کاملا در حاشیه این دیدارها به سر می‌برند، حتی اگر میان طرفین مذاکرات توافقی هم صورت بگیرد، به طور قطع می‌توان اظهار داشت که این صلح آمریکایی به هیچ فرجامی نخواهد رسید.
انتهای پیام/.