«بهای‌خون»؛ بیم‌ها و امیدهای خانواده ظفری برای تولد یک نوزاد سالم
مستند «بهای‌خون» داستان زندگی خانواده‌ای است که گرفتار رسمی محلی به نام «خون‌بس» شده‌اند. خون‌بس رسمی در مناطق لرنشین است که بر اساس آن اگر میان دو قوم قتلی اتفاق بیفتد، به جای پرداخت دیه،دختری را از خانواده قاتل به خانواده مقتول می‌دهند.
به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، مستند «بهای‌خون» به کارگردانی مرجان خسروی روایت‌گر داستان زندگی خانواده آقای‌ظفری است که سالها پیش گرفتار رسمی محلی به نام «خون‌بس» شده‌اند. خون‌بس رسم محلی کهنه‌ای در مناطق لرنشین است که بر اساس آن، اگر میان دو قوم، قتلی به صورت خواسته یا ناخواسته اتفاق بیفتد، به‌جای پرداخت دیه، دختری را از خانواده قاتل به خانواده مقتول می‌دهند. این به این معناست که جنگ تمام و صلح برقرار شده است. خانم و آقای ظفری سالها پیش در قالب این رسم با یکدیگر ازدواج کردند که حاصل این ازدواج، تولد دو کودک مبتلا به بیماری تالاسمی ماژور شد. دکترها به خانم و آقای ظفری گفته‌اند که آن‌ها باید یک فرزند سالم به دنیا بیاورند تا از این طریق، امکان پیوند مغز استخوان به فرزندان بیمار میسر گردد. اکنون خانم ظفری باردار است و این خانواده منتظر انجام آزمایش هستند. اگر بچه سالم باشد، امکان پیوند مغز و استخوان فراهم می‌گردد و اگر ناسالم باشد، به دستور پزشک باید سقط شود. این خانواده امیدوارانه در انتظار انجام آزمایش و تولد نوزادی سالم هستند.
خسروی کارگردان این مستند درباره چرایی رفتن به سراغ چنین ایده‌ای گفت: من خود یک بختیاری هستم و همواره از دور شاهد برپایی این رسم بوده‌ام. خانواده آقای ظفری نسبتی فامیلی با من دارند و من از کودکی در جریان اتفاق‌های زندگی‌شان بوده‌ام. یک روز خبر بارداری مجدد خانم ظفری را شنیدم و به این بهانه تصمیم گرفتم به سراغ این سوژه بروم.
وی درباره مستند «بهای‌خون» گفت: من در این مستند به رسم خون‌بس نپرداخته‌ام چراکه پیش از این آثار داستانی و مستند زیادی درباره این سنت قدیمی ساخته شده‌است؛ بلکه به پیامدهای متفاوت برخاسته از این رسم پرداخته‌ام. برخی منفی‌بافانه می‌گویند این رسم به معنای نادیده گرفتن ارزش‌های یک زن است اما من برخلاف این گفته، فکر می‌کنم این رسم نشان دهنده ارزش وجودی و مقام والای یک زن در ایل بختیاری است که می‌تواند به عنوان الهه صلح، چون آبی بر آتش یک جنگ باشد و با ازدواج خود، به جنگ پایان دهد.
خسروی درباره سختی‌های ساخت این مستند گفت: وقتی قوم نگاری صورت می‌گیرد و شما تصمیم می‌گیرید درباره قومتان صحبت کنید؛ آن هم قومی که سرشار از خرده فرهنگ‌های زیبا، متنوع و آداب و رسومی غنی است، پرداختن به وجوه منفی و مثبت چنین فرهنگی قدری سخت است چراکه همه نگاه‌ها به شما و اینکه می‌خواهی چه بگویی و چه پیامی را به مخاطب منتقل کنی، دوخته می‌شود. خصوصا کسانی که نگاه سرسختانه دارند، بسیار دقت می‌کنند که تو چگونه به بازنمایی وجوه مختلف این فرهنگ می‌پردازی. قطعا من هنگامی که تصمیم گرفتم عیبی از قومم را به نمایش بگذارم، با این نگاه سنگین روبه‌رو بودم اما وقتی که فیلم ساخته شد و افراد هم‌قوم و هم‌تبار من آن را دیدند، از آن استقبال و اذعان کردند که به این رسم، به خوبی پرداخته شده‌است و در کنار عیب‌ها، به حّسن‌های آن نیز اشاره شده‌است.
کارگردان مستند «بهای‌خون» درباره اینکه مایل است چه پیامی را به مخاطب این مستند منتقل کند، گفت: دوست دارم مخاطب بداند که ارزش وجودی زن در قوم من بسیار بالاست و زنان ایل من، زنانی دلیر، قوی و مبارز هستند. در تاریخ فرهنگی کشورمان بارها شاهد آن بوده‌ایم که زنان بختیاری شجاعانه دوشادوش مردها در صف جنگ و مبارزه ایستاده‌اند و ازجمله این زنان بی‌بی مریم بختیاری است.
مستند «بهای‌خون» پیش از این در جشنواره فیلم کوتاه مهر سلامت اصفهان رونمایی شده‌است و دیپلم افتخار بهترین فیلم مستند این جشنواره را کسب کرده است. این فیلم همچنین در جشنواره های فیلم کوتاه تهران و سینما حقیقت نیز به نمایش درآمده است و امسال در نهمین جشنواره مردمی فیلم عمار حاضر خواهد بود.
انتهای پیام/