روابط آمریکا-کره شمالی در سال ۲۰۱۸؛ هیاهو برای هیچ

به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم ، سال 2018 در جهان سیاست به لطف دونالد ترامپ رئیس جمهور پرحاشیه ایالات متحده آمریکا سالی پر خبر و پر از تحولات ریز و درشت در مناطق مختلف دنیا بود.

منطقه شرق و شمال شرق آسیا نیز از این تحولات بی نصیب نبود. اول به خاطر اهمیت استراتژیک این منطقه؛ جاییکه سه غول اقتصادی جهان شامل چین، کره جنوبی و ژاپن در این منطقه حضور دارند و دوم به دلیل رقابت سیاسی، امنیتی و اقتصادی قدرتهای بزرگ در این منطقه.

اگر به سراغ افرادی که کم و بیش اخبار بین‌المللی را دنبال می‌کنند بروید و از آنها بپرسید که چه رویدهایی از منطقه شرق آسیا در سال 2018 در ذهن آنها باقی مانده بدون شک بیشتر آنها مسائل مربوط به کره شمالی را یادآوری خواهند کرد.

کره شمالی همواره در مرکز تحولات مربوط به منطقه شرق آسیا قرار دارد. این کشور به واسطه دشمنی دیرینه با آمریکا و داشتن تسلیحات اتمی از بازیگران کلیدی منطقه‌ای به شمار می‌رود و بخش بزرگی از اخبار به ویژه در سالی که گذشت را به خود اختصاص داده است.

برخلاف چند سال اخیر که کره شمالی به دلیل انجام آزمایشهای موشکی و اتمی و تنشهای مربوط به آن در صدر اخبار قرار داشت در سال 2018 پیونگ یانگ فعالیتهای موشکی و اتمی خود را تقریبا متوقف کرد  و رویکرد تازه‌ای در پیش گرفت. رویکرد جدید کیم جونگ اون رهبر این کشور، افزایش تحرکات دیپلماتیک کره شمالی بود که از زمان روی کار آمدن وی در سال 2011 کاملا کمرنگ بود. نخستین نشانه آن نیز انجام اولین سفر خارجی وی به پکن و دیدار با شی جینپینگ رئیس جمهور چین و همچنین انجام مذاکرات دیپلماتیک بین دو کره بود. از این رو می‌توان سال 2018 را سال دیپلماسی در کره شمالی خواند.

با این حال مهمترین تحرکات دیپلماتیک پیونگ یانگ که همه دنیا آن را دنبال کردند نه با چین یا کره جنوبی بلکه مذاکره با آمریکا، یعنی مذاکرات کم سابقه میان دو دوشمن دیرینه بود.

مذاکرات واشنگتن-پیونگ یانگ؛ داغ و پرشتاب اما بدون دستاورد

از اواسط سال 2017 تنش بین آمریکا و کره شمالی شدیدا بالا گرفته بود و حتی پیونگ یانگ آمریکا را تهدید کرد که در مقابله با این کشور متوسل به سلاح هسته‌ای خواهد شد. در آن زمان تلویزیون کره شمالی و برنامه های رسمی این کشور دائما در حال کشیدن نقشه هایی از اهداف احتمالی حمله به آمریکا بود. در برهه‌ای از زمان حتی مقامات پیونگ یانگ به فکر حمله به یکی از جزایر آمریکایی بودند و حتی برای حمله به «گوام» زمان هم تعیین کردند. در همین ایام کره شمالی یک موشک بالستیک قاره پیما با قابلیت حمل کلاهک اتمی را با موفقیت آزمایش کرد. اقدامی که حتی باعث شد برخی جزایر تحت قیمومیت آمریکا در اقیانویسیه مانورهایی را برای مقابله با یک حمله اتمی از سوی پیونگ یانگ برگزار کنند. در مقابل مقامات آمریکایی نیز از گزینه نظامی علیه کره شمالی در مواضع  خود استفاده می‌کردند. ترامپ تهدید کرد که اگر پیونگ یانگ آمریکا را تهدید کند با آتش خشم واشنگتن روبرو خواهد شد. ارتش آمریکا در همین زمان رزمایشهای نظامی و دریایی متعددی را با متحدان خود در نزدیکی مرزهای آبی کره شمالی برگزار کرد.

 درحالیکه تنشها بسیار بالا گرفته بود و همگان از احتمال وقوع یک جنگ تمام عیار بین آمریکا و کره شمالی سخن میگفتند در اوایل سال 2018 با حضور تیم المپیک زمستانی کره شمالی در کره جنوبی و حضور برخی مقامات دو کشور در مراسم افتتاحیه این مسابقات شرایط به یکباره تغییر کرد. آمریکا و کره شمالی شروع به تعدیل مواضع خود علیه یکدیگر کردند و در ماه مارس 2018 پیشنهاداتی برای مذاکره به صورت رسانه‌ای به ویژه از طرف پیونگ یانگ مطرح شد.

دونالد ترامپ که در سیاست خارجی به دنبال اقدامات کم سابقه و نمایشی است ارسال پالسهای مثبت از سوی رهبر کره شمالی برای مذاکرات دوجانبه درباره تسلیحات اتمی را فرصتی ارزشمند برای ویترین نمایشی دستاوردهای خود قلمداد کرد و بلافاصله از طریق تحرکات خود در توئیتر به این پیشنهاد پاسخ مثبت داد. مجموعه این فعل و انفعالات مثبت زمینه ساز دیدار تاریخی او با کیم جونگ اون در 12 ژوئن 2018 در سنگاپور شد.

رهبران کره شمالی و آمریکا برای اولین بار در تاریخ روابط دو کشور با یکدیگر دیدار کردند، در مقابل صدها دوربین خبری دست دادند، خوش و بش کردند و در نهایت یک توافقنامه چهار صفحه‌ای به امضا رساندند؛ توافقی تاریخی که مهمترین بند آن خلع سلاح اتمی شبه جزیره کره بود. کاخ سفید آن را یک موفقیت بزرگ خواند و دو طرف بلافاصله مذاکرات برای روند اجرای آن را آغاز کردند.

 علیرغم خوشبینی مفرط که ناشی از دیدار صمیمی و گرم رهبران دو کشور بود خیلی زود مشخص شد که این توافق چند بندی هرگز به آن اهدافی که ترسیم شده بود دست نخواهد یافت. به ویژه طرف آمریکایی که تصور میکرد هدف غایی خلع سلاح اتمی کره شمالی به زودی محقق خواهد شد مورد طعنه و سرزنشهای بسیاری قرار گرفت. جان بولتون مشاور امنیت ملی کاخ سفید در گرماگرم مذاکرات گفته بود که پیونگ یانگ باید طی یک یا حداکثر دو سال تمامی زراد خانه اتمی خود را نابود و یا به یک انبار در خارج از مرزها تحت نظارت امریکا منتقل کند!

اما مذاکرات بعد از دیدار تاریخی رهبران دو کشور نشان داد که خواسته های دو طرف بسیار از هم فاصله دارد و در چنین فضایی هیچ گاه به یکدیگر نزدیک نخواهد شد. کره شمالی، آمریکا را به زیاده خواهی مفرط، درخواستهای گانگستری و یک سویه متهم کرد است.

در مقابل آمریکا بر لزوم حفظ فشارهای حداکثری تاکید و حتی تحریمهای تازه ای علیه پیونگ یانگ اعمال کرد. تحت همین شرایط بود که مذاکرات مقامات ارشد دو طرف در ماه نوامبر دوبار لغو به زمان دیگری موکول شد.

روابط آمریکا و کره شمالی اکنون در حالت استندبای قرار دارد؛ نه شاهد تنشهای لفظی و تهدیدهای نظامی هستیم و نه از مذاکرات گرم و خوشبینانه خبری است.

دونالد ترامپ اخیرا در واکنش به منتقدان گفته بود؛ خیلی از من سوال می‌کنند که مذاکرات ما با کره شمالی چگونه پیش می رود. پاسخ من همیشه این بوده که ما هیچ عجله ای نداریم.»وی سپس گفت که ظرفیت فوق العاده ای برای موفقیت اقتصادی در کره شمالی وجود دارد و این موضوعی است که کیم جونگ اون رهبر آن کشور بهتر از همه به آن واقف است.

در واقع می‌توان گفت که دو طرف مایل به ادامه مذاکرات و پیشبرد توافق هستند اما از سوی دیگر هر دو کشور به خوبی می‌دانند که مطالبات آنها از سوی طرف مقابل برآورده نخواهد شد چرا که اختلافات بنیادین 60 ساله و خواسته های کاملا متضاد مانع از هرگونه پیشبرد و بهبود در روابط خواهد شد.

با این حال آمریکا و کره شمالی به دنبال دیدار دومی میان کیم جونگ اون و دونالد ترامپ در اوایل سال 2019 میلادی هستند. هنوز مشخص نیست این دیدار انجام شود یا نه اما باید گفت که فضای بی اعتمادی میان واشنگتن و پیونگ یانگ در سال 2019 نیز تداوم خواهد یافت و کورسوی امیدی که در سال 2018 روشن شده بود شعله ور نخواهد شد.

پایان/