اعتبارات قطره‌چکانی دولت برای تکمیل راه‌آهن چابهار -سرخس
درحالی سازمان برنامه و بودجه در لایحه بودجه ۹۸ توجه چندانی به پروژه‌های مهم ریلی نکرده، باید دید با توجه به مجوز تبصره ۱۹ برنامه وزارت راه برای ساخت و تکمیل محور ریلی چابهار-سرخس چیست؟آیا این وزارتخانه می‌تواند این طرح را در سال ۱۴۰۰ به پایان برساند.
به گزارش گروه اقتصادی خبرگزاری تسنیم، در حال حاضر 37 پروژه ریلی در دست ساخت در کشور وجود دارد که برای تکمیل آنها 83 هزار میلیارد تومان اعتبار نیاز است. این در حالی است که اعتبارت پیشنهادی برای شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل‌ونقل کشور که وظیفه ساخت جاده، بزرگراه، آزادراه، بندر، فرودگاه و خطوط ریلی دارد در سال 98 حدود 4 هزار میلیارد تومان برآورد شده است. به عبارت دیگر درصورتی که شرکت ساخت تمامی منابع خود را فقط صرف ساخت و توسعه شبکه ریلی کشور کند، بیش از 20 سال زمان نیاز است تا پروژه‌های ریلی در دست ساخت کنونی تکمیل شوند.
پر واضح است که محدودیت منابع مالی اصلی‌ترین دلیل برای طولانی شدن و افزایش هزینه‌های اجرای پروژه‌های ریلی است. تسهیل مشارکت بخش غیردولتی با دولت از طریق تبصره 19 قانون بودجه وجود چندین پروژه با توجیه مالی در بین 37 پروژه در دست ساخت ریلی سبب شد تا مجلس تبصره‌ای برای قانون بودجه در نظر بگیرید تا به این ترتیب ورود بخش غیردولتی به پروژه‌های زیرساختی را تسهیل کند.
در ذیل تبصره 19 لایحه بودجه آمده است: «به دولت اجازه داده می‌شود با رعایت قوانین و مقررات از جمله قانون اجرای سیاست‌های کلی اصل چهل و چهارم (44) قانون اساسی و قانون تشویق و حمایت سرمایه‌گذاری خارجی به منظور جلب مشارکت هر چه بیشتر بخش خصوصی و تعاونی در اجرای طرح‌ها و پروژه‌های منتخب جدید و نیمه‌تمام (با اولویت طرح‌های نیمه‌تمام) و بهره‌برداری طرح‌ها و پروژه‌های تکمیل شده یا در حال بهره‌برداری، در قالب سازوکار مشارکت عمومی - خصوصی، نسبت به انعقاد انواع قرارداد (از جمله واگذاری، مشارکت، ساخت و بهره‌برداری یا برون‌سپاری) با بخش خصوصی و تعاونی اقدام و تمام یا بخشی از وظایف و مسؤولیت‌های خود در تأمین کالاها و خدمات در حوزه‌هایی از قبیل پدیدآوری، طراحی، ساخت، تجهیز، نوسازی، بهره‌برداری و تعمیر و نگهداری را در چهارچوب مقررات ذیل به بخش خصوصی و تعاونی واگذار نماید.»
معضل تأمین مالی ساخت راه‌آهن چابهار ـ سرخس
راه‌آهن چابهار ـ سرخس از جمله پروژه‌هایی است که هم در ابعاد ملی توجیه اقتصادی داشته و هم از منظر سرمایه گذار بخش غیردولتی توجیه مالی دارد. ساخت و بهره‌برداری از این پروژه که مجوز تبصره 19 را دارد، سبب خواهد شد تا علاوه بر کسب درآمدهای قابل توجه ترانزیتی برای کشور و صاحب خط، شرط لازم برای پیشرفت اقتصادی در استان‌های محروم شرق کشور، همچون سیستان‌وبلوچستان و خراسان جنوبی فراهم شود.
این پروژه که قطعه اول آن از چابهار تا زاهدان در حال حاضر پیشرفت 38 درصدی داشته است طبق برآوردهای انجام شده نیازمند بیش از 4 هزار و 600 میلیارد تومان اعتبار برای تکمیل است. وعده اتصال چابهار به شبکه ریلی تا 1400 با توضیحات فوق مسئولین همچنین وعده تکمیل ساخت و بهره‌برداری از این پروژه را تا پایان دولت دوازدهم در سال 1400 می‌دهند. در آخرین مورد رئیس جمهور در مراسم افتتاح فاز اول توسعه بندر شهید بهشتی چابهار در اواخر سال 96 وعده تکمیل این پروژه را تا پایان سال 1400 داده بود.
پیش‌تر نیز در فروردین 1393 حسن روحانی در جمع مردم زاهدان گفته بود: انشاء الله توسعه بندر چابهار جزو برنامه‌های این دولت خواهد بود و مرحله اول و دوم توسعه را در دولت یازدهم اجرا و عملی خواهیم کرد همچنین راه‌آهن از چابهار به سمت زاهدان یا فهرج و اتصال آن به راه آهن سراسری و در نهایت اتصال این راه آهن به افغانستان و آسیای مرکزی انجام خواهد شد و شاهد توسعه و تحول در این استان خواهیم بود.
حال با توجه به اهمیت این پروژه ریلی در حمل‌ونقل و اقتصاد کشور به ویژه منطقه محروم جنوب شرق کشور این سئوال مطرح می‌شود که برنامه وزارت راه برای تأمین مالی آن چیست؟ و این‌که با توجه به اعتبار 110 میلیارد تومانی اتصال ریلی چابهار در لایحه پیشنهادی بودجه 98، (کمتر از 3 درصد کل اعتبار موردنیاز) برنامه وزارت راه‌وشهرسازی برای تأمین باقی اعتبار موردنیاز با استفاده از ظرفیت تبصره 19 برای تکمیل ساخت و بهره‌برداری از این پروژه راهبردی چیست؟ با توجه به رزومه این پروژه به نظر می‌رسد سال 1400 شاهد عملی نشدن وعده دولت دوازدهم در به سرانجام رساندن آن خواهیم بود.
انتهای پیام/
