لایحه بودجه ۹۸ و حکایت در شکسته دستشویی

خبرگزاری تسنیم- برای بررسی بودجه راه آهن در سال 98 لایحه بودجه را مطالعه می‌کردم و علاوه بر مشاهده تغییرات بودجه در سالهای 96 تا 98 که به ترتیب از حدود 28 هزار میلیارد ریال به 16 و سپس 14 هزار میلیارد ریال تنزل کرده است که با احتساب تورم می‌توان گفت در سال 97 نصف و در سال 98 نیز مجدد نصف خواهد شد که مفهوم آن رسیدن بودجه عمرانی این مجموعه مهم به حدود 25 درصد بودجه عمرانی سال 96 است. این سئوال برایم ایجاد شد که با این حجم زیاد اطلاعات و اعداد و ارقام نمایندگان مردم و حتی مسئولین چگونه به تصویر غدد احتمالی اقتصاد پی می‌برند. "پیتر دراکر" (نظریه‌پرداز) در خصوص رویکرد هزینه‌ای برخی مدیران مثالی می‌آورد که آن را راز در شکسته دستشویی خوانده است؛

«در یکی از شرکت‌های راه‌آهن آمریکا، به منظور صرفه‌جویی برای هر دستشویی فقط یک کلید ساخته بودند. هزینه ساختن کلید اضافی، هزینه سرمایه‌ای تلقی می‌شد که رئیس ایستگاه نمی‌توانست دستور پرداخت آن را بدهد. مسافران نیز اغلب بعد از قفل کردن در کلید را پس نمی‌دادند و تنها چاره این بود که در را شکسته و آن را تعمیر کنند. هزینه تعمیرات، هزینه جاری به حساب می‌آمد و رئیس ایستگاه اختیار داشت که در مورد تعمیرات هزینه کند اما او اختیار آن را نداشت که کلید اضافه تهیه کند. نتیجه این بود که مقدار زیادی هزینه بابت تعمیرات، به جای مبلغ ناچیزی که برای ساختن کلید دوم لازم بود، صرف می‌شد.»

توان اقتصادی علاوه بر فراهم کردن شرایط رشد سریع‌تر اجتماعی و سیاسی، به عنوان عامل تقویت توان بازدارندگی دشمنان، زمینه بسیاری از کژی ها که غالبا ناشی از بیکاری و فقر است را نیز از بین می‌برد و بر همین اساس در نامه حضرت علی(ع) به مالک اشتر، جمع‌آوری خراج بر نبرد با دشمن، اصلاح وضع مردم و آبادانی شهرها تقدم یافته است.

تاکید خداوند متعال بر ضرورت آمادگی امت اسلامی برای مبارزه با دشمنان با قید استطاعت و اشاره حضرت حق به دارایی به عنوان قوام فرد و جامعه در قرآن کریم و امتناع مومنین از واگذاری دارایی به افراد سفیه (آیه 5 سوره مبارکه نساء) و از سوی دیگر فراخواندن ربا خواران به اعلام جنگ با خدا و احادیث معتبر در خصوص شدت گناه رباخواری در اسلام نشان از اهمیت ویژه این مبحث در تحقق جامعه اسلامی مطلوب دارد. بر این اساس توجه و اهتمام به سیاست‌های اقتصاد مقاومتی رهبر معظم انقلاب در 30 بهمن 1392 به ویژه موضوع بهره‌وری (بندهای 3، 4 و 20) و نیز تولید ملی و اشتغال برای برون‌رفت از شرایط کنونی اقتصاد بسیار ضروری است.

با مرور کوتاه به پیوست چهار لایحه بودجه در مورد اعتبارات هزینه‌ای دستگاه‌های اجرایی که 453 صفحه است می توان به نگاه تنظیم این سند بسیار مهم پی برد که برای برداشت روشن‌تر به بخش سلامت و درمان که از صفحه 9 الی 220 این پیوست را تشکیل داده اشاره می شود. هر چند در نگاه اول حجم اعداد و ارقام و دقت تنظیم آنها ممکن است جالب توجه به نظر برسد ولی با یک مثال می‌توان به آثار مخرب این شیوه برای تصمیم‌سازی درست نمایندگان مردم و مدیران ارشد پی برد.

در تصویرسازی تشدید مغناطیسی یا همان MRI حجم زیادی داده تبدیل به تصاویر قابل فهم می شود که زمینه تشخیص پزشک متخصص را در زمان کوتاه فراهم می کند، البته شاید این اطلاعات بدون پردازش نیز با استفاده از ابزارهای پیچیده دیگری قابل فهم و تحلیل می بود ولی بدون تصویرسازی استقبال از این فناوری محال خواهد بود.

با این رویکرد اگر به مستند بودجه کشور انگلستان نگاهی داشته باشیم می‌توانیم بهتر به ضعف‌ها و مشکلات بودجه واقف شویم. به عنوان مثال صفحات 4 و 5 این سند تک جلدی 102 صفحه‌ای برای سال 2018 به درآمد و هزینه به صورت تصویری پرداخته و در صفحه 23 نیز به بودجه عمرانی وزارتخانه های مختلف به صورت قابل هضم اشاره کرده است.

عباس قربانعلی‌بیک-تحلیلگر اقتصادی

انتهای پیام/