صنعت برق به‌دنبال خاموشی صفر در تابستان ۹۸ / چند هزار مگاوات کمبود داریم؟
سخنگوی صنعت برق ایران گفت: اگر حدود ۵۰۰۰تا۵۵۰۰ مگاوات را اندازه خاموشی‌ها در پیک۹۷ لحاظ کنیم و ۳۰۰۰تا۳۵۰۰ مگاوات افزایش بار را برای سال آینده درنظر بگیریم، مفهوم این قضیه این است که با احتساب رزرو باید به‌میزان ۹۰۰۰ تا ۱۰۰۰۰ مگاوات برنامه‌ریزی کنیم.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، خاموشی‌های تابستان سال 97 که در پی افزایش افسارگسیخته مصرف و پیشی گرفتن تقاضای مصرف برق از سقف عملی تولید رخ داد، مشکلات متعددی را برای مردم چه در بخش خانگی و چه در بخش تجاری و صنعت به‌وجود آورد.
«محمودرضا حقی‌فام» معاون هماهنگی توزیع شرکت مادرتخصصی توانیر و سخنگوی صنعت برق ایران با حضور در خبرگزاری تسنیم، ضمن بازدید از بخش‌های مختلف این خبرگزاری در خصوص شرایط پیش‌آمده در تابستان سال 97 که منجر به بروز خاموشی‌های متعدد در دو ماه تیر و مرداد شد و همچنین برنامه‌های مجموعه صنعت برق کشور برای جلوگیری از تکرار این خاموشی‌ها در تابستان 98 پاسخگوی سؤالات خبرنگار خبرگزاری تسنیم بود. مشروح این گفت‌وگو در ادامه آمده است.
تسنیم: در خصوص خاموشی‌های تابستان 97 بفرمایید؛ چه اتفاقی افتاد؟ آیا مجموعه وزارت نیرو غافلگیر شد یا برای مدیران مسئول صنعت برق کشور قابل پیش‌بینی بود که با کمبود برق و خاموشی‌ها مواجه می‌شویم؟
حقی‌فام: در ابتدای تابستان سال جاری گزارشی را منتشر کرده بودیم که احتمالاً با افزایش شدید مصرف مواجه می‌شویم و با توجه به اینکه کاهش میزان تولید برق در نیروگاه های برق‌آبی هم قابل پیش‌بینی بود و از طرفی دیگر اتفاقاتی که در ضریب آمادگی نیروگاه‌های حرارتی ما رخ می‌داد ــ به هر حال برخی نیروگاه‌های حرارتی ما سن بسیار بالایی دارند که امکان از مدار خارج شدن این نیروگاه‌ها هم بود که بعضاً در تابستان نیز این اتفاقات رخ می‌داد ــ بنابراین شرایط را تا حدودی با توجه به تمامی این مسائل پیش‌بینی کرده بودیم؛ اما علی‌رغم اینکه پیش‌بینی کرده بودیم، انتظار داشتیم که شاید مصرف برق کنترل شود و اگر مصرف کنترل می‌شد می‌توانستیم شرایط را به‌صورت سربه‌سر مدیریت کرده و بدون بروز این خاموشی‌هایی که شاهد بودیم از تابستان عبور کنیم.
اتفاقی که افتاد این بود که یک موج گرمای بسیار شدیدی در یک بازه زمانی در کشور حاکم شد. اگر شمال و جنوب کشور همزمان گرم نشود، افزایش بار سراسری را به‌دنبال نخواهد داشت، مثلا در سال گذشته این‌گونه اتفاق افتاد و طی دو سه سال اخیر نیز این شانس را آورده بودیم که شمال و جنوب کشور همزمان با گرمای شدید مواجه نشوند؛ اما امسال هم با کمبود منابع آبی مواجه شدیم و هم شدت مصرف در مجموع زیاد بود و هم اینکه گرمایی که در چند هفته در کشور حاکم شد به‌صورت همه‌گیر در سطح کشور بود، به‌طوری که هم در شمال و هم در جنوب کشور با استقرار هوای گرم، با شدت مصرف برق و افزایش بار شبکه مواجه شدیم. این همزمانی استقرار هوای گرم در شمال و جنوب کشور موجب افزایش بار سراسری شبکه برق شد. این همزمانی علاوه بر روز، حتی از نظر ساعت نیز رخ داد و موجب شد تا در روزهای اول تا اندازه 2000 تا 2500 مگاوات با کمبود تولید برق نسبت به نیاز مصرف مواجه شویم.
این 2000 تا 2500 مگاوات کسری برق طبیعتاً باعث بروز خاموشی‌های گسترده در کشور می‌شد که ما تلاش کردیم با استفاده از تمامی پتانسیل‌های مدیریت مصرف، شرایط را کنترل کنیم، در این خصوص از تمامی پتانسیل‌های مدیریت مصرف به‌خصوص صنایع بهره گرفتیم اما کفایت نکرد و مجبور شدیم به‌سمت روش‌هایی برویم که روش‌های اضطراری مثل تغییر ساعات اداری و امثالهم بود تا حدی که به مجموعه‌های دولتی فشارهای حداکثری را وارد کردیم ولی باز با توجه به این افزایش بار، علی‌رغم تمامی تلاش‌ها در مدیریت مصرف، کنترل بار مشترکان دولتی و غیره، بخشی از خاموشی‌ها هم به مردم تحمیل شد.
در مجموع در جواب این سؤال باید بگویم که ما تا حدودی پیش‌بینی شرایط را داشتیم اما امیدوار بودیم شرایط آب‌وهوایی به‌گونه‌ای رقم بخورد که شاهد بروز گرمای همزمان هوا در بخش‌های مختلف کشور و به‌تبع آن افزایش بار سراسری شبکه نباشیم که این مسئله عملاً به‌عکس رخ داد و با بروز گرمای همه‌گیر و طولانی‌مدت، شرایط سخت شد. با وجود این، با تمهیداتی که صنعت برق در حوزه‌های مختلف داشت و کمکی که مردم در بخش‌های مختلف کردند ما این میزان خاموشی را در حداقل زمان توانستیم برطرف کنیم.
* خاموشی طبیعتاً جزو برنامه‌های مدیریت مصرف ما نبود
تسنیم: ظرفیت عملی تولید برق ما در ساعات پیک تابستان امسال 52 هزار و 800 مگاوات بود و مقدار پیکی که با وجود تمامی تلاش‌ها و مدیریت‌های مختلف بروز کرد، 57 هزار مگاوات بود. اگر مدیریت‌ها اعمال نمی‌شد و مردم به‌صورت آزاد به مصرف برق می‌پرداختند، پیک به چقدر می‌رسید؟
حقی‌فام: ما طبق آخرین آماری که داریم، چیزی در حدود 900 مگاوات در بخش بار صنایع عمده توانستیم مدیریت انجام دهیم و چیزی نزدیک به 4200 مگاوات در مجموعه توزیع و فوق‌توزیع، که این دو شامل اکثر برنامه‌های ما از قبیل خانگی، تجاری و... بود. اگر این حداقل 5000 مگاوات به میزان مصرف در زمان پیک تابستان اضافه می‌شد، در واقع مفهوم آن این بود که ما باید به آن 57 هزار مگاوات پیک مصرف رخ‌داده، چیزی در حدود 5000 مگاوات را که در بخش مدیریت مصرف کم شد اضافه می‌کردیم و نزدیک به 62 هزار مگاوات ثبت پیک مصرف را شاهد بودیم.
به‌عبارتی اگر ما برنامه‌های مدیریت مصرف را اجرا نمی‌کردیم، نیاز ما در شبکه سراسری به 61 هزار مگاوات تا 62 هزار مگاوات افزایش پیدا می‌کرد. ما عملاً این مقدار را با مدیریت مصرف به‌میزان 5000 مگاوات کاهش دادیم. البته این میزان مدیریت مصرف به هیچ وجه به‌معنای اعمال خاموشی نبود، بلکه با کنترل بار شبکه، در جهت کاهش بروز خاموشی‌ها اقدام کردیم.
در بهترین وضعیت توانستیم چیزی در حدود 52 هزار و 800 مگاوات تا 53 هزار مگاوات تولید کنیم و اختلاف آن با میزان مصرف ثبت‌شده در زمان پیک، به‌عنوان خاموشی اجباری به صنایع و امثالهم تحمیل شد. این میزان خاموشی طبیعتاً جزو برنامه‌های مدیریت مصرف ما نبود، خاموشی‌هایی بود که ما حتماً بایستی جلوی بروز آن را بگیریم اما در خصوص مدیریت مصرف، چون برنامه‌های تشویق‌محور اختیاری بود، علاقه‌مندیم تا آن را توسعه دهیم و هرآنچه بتوانیم از برنامه‌های مدیریت مصرف برای پیک‌سایی استفاده می‌کنیم.
* پیش‌بینی افزایش 3000 تا 3500 مگاوات رشد مصرف برق در تابستان 98
تسنیم: پیش‌بینی برای نیاز مصرف تابستان سال آینده چقدر است؟
حقی‌فام: تقریباً در سالهای مختلف، به‌ویژه در 10 سال اخیر، ما سالانه به‌طور متوسط 5 درصد افزایش مصرف برق را داشتیم. البته سال قبل این میزان رشد مصرف کمتر از 5 درصد بود، به‌خاطر اینکه عملاً ما کنترل‌های خیلی سختگیرانه‌ای را انجام دادیم. اگر 5 درصد را به‌عنوان میزان رشد متوسط سالانه مصرف برق کشور لحاظ کنیم و میزان پیک تابستان سال جاری را 57 هزار مگاوات در نظر بگیریم، انتظارمان این است که 3000 تا 3500 مگاوات افزایش مصرف را در زمان پیک داشته باشیم و نیاز مصرف برق ما در زمان پیک تابستان 98 به حدود 60 هزار مگاوات تا 61 هزار مگاوات برسد، معنی آن این است که اگر این اتفاق بیفتد و آن کمبود نیروی تولیدی که به‌ازای آن خاموشی را دادیم در نظر بگیریم، این گپ و فاصله را باید با به مدار آوردن نیروگاه‌های جدید و یا اعمال برنامه‌های جدید مدیریت مصرف علاوه بر برنامه‌های قبلی مدیریت مصرف پوشش دهیم.
تسنیم: خاموشی‌های امسال چقدر بود؟
حقی‌فام: چیزی در حدود 3000 مگاوات تا 4000 مگاوات در برخی روزها خاموشی داشتیم، البته برخی روزها هم این مقدار بیشتر بود، مثلاً در روزهایی حتی تا 5000 مگاوات هم خاموشی داشتیم. خاموشی‌ها فقط از دیدگاه تولید نبود. گاهی از نظر تولید مشکلی نداشتیم، اما خاموشی‌هایی به‌خاطر مشکل شبکه داشتیم. اگر 5000 تا 5500 مگاوات را در بخش میزان خاموشی‌ها در زمان پیک تابستان 97 لحاظ کنیم و 3000 تا 3500 مگاوات افزایش بار را برای سال آینده درنظر بگیریم، مفهوم این قضیه این است که برای اینکه رزروی هم داشته باشیم باید امسال از پیک تابستانی که گذشت تا خردادماه سال آینده به‌میزان 9000 مگاوات تا 10 هزار مگاوات برنامه‌ریزی کنیم، برای این موضوع، این برنامه 098 که طراحی شد، مبین این قضیه بود که برنامه‌های مدیریت مصرف قبلی سر جای خود، دوباره ادامه یابد و علاوه بر آن، بیشتر از 5000 مگاوات را در بخش نیروگاهی افزایش ظرفیت تولید برق داشته باشیم و چیزی در حدود 3000 مگاوات تا 3500 مگاوات در قالب برنامه‌های 098 اعمال کنیم و کاهش مصرف را رقم بزنیم که نزدیک 8500 تا 9000 مگاوات را بتوانیم پوشش دهیم تا اگر حتی واحدهای نیروگاه‌های برق‌آبی ما در سال آینده وضعیتی مشابه سال جاری از نظر کم‌باری داشته باشند، اگر ما بتوانیم نزدیک به 8000 مگاوات تا 8500 مگاوات بار را با افزایش تولید و کاهش مصرف پوشش دهیم، امیدواریم که سال آینده با وجود افزایش 5درصدی نیاز مصرف برق، ما بتوانیم بدون خاموشی در شبکه برق عمل کنیم.
تسنیم: معنای 098 به‌معنای خاموشی صفر است؟
حقی‌فام: در برنامه‌های استراتژیک، ما یک هدف والا را برای خودمان انتخاب می‌کنیم و هدف والای صنعت برق هم این است که خاموشی ندهند و این هدف واقعی ما است که روی آن برنامه‌ریزی کرده‌ایم. مطمئناً اگر هم برنامه‌های خود ما برای مدیریت مصرف و هم برنامه‌هایی که خود مردم در بخش مدیریت مصرف و اصلاح الگوی مصرف اعمال می‌کنند و در آن نقش خواهند داشت، دست به دست هم دهند و اجرایی شوند، ان‌شاءالله در سال 98 خاموشی که ناشی از کمبود تولید و امثالهم باشد نخواهیم داشت. البته خاموشی‌های عادی که ممکن است هم‌اکنون در میانه زمستان هم باشد و ناشی از اتفاقات و یا مسائل فنی کوچک و موردی است ممکن است باشد.
* جلوگیری از افزایش بی‌رویه مصرف برق، راهکار قطعی جلوگیری از خاموشی‌ها
تسنیم: یعنی باز می‌توانیم بگوییم علی‌رغم تمامی تلاش‌ها، تحقق خاموشی‌های صفر در تابستان سال 98 منوط به نوع نگرش مردم در بخش اصلاح الگوی مصرف برق است؟ یعنی ممکن است هرچه شما و همکارانتان تلاش کنید، باز هم اگر مصرف بی‌رویه باشد، باز شاهد بروز خاموشی‌هایی باشیم؟
حقی‌فام: بله، قطعاً همین‌طور است. واقعیت این است که ما یک نظام سوبسیدی تأمین انرژی برق را داریم. مفهوم قضیه این است که صنعت برق کشور به‌عنوان یک تجارت سودآور نیست، چرا که اگر سودآور بود می‌گفتیم هرچقدر در این تجارت، کالا مصرف شود به‌نفع ماست و اگر این اتفاق می‌افتاد هرچقدر مصرف برق صورت می‌گرفت پول واقعی مصرف آن پرداخت می‌شد و این پول هم صرف احداث نیروگاه و شبکه می‌شد. جدا از این مبحث که از نظر ملی این نوع نگرش هم درست نیست اما وضعیتی که در حال حاضر وجود دارد این است که ما از نظر منابع در فشاریم و طبیعتاً سرمایه گذاری در بخش نیروگاهی را نمی‌توانیم با دست باز انجام دهیم.
اگر مصرف برق بی‌رویه افزایش یابد قطعاً تولید و مصرف باز هم از هم فاصله می‌گیرند و باز هم دچار خاموشی‌هایی خواهیم شد، حالا اگر سال آینده هم مدیریت کنیم، شاید دو یا سه سال دیگر دچار خاموشی شویم. ما علاقه‌مند هستیم که افزایش توسعه شبکه ما حتماً با مدیریت در بار مترادف باشد، به همین خاطر وزیر محترم نیرو هم از زمانی که مسئولیت را به‌عهده گرفتند بارها و بارها تأکید کردند که سیاست ما توسعه منطقی تولید، انتقال و توزیع کنار توسعه روش‌های مدیریت مصرف است. وزیر محترم نیرو بحثی را مطرح می‌کنند که ما روی اقتصاد رفتاری هم کار کنیم و مردم بتوانند به‌خصوص در بخش خانگی، رفتار خودشان را در مصرف انرژی تبدیل به یک رفتار منطقی و اقتصادی کنند، در واقع بخش‌های خانگی، صنعتی و تجاری در مدیریت اصلاح الگوی مصرف و مدیریت بار شبکه مشارکت کنند و وزارت نیرو نیز طبیعتاً افزایش تولید را به‌عنوان یک برنامه مهم خود در نظر دارد.
انتهای پیام/*