مصاحبه|محسن حکیم: عراق وارد بلوک‌‌بندی منطقه‌ای نمی‌شود / تحرکات مشکوک برای سازماندهی مجدد داعش
مشاور سیاسی رهبر جریان حکمت و رئیس ائتلاف "اصلاح و سازندگی" عراق ورود این کشور در بلوک‌بندی‌های منطقه‌ای را رد کرد و گفت: عراق جزء هیچ محوری از محورهای موجود در غرب آسیا نخواهد شد بلکه در نظر دارد پلی بین تمام کشورها باشد.
به گزارش گروه بین الملل خبرگزاری تسنیم، همزمان با سفر وزیر امور خارجه ایران به عراق فرصتی فراهم شد تا با سید "محسن حکیم" مشاور عمار حکیم رهبر جریان حکمت و رئیس ائتلاف اصلاح و سازندگی عراق گفت‌وگوی مفصلی درباره تکمیل کابینه جدید عراق و موانع موجود در این مسیر، خروج نظامیان آمریکایی از سوریه و استقرار آنان در عراق، مبارزه با داعش، نقش منطقه‌ای عراق، تلاش برای بازگرداندن برخی عناصر گروهک منافقین به این کشور، موضع دولت عراق درباره تحریم‌های آمریکا علیه ایران و نیز دورنمای روابط اقتصادی دو کشور انجام دهیم.
***محورهای مهم این مصاحبه***
ــ رایزنی‌های فشرده‌ای درجریان است تا وزیران 4 وزارتخانه باقی‌مانده مشخص شوند. امیدواریم طی چند روز آینده شاهد تکمیل شدن کابینه عادل عبدالمهدی باشیم. اگر شخصیت محترمی مورد توافق قرار نگرفت بایستی شخصیتی که مورد توافق و اجماع باشد مد نظر قرار بگیرد.
ــ هفته آینده عادل عبدالمهدی به‌عنوان فرمانده کل نیروهای مسلح به‌همراه برخی از فرماندهان عالی‌رتبه ارتش در پارلمان حضور خواهند یافت تا موضوع حضور نظامیان بیگانه در عراق مورد بحث و بررسی قرار گیرد.
ــ بغداد به هیچ کشوری اجازه نمی‌دهد که در امور داخلی عراق دخالت کند یا در خصوص مناسبات بغداد با کشورهای دوست و همسایه مثل جمهوری اسلامی ایران مداخله کند.
ــ هیچ‌کس در عراق نه حق دارد و نه ملت عراق اجازه خواهد داد که گروه های تروریستی (منافقین) در این کشور مجدداً حضور داشته باشند.
ــ ضرباتی که نیروهای نظامی و امنیتی عراق و به‌ویژه نیروهای حشد الشعبی به داعش وارد کرده، ضربات بسیار مؤثر و کاری بوده است لذا داعش به این سادگی نخواهد توانست آن قدرت سابق خود را باز یابد اما ما شاهد تحرکات و فعالیت گسترده‌ای هستیم که می‌خواهند داعش را بازسازی و سازماندهی کنند.
ــ کانون‌های خطر (مراکز فعالیت داعش) در برخی از استان‌ها مثل موصل، کرکوک و صلاح‌الدین و برخی مناطق استان دیاله و الانبار وجود دارند ولی مبارزه با داعش به‌صورت روزانه پیگیری می‌شود.
ــ یکی از مهم‌ترین مسائلی که تاکنون در زمینه مبارزه با داعش بسیار نتیجه‌بخش بوده هماهنگی بین عراق، روسیه، سوریه و جمهوری اسلامی ایران است. این کشورها یک اتاق عملیات مشترک علیه داعش تشکیل داده‌اند و تاکنون 22هزار داده امنیتی در این اتاق ردوبدل شده و نقش بسیار مهمی در انهدام زیرساخت‌ها و فعالیت‌های داعش داشته است.
ــ درباره ساختار سیاسی عراق اختلاف نظر وجود دارد؛ گروهی معتقدند ساختار سیاسی این کشور باید ریاست جمهوری باشد و گروه دیگر پارلمانی. این اختلاف در محافل سیاسی وجود دارد اما ما به یک جمع‌بندی واحدی در این زمینه نرسیده‌ایم.
ــ ما جزء هیچ محوری از محورهای موجود در غرب آسیا نخواهیم بود، چرا که بغداد در نظر دارد پلی بین تمام کشورهای منطقه باشد و این نقش عراق است، به‌ویژه اینکه ما منافع منطقه‌ای مشترک داریم.
ــ مناسبات ایران و عراق یک روابط فراراهبردی است نه راهبردی، چرا که این روابط شاید در کلمات نگنجد. این ارتباط یک ارتباط کاملاً به‌هم‌پیوسته و به‌هم‌تنیده است و هیچ کسی نخواهد توانست این روابط را تحت الشعاع قرار دهد و یا اینکه بخواهد به آن ضربه بزند.
ــ تحت هیچ شرایطی عراق خودش را جزیی از تحریم‌های ظالمانه آمریکا علیه ایران نمی‌داند. این تحریم‌ها، کاملاً غیرقانونی است و در چارچوب شورای امنیت و سازمان ملل نیست و هیچ گونه جایگاه و مستند قانونی ندارد لذا این تحریم یکجانبه است و به عراق ربطی ندارد.
ــ حشد الشعبی یکی از زیربناهای منظومه امنیتی و راهبردی عراق محسوب می‌شود. امروز حشد الشعبی در سطح ملی عمل می کند. امروز در حشد الشعبی ما سنی، ایزدی؛ ترکمن و مسیحی داریم. کردهای عراق گروهی به‌نام پیشمرگان کُرد دارند که آنان نیز به‌نوعی حشد الشعبی محسوب می‌شوند، لذا ما از حشد الشعبی به‌طور کامل حمایت می‌کنیم و این سازمان مسلح را جزیی از چارچوب امنیتی و راهبردی عراق می‌دانیم لذا در این زمینه محل هیچ گونه بحث و تردیدی وجود ندارد.
***متن کامل این مصاحبه در زیر می آید***
عدم‌تکمیل کابینه عادل عبدالمهدی
تسنیم: تشکیل کابینه جدید بغداد با موانعی روبه‌رو شده است. هنوز سرنوشت دو وزارتخانه کلیدی (کشور و دفاع) مشخص نشده، علت چیست؟ آیا مشکل اصلی سهم‌خواهی برخی جریان‌های سیاسی است یا دلایل دیگری در این امر نهفته است؟
حکیم: شما می‌دانید که احزاب و ائتلاف‌های مختلفی در انتخابات عراق به پیروزی رسیدند و با توجه به اینکه "عادل عبدالمهدی" به‌عنوان نخست وزیر این کشور از سوی تمام احزاب و گروه‌های سیاسی عراق مورد تأیید قرار گرفت لذا انتخاب اعضای کابینه جدید بغداد بایستی با توافق احزاب و گروه‌های سیاسی انجام می‌شد که همین طور نیز شد. از 22 وزارتخانه‌ای که در عراق وجود دارد، وزیران 18 وزارتخانه مشخص شده‌اند. اکنون رایزنی‌های فشرده‌ای درجریان است تا وزیران 4 وزارتخانه باقی‌مانده مشخص شوند. امیدواریم طی چند روز آینده شاهد تکمیل شدن کابینه عادل عبدالمهدی باشیم.
تسنیم: موضع‌گیری‌های مقتدا صدر رهبر جریان سائرون در خصوص نامزدی "فالح فیاض" برای این وزارتخانه نشان می‌دهد که او با انتصاب فیاض به این سمت مخالف است و از مواضع خود کوتاه نمی‌آید، آیا آقای حکیم شخصاً با مقتدا صدر در این زمینه رایزنی‌هایی داشته است؟
حکیم: با توجه به اینکه مبنا بر توافق است، مبنای هر دو طرف موجود، چه ائتلاف اصلاح و چه ائتلاف البناء بر این است که انتخاب وزیران با توافق انجام شود. اگر شخصیت محترمی مورد توافق قرار نگرفت بایستی شخصیتی که مورد توافق و اجماع باشد مد نظر قرار بگیرد، این مبنای کلی در روند انتخاب است. شاید هر یک از دو ائتلاف فوق نسبت به برخی از نامزدهای ائتلاف دیگر یک نگاهی داشته باشد که این نیز با گفت‌وگو و رایزنی حل‌وفصل خواهد شد؛ یا به توافق می‌رسند یا اینکه فرد دیگری جایگزین خواهد شد.
تسنیم: پیش از این نخست وزیر عراق تهدید کرده بود، درصورتی که روند تکمیل کابینه همچنان با مانع مواجه باشد، از سمت خود استعفا می‌دهد. در صورتی که احزاب و گروه‌های سیاسی در خصوص تکمیل کابینه به توافق نرسند، چه راهکاری وجود دارد؟ آیا این امکان وجود دارد که مرجعیت در این زمینه دخالت کند؟
حکیم: اکنون هیچ گونه خطری دولت عراق را تهدید نمی‌کند. عادل عبدالمهدی از شخصیت‌های برجسته سیاسی کشور و از سابقه روشنی برخوردار است، به‌هرحال، امیدوارم طی روزهای آینده احزاب سیاسی عراق در ارتباط با 4 وزارتخانه باقی‌مانده به توافق برسند. همانطوری که قبلاً عرض کردم از 22 وزیر تاکنون 18 وزیر انتخاب شده‌اند لذا جای نگرانی وجود ندارد و همین جو صفا و صمیمیت و توافقی که بایستی بین گروه‌های سیاسی عراق به یک شکلی وجود داشته باشد، ان شاء الله ادامه پیدا خواهد کرد و 4 وزیر باقی‌مانده هرچه سریعتر انتخاب خواهند شد.
تسنیم: از ابتدا اختلاف نظر در ارتباط با همین وزارتخانه‌های کلیدی بوده است؟
حکیم: ابتدا اختلاف درباره برخی امور دیگری بود که الحمدلله آنها حل شدند. به‌نظر می‌رسد همین مبنای توافق بهترین راهکار برای تکمیل کابینه عادل عبدالمهدی باشد.
تسنیم: آیا عمار حکیم به‌عنوان رئیس ائتلاف اصلاح برای نزدیک کردن دیدگاه با سایر احزاب و گروه‌های سیاسی هم رایزنی‌هایی داشته است؟
حکیم: بله، قطعاً، ما تقریباً به‌صورت روزانه با تمام ائتلاف‌ها و گروه‌های سیاسی مؤثر در عراق رایزنی می‌کنیم درحقیقت، ما با عادل عبدالمهدی، برهم صالح رئیس جمهور و حلبوسی رئیس پارلمان و سایر مسئولان ذی‌ربط در تماس هستیم و این تماس همچنان ادامه دارد و امیدواریم که هرچه سریعتر کابینه جدید بغداد تکمیل شود و این کار با خوشی به پایان برسد.
***ماجرای اختلافات اخیر جریان حکمت با عصائب اهل‌الحق***
تسنیم: اختلافات عصائب اهل‌الحق و جریان حکمت باعث تعجب ناظران سیاسی به‌خصوص در ایران شده است. ریشه این اختلافات چه بود و چرا این اختلافات به رسانه‌ها کشیده شد؟
حکیم: ما بهترین روابط را با دوستان و برادران عزیزمان در عصائب اهل‌الحق داشته و داریم. گاهی اوقات اختلافاتی در داخل یک خانواده به‌وجود می‌آید که قابل حل‌وفصل هستند. قطعاً رسانه‌ای کردن این اختلاف به‌صلاح نیست و عقلای هر دو طرف وارد صحنه شده‌اند و امیدواریم که این اختلافات هرچه سریعتر خاتمه پیدا کند و این روابط خوب، گرم و صمیمی که از سابق بین جریان حکمت و عصائب اهل‌الحق وجود داشته همچنان ادامه پیدا کند.
تسنیم: علت اصلی بروز این اختلافات چه بود؟
حکیم: منشأ این اختلافات درباره تفاصیل تبلیغاتی است. بیشتر نهادهای تبلیغاتی دو طرف نسبت به انعکاس اخبار و برخی تحلیل‌ها اعتراض‌هایی به یکدیگر داشته‌اند. این اختلافات در حال برطرف شدن است. با توجه به دستاوردهایی که در عرصه‌های سیاسی امنیتی در عراق به دست آمده است، امیدواریم جریان حمکت با عصائب اهل‌الحق و سایر گروه‌ها بتوانند بیشترین تمرکز خود را بر حل مشکلات اقتصادی و معیشتی مردم متمرکز سازند. این موضوعات در اولویت ماست و امیدواریم از این مسائل حاشیه‌ای هرچه سریعتر عبور کنیم.
تسنیم: یکی از موضوعاتی که برخی از رسانه‌های عربی منطقه به آن دامن می‌زنند، اختلاف بین گروه‌ها و جریان‌های شیعه است، آیا این اختلافات نمی‌توانست به‌گونه‌ای حل‌وفصل شود که به رسانه‌ها کشیده نشود؟
حکیم: بله، می‌شد. مسئله همین طور است که شما می‌فرمایید. ما در راستای حل‌وفصل این مشکلات در حال قدم برداشتن هستیم.
تسنیم: یک بیانیه از جوانان جریان حکمت در الفرات منتشر شده بود که به‌نظر می‌رسد به این اختلافات بیشتر دامن زد.
حکیم: بله، درست است، این در واقع از جزئیات است. در حقیقت، یک بحث و اختلاف نظر بین دو دستگاه تبلیغاتی دو طرف صورت گرفت. مسئولان هر دو جریان اراده کامل دارند که این موضوع هرچه سریعتر جمع شود و ان شاء الله همان روابط برادرانه و دوستانه سابق همچنان ادامه داشته باشد.
***خروج آمریکا از سوریه***
تسنیم: بحث دیگر خروج نظامیان آمریکایی از سوریه است. گفته می شود بخشی از آنان در پایگاه " عین الاسد " عراق مستقر خواهند شد و برخی از گزارش ها این است که تعدادی از این نیروها در اقلیم کردستان عراق منتقل خواهند شد. آیا نظامیان آمریکایی می خواهند در عراق مستقر شوند و اگر چنین است، دقیقا کجا مستقر خواهند شد؟ آماری از تعداد نظامیان آمریکایی در عراق موجود است ؟ دولت بغداد با استقرار نظامیان آمریکایی در عراق موافقت خواهد کرد؟ پارلمان عراق در این زمینه چه موضعی خواهد گرفت؟
حکیم : با توجه به روحیه استکبار ستیزی ملت عراق و عدم پذیرش نظامیان بیگانه در این کشور قطعا استقرار نظامیان آمریکایی در عراق یکی از دغدغه های مهم ملت، سیاستمداران و نمایندگان پارلمان این کشور است. استقرار نظامیان آمریکایی در عراق حتما در پارلمان این کشور مورد بحث جدی قرار خواهد گرفت و با دولت بغداد به ویژه عادل عبدالمهدی به عنوان فرمانده کل نیروهای مسلح عراق که این مسائل درچارچوب اختیارات اوست، همفکری و هماهنگی های لازم انجام می شود و ان شاء الله به یک جمع بندی کاملی در این زمینه خواهیم رسید که هرچه سریع تر شاهد خروج نظامیان بیگانه از عراق باشیم.
تسنیم: دقیقا اشاره نکردید که آیا نظامیان آمریکایی پس از خروج از سوریه در عراق مستقر خواهند شد یا خیر؟
حکیم: هنوز جمع بندی روشنی در این زمنیه صورت نگرفته و این موضوع درحال بحث و رایزنی است اما با توجه به حساسیت موضوع، به تازگی پارلمان عراق و کمیسیون امنیت ملی این کشور بیانیه صادر کرده اند و ان شاء الله هفته آینده عادل عبدالمهدی به عنوان فرمانده کل نیروهای مسلح به همراه برخی از فرمانده هان عالی رتبه ارتش در پارلمان حضور خواهند یافت تا موضوع حضور نظامیان بیگانه در عراق مورد بحث و بررسی قرار گیرد.
تسنیم: وزیر خارجه آمریکا اخیرا در سفری اعلام نشده به عراق آمد. در این سفر چه محورهایی مورد بحث قرار گرفت؟ آیا در زمینه استقرار نظامیان آمریکایی در عراق صحبتی هم شده است؟
حکیم : تا آنجایی که بنده می دانم سفر " پمپئو " درباره مناسبات بغداد واشنگتن بود. با توجه به اینکه دولت عراق مشی مستقلی در این زمینه دارد و تحت تاثیر هیچ دولتی چه آمریکا و چه غیر آمریکا در انتخاب سیاست هایش قرار نمی گیرد. بغداد به هیچ کشوری اجازه نمی دهد که در امور داخلی عراق دخالت کند یا در خصوص مناسبات بغداد با کشورهای دوست و همسایه مثل جمهوری اسلامی ایران مداخله کند. در حقیقت، این ارتباط یک نوع ارتباط راهبردی است که سالیان سال بوده و هزاران سال ارتباط میان دو ملت وجود داشته است. در این زمان نیز شاهد بهترین ارتباط بین دو دولت و دو ملت هستیم و ان شاء الله روز به روز شاهد توسعه و گسترش آن خواهیم بود.
***تلاش برای بازگردان منافقین به عراق***
تسنیم: همان طوری که می دانید مقامات عراق برای اخراج گروهک تروریستی منافقین از کشورشان خیلی تلاش کردند. به تازگی خبرهایی درباره اقدامات آمریکا برای وارد کردن عناصر این گروهک تروریستی به عراق با هدف ایجاد ناامنی در دو کشور منتشر شده است. آیا شما در این زمینه اطلاعی دارید؟
حکیم: با توجه به اینکه در قانون اساسی عراق آمده است که سرزمین این کشور به هیچ وجه نباید مکان استقرار یا عبور برای گروه های تروریستی باشد لذا هیچ کس در عراق نه حق دارد و نه ملت عراق اجازه خواهد داد که گروه های تروریستی در این کشور مجددا حضور داشته باشند. در حقیقت ، ملت عراق با حساسیت ویژه ای به این موضوع نگاه می کند زیرا حضور گروه های تروریستی در عراق به امنیت ملی این کشور مربوط می شود و حتما حساسیت های خاص خودش را به همراه خواهد داشت. در اینجا باید بگویم، بنده تاکنون نشنیده ام یک جریان عملی برای بازگشت گروه های تروریستی به عراق تشکیل شده باشد. اگر کسی در ذهنش بخواهد چنین موضوعی را تصور کند، در عرصه عملی حتما ناکام خواهد شد.
***اتاق عملیات مشترک 4 کشور برای سرکوب داعش***
تسنیم: آیا کار داعش در عراق تمام شده است یا خیر؟ برخی شخصیت ها معتقدند کانون های خطر در عراق همچنان وجود دارد. این کانون های خطر در چه مکانی هستند.؟ آیا امکان دارد عناصر این گروه تروریستی نا امنی هایی در سطح عراق ایجاد کنند؟
حکیم: این سئوال بسیار خوب، مهم و راهبردی است. در اینجا باید بگویم، ضرباتی که نیروهای نظامی و امنیتی عراق و به ویژه نیروهای حشد الشعبی به داعش وارد کرده ، ضربات بسیار موثر و کاری بوده است لذا داعش به این سادگی نخواهد توانست آن قدرت سابق خود را باز یابد اما ما شاهد تحرکات و فعالیت گسترده ای هستیم که می خواهند داعش را بازسازی و سازماندهی کنند. در اینجا باید گفت نیروهای عراقی اعم از ارتش ، نیروی انتظامی ، نیروهای مبارزه با تروریسم و حشد الشعبی با تلاش های شبانه روزی که دارند، ضربات محکمی به پیکر داعش وارد کرده اند. مثلا طی 7 ماه گذشته بیش از 3 هزار و 200 نفر از عناصر داعش در عراق دستگیر و تعداد زیادی نیز تار و مال شده اند. در ارتباط با وجود کانون های خطر در عراق باید گفت این کانون ها در برخی از استان ها مثل موصل و کرکوک صلاح الدین و برخی مناطق استان دیاله و الانبار وجود دارند ولی مبارزه با داعش به صورت روزانه پیگیری می شود و امیدواریم ریشه فعالیت تروریست ها درعراق هرچه سریع تر خشک شود.
تسنیم: آیا هماهنگی با دولت سوریه برای سرکوبی داعش وجود دارد؟
حکیم: بله این هماهنگی از قبل وجود داشته اما آلان بیشتر شده است. خب ، با توجه به اینکه ارتش سوریه طی روزهای آینده در منطقه شرق فرات مستقر خواهد شد لذا هماهنگی بسیار خوبی برای مبارزه با داعش و سایر گروه های تروریستی بین ارتش عراق و سوریه انجام شده و این اجازه به ارتش های دو طرف داده شده است، چنانچه تروریست ها در خاک کشور دیگری باشند، بدون انجام هماهنگی ها رسمی می توانند علیه آنان وارد عملیات شده با عناصر تروریستی به شدت برخورد کنند. چراکه تروریست ها دشمن مشترک سوریه و عراق محسوب می شوند و باید با آنان برخورد قاطع صورت گیرد. در اینجا باید به این نکته اشاره شود ، یکی از مهم ترین مسائلی که تاکنون در زمینه مبارزه با داعش بسیار نتیجه بخش بوده هماهنگی بین عراق ، روسیه، سوریه و جمهوری اسلامی ایران است. این کشورها یک اتاق عملیات مشترک علیه داعش تشکیل داده اند و تاکنون 22 هزار داده امنیتی در این اتاق رد و بدل شده و نقش بسیارمهمی در انهدام زیر ساخت ها و فعالیت ها داعش داشته است.
تسنیم: هم اکنون هم این اتاق عملیات مشترک فعال است و جلساتی هم برگزار می کند یا خیر؟
حکیم : بله، چند روز قبل نشست روسای ستاد ارتش های 4 کشور برگزار شد و قرار است نشست آینده آنها در دمشق برگزار شود.
***پیام دولت عراق به بشار اسد***
تسنیم: به تازگی یک هیات امنیتی از عراق به سوریه سفر کرده و گویا حامل پیامی برای بشار اسد بوده است. این پیام چه بوده ؟
حکیم : در این پیام دو نکته مهم وجود داشت. اول اینکه حمایت بغداد از دولت دمشق است و دوم هماهنگی کامل امنیتی بین دولت عراق با دولت بشار اسد بود. در حقیقت ، ما نمی خواهیم با خارج شدن نظامیان آمریکایی از شرق فرات هیچ خلایی در این زمینه به وجود آید آنهم پس از پیشرفت ها و دستاوردهای مهم امنیتی که حاصل شده است. ما نمی خواهیم اوضاع امنیتی دستخوش تحولات منطقه ای و یا تحت تاثیر قدرت های فرا منطقه ای قرار بگیرد.
***اعتراضات در بصره***
تسنیم: تحولات اجتماعی یکی از مسائل مهم عراق است برخی جریان های سیاسی می خواهند خودشان را به خواسته های مردم نزدیک بکنند. حوادثی که در بصره شاهد بودیم برخاسته از مطالبات اقتصادی - اجتماعی بود. دولت بغداد چه اقداماتی را برای پاسخ دادن به این مطالبات انجام داده است؟
حکیم: بصره مهم ترین استان عراق است. بیش از 80 درصد نفت این کشور در بصره تولید و از آنجا به دیگر کشورها صادر می شود. مردم بصره نیز بهترین مردمان هستند و مجاهدت های زیادی در راستای دفاع از امنیت، وحدت و تمامیت ارضی عراق داشته اند و حق بزرگی به گردن تمام شهروندان عراقی دارند لذا نیاز است که توجه ویژه ای نسبت به حل مشکلات آنان از جمله آب، برق و مسائل خدماتی داشته باشیم. به رغم اینکه دولت عادل عبدالمهدی به تازگی سکان امور کشور را به دست گرفته است، این دولت توجه ویژه ای به حل مشکلات مردم بصره دارد و تاکنون چندین هیات ویژه به بصره فرستاده و نزدیک به یک میلیارد دلار بودجه برای این استان در نظر گرفته و آن را به دولت محلی بصره تحویل داده است. این تلاش ها همچنان ادامه دارد و عادال عبدالمهدی نیز با تمام توان پیگیر حل مشکلات مردم بصره است. تلاش می شود هرچه سریع تر این مشکلات حل شود.
تسنیم: آیا از این مشکلات حل شده یا به قوت خود باقی است؟
حکیم : پروژه هایی که باید در بصره انجام شوند، برخی آنها بلندمدت، بعضی میان مدت و بخشی هم کوتاه مدت هستند. اکنون در 3 سطح فعالیت ها در بصره دارد انجام می شود. قرار دادهایی با شرکت های مهم درحال امضاء است. در اینجا باید گفت که مشکلات همراه با راهکارهای برطرف شدن آنها مشخص و بودجه لازم برای اجرای پروژه ها تعیین شده و ان شاء الله طی ماه های آینده شاهد کم شدن مشکلات مزبور خواهیم بود چرا که بر طرف شدن مشکلات زمانبر است و طی مدت کوتاهی حل نخواهند شد.
***امکان تغییر از پارلمانی به ریاستی***
تسنیم: آیا این امکان وجود دارد که ساختار حاکمیت عراق از پارلمانی به ریاست جمهوری تغییر پیدا کند شما می دانید رئیس جمهور نقش تشریفاتی در عراق دارد اما به تازگی شاهدیم که نقش او پر رنگ تر شده که نمونه اش را می توان در سفر اخیر برهم صالح به کشورهای منطقه مشاهده کرد. همچنین به نظر می رسد نخست وزیر عراق هم بیشتر به موضوعات داخلی توجه می کند. با توجه به این موضوع و نیز وجود مشکلاتی در روند انتخاب اعضای کابینه آیا امکان چنین تغییری در ساختار سیاسی عراق وجود دارد؟
حکیم: ما نظام های متعددی در جهان داریم . نظام پارلمانی ریاست جمهوری و نیمه ریاستی . در این زمینه بحث است اما تاکنون ما به یک جمع بندی واحدی نرسیده ایم. در محافل سیاسی در این زمینه بحث و همایش ها برگزار می شود. این موضوع بسیار خوب است که نقاط ضعف و قوت هرکدام از این ساختارهای سیاسی شناسایی کنیم و ببینیم که کدام یک از آنها با ساختار سیاسی، اجتماعی و قومیتی قابل انطباق است. تاکنون هیچ جمع بندی واحدی در این زمینه صورت نگرفته است و همین نظام پارلمانی فعلا هست. این ساختار سیاسی حتما با یک سری نواقصی همراه است. کلا فرایند مردمسالای در عراق با یک نواقصی همراه است که این مسئله در یک کشور استبداد زده بسیار طیبعی است. اینکه ما بخواهیم یک تحول کاملا دموکراتیک در چنین کشوری انجام دهیم لذا نیاز است که وقت بیشتری بیرد تا تمرین شود و آموزش داده شود و مردم، سیاستمداران و دولتمردان این مسائل را کاملا بپذیرند و نخبگان نقاط مثبت و منفی آن را بیان کنند. نقاط منفی چنین تحولی را باید اصلاح کرد. این مسائل نیاز به یک پرسه زمانی دارد.
به هرحال؛ درباره ساختار سیاسی عراق اختلاف نظر وجود دارد. گروهی معتقدند ساختار سیاسی این کشور باید ریاست جمهوری باشد و گروه دیگر پارلمانی . این اختلاف در محافل سیاسی وجود دارد اما ما به یک جمع بندی واحدی در این زمینه نرسیده ایم. اکنون می کوشیم همین نظام پارلمانی را حفظ کنیم و آن پیشرفته تر سازیم و آن اشکالات و ملاحظاتی که نسبت به نظام پارلمانی وجود دارد، به یک شکلی برطرف سازیم و رو به جلو حرکت کنیم . به هرحال، ما درها را باز کردیم و آنها را نبستیم. برخی می گویند ساختارهای سیاسی که در آنها تکثر قومیتی و مذهبی وجود دارد برای آنها نظام پارلمانی بهتر است و بیشتر از سایر نظام ها جواب داده است . با توجه به اینکه در عراق اقلیت های مذهبی مثل مسیحی، ایزدی و قومیت های نظیر ترکمن ، کرد و عرب وجود دارد، شاید نظام پارلمانی بیش از ساختارهای سیاسی دیگر بتواند جواب دهد. ناگفته نماند در قانون اساسی عراق راهکارهایی برای تجدید نظر درباره مواد قانونی پیش بینی شده و این راه بسته نشده است لذا این بحث وجود دارد که در همین دوره پارلمان ؛ قانون اساسی مورد بازنگری قرار گیرد و نقاط ضعف آن بر طرف شود.
***تشکیل ائتلاف یا بلوک منطقه‌ای***
تسنیم: اخیرا مشاهده می شود تحرکات سیاسی در دستگاه دپیلماسی عراق پر رنگ تر شده است آیا بغداد در صدد ایجاد ائتلاف یا بلوک منطقه ای است ؟
حکیم: عراق یکی از مهم ترین کشورهای غرب اسیا و جهان عرب محسوب می شود و نقش مهم و راهبردی در منطقه بلکه جهان دارد. این نقش می تواند در زمینه های تمدنی ، فرهنگی ، ژئوپلیتکی ، ژئو استراتژیکی ، جغرافیایی اقتصادی .... باشد . همچنین تاثیرگذاری عراق در جهان عرب و غرب آسیا دارد، بسیار بالا و موثر است. احساس می شود عراق نقش تاریخی خودش را تاکنون باز نیافته و نیاز است که این نقش را باز یابد و با تمام قدرت بتواند آن نقش درست وصحیح خود را ایفا کند. سیاستی که در دولت عراق مورد توافق است که ما جزء هیچ محوری از محورهای موجود در غرب اسیا نخواهیم بود. چرا که بغداد در نظر دارد پلی بین تمام کشورهای منطقه باشد. به همین دلیل، ارتباط عراق با کشورهای همسایه و غرب آسیا دوستانه و برادرانه است. این یک پنانسیل است و نیروی محرکه ای است که می توان از آن استفاده کرد و عراق می تواند پل ارتباطی برای حل مشکلات موجود در غرب آسیا باشد و این نقش عراق است. به ویژه اینکه ما یک منافع منطقه ای مشترک داریم.
نا گفته نماند ما خواهان بازتعریف نقش منطقه ای عراق در چارچوب منافع ملت های غرب آسیا هستیم. ما منافع منطقه ایی را همچون یک مجتمع مسکونی می دانیم. در این مجمتع برخی آپارتمان ها کوچک و بعضی دیگر بزرگ هستند اما تمام آنها در یک ساختمان قرار دارند . بنابراین، منافع مشترکی دارند. درست است که هریک از آپارتمان ها شرایط خاص خودش را دارد و ساکنان آنها زندگی خودشان را می کنند و کسی نمی خواهد در زندگی دیگری دخالت کند ولی تمام آنان در یک ساختمان هستند و در اینجا باید مدیریت ساختمان وجود داشته باشد تا مسائل آنها را مدیریت کند چرا که همه در این ساختمان ذینفع هستند. خب ، عراق هم دارای منافع منطقه ای است آن منافع منطقه ای چیست؟ قعطا ایجاد بهترین مناسبات با کشورهای همجوار و غرب آسیا، باز تعریف منافع اقتصادی ، سیاسی، نظامی ، امنیتی ، دینی و هرگونه ارتباط دیگر. شما به اروپا نگاه کنید ما در این قاره شاهدیم که اتحادیه اروپا بر اصل وحدت اقتصاد، امنیت و حتی دین تاکید دارد. چند سال است که ترکیه می خواهد به این اتحادیه ملحق شود؟ چرا این پیوند صورت نمی گیرد؟ برای اینکه در اروپا ساختار سیاسی سکولار حاکم است و دین مردم آنجا مسیحی است. اعم از اینکه ارتدوکس یا کاتولیک و یا پروتستان باشند. آئین تمام آنها مسیحی است و یک منافع مشترکی دارند. ساکنان غرب آسیا در مقایسه با سایر مناطق جهان ، منافع مشترک زیادی با یکدیگر دارند. خب، چرا ما این منافع مهم مشترک را در یک سازمانی قرار ندهیم و در راستای اجرایی شدن آنها گام بر نداریم؟ چرا ما باید اجازه بدهیم تا کشورهای فرامنطقه ای به غرب آسیا بیایند و در این منطقه دخالت کنند و سیاست هایشان را بر ما تکیه کنند؟ یا از برخی اختلافات، تنش هایی سوء استفاده بکنند که در بین کشورهای منطقه و جود دارند. لذا به نظر می رسد نقش منطقه ای عراق که مورد فهم بیشتر سیاسمتداران عراق قرار گرفته این است که ما هرچقدر بتوانیم در راستای اجرایی شدن این منافع منطقه ای گام برداریم.
***سفر ظریف به عراق***
تسنیم: شما می دانید وزیر خارجه ایران به عراق سفر کرده است همانطوری که درجریان هستید برخی کشورهای منطقه می خواهند روابط تهران- بغداد یک روابط منفی جلوه بدهند و از آن به نفوذ منطقه ای و نفوذ ایران در عراق یاد می کنند. دولت عراق در بحث تحریم های آمریکا علیه ایران چه سیاستی را در پیش خواهد گرفت؟
حکیم : مناسبات ایران و عراق یک روابط فرا راهبردی است نه راهبردی . چرا که این روابط شاید در کلمات نگنجد. این ارتباط یک ارتباط کاملا به هم پیوسته و به هم تنیده است و هیچ کسی نخواهد توانست این روابط را تحت الشعاع قرار دهد و یا اینکه بخواهد به آن ضربه بزند. این ارتباط مردمی ارتباط حوزه های علمیه ارتباط مراجع تقلید ، ارتباط دو ملت در تمام سطوح ارتباط دانشگاه ها و ارتباط فکری ، ارتباط تاریخی و تمدنی همه اینها مجموعه ای است که نمی توان جلوی آن را گرفت لذا طرف هایی که می خواهند در این زمینه کارشکنی کنند ان شاء الله تیرشان به سنگ خواهد خورد و ما مطمئن هستیم. دوم اینکه موضع دولت عراق نسبت به تحریم های آمریکا علیه ایران بسیار واضح و روشن است. دولت عراق طی چند نوبت به صراحت بیان کرده که تحت هیچ شرایطی خودش را جزیی از تحریم های ظالمانه آمریکا علیه ایران نمی داند . این تحریم ها، کاملا غیر قانونی است و در چارچوب شورای امنیت و سازمان ملل نیست و هیچ گونه جایگاه و مستند قانونی ندارد لذا این تحریم یکجانبه است و به عراق ربطی ندارد. نه به عراق بلکه به بیشتر کشورهای جهان ربطی ندارد. اما در ارتباط با تبادل تجاری بین ایران و عراق می توان گفت تبادل تجاری بین دو کشور طی سال گذشته 11 و 12 میلیارد دلار رسید. اکنون تلاش می شود این سطح همکاری به 20 میلیارد دلار برسد. البته زمینه ارتقای چنین روابطی وجود دارد و زیرساخت آن نیز فراهم است. به هرحال، با انجام این سفرها و به برکت ائمه اطهار ( ع ) از نزدیک آثار سفرهای مزبور را مشاهده خواهیم کرد. در اینجا باید گفت که توافق کاملی در خصوص بازپرداخت یک میلیارد و 600 میلیون دلارباقی مانده بدهی عراق به ایران درباره بهای برق و گاز انجام شده فقط نحوه پرداخت آن مانده است . به هرحال هیات ها به طور مستمر بین دو کشور رفت و آمد می کنند و ما امیدواریم که روز به روز شاهد گسترش روابط ایران وعراق باشیم.
***اختلافات اربیل با دولت مرکزی***
تسنیم: بحثی که باقی می ماند اختلاف نظر بین اربیل و دولت بغداد است البته این اختلافات از قبل وجود داشته است. با توجه به رویکرد جدیدی که مسعود بارزانی به دولت عال عبدالمهدی دارد، این اختلافات به کجا انجامیده است. آیا مکانیزم یا کمیته ای برای حل و فصل این اختلافات وجود دارد؟
حکیم: بله ، بدون تردید هرمشکلی که بین اقلیم کردستان با دولت بغداد و حتی مناطق عربی عراق با دولت مرکزی به وجود آید، باید در چارچوب قانون اساسی عراق حل و فصل شود. این قانون مکانیزم های روشنی برای حل اختلافات در این زمینه قرار داده است الحمدالله رابطه اربیل با بغداد رابطه خوبی است و ما امیدواریم هرچه سریع تر شاهد حل و فصل سایر مشکلات موجود بین دو طرف در چارچوب وحدت سرزمینی عراق باشیم و فکر می کنم دراین دوران که این فضای مثبت و خوبی بین دو طرف است، شاید فرصت بیشتری برای حل مشکلات دو طرف وجود داشته باشد.
***حشدالشعبی و امنیت ملی***
تسنیم: اگرنکته خاص وجود دارد که در سئوالات ما نبوده است یا تحول خاصی در عراق وجود داشته که ما در جریان آن نیستم اگر تمایل دارید بفرمائید
حکیم: این روزها بحث رابطه جریان حکمت با حشد الشعبی مطرح است. این اختلافات حاشیه ای که بین حکمت و دوستان عزیز ما در عصائب اهل الحق ایجاد شد، شاید به این موضوع دامن زد. موضع جریان حکمت چه سید عمارحکیم و یا سایر اعضای این جریان همواره نسبت به حشد الشعبی خوب و مثبت بوده و در این راستا گام برداشته است . حتی قانون حشد الشعبی که در پارلمان به تصویب رسید با اهتمام ویژه " سیدعمارحکیم " که ریاست ائتلاف ملی را به عهده داشتند، انجام شد. همچنین نزدیک به 1000 شهید از طیف شهید محراب تقدیم ملت عراق درچارچوب حشدالشعبی گردید و بیش از 3 هزار زخمی ما در این زمنیه داریم. این ارتباط بین جریان حکمت و حشد الشعبی همواره وجود داشته و دستگاه تبلیغاتی ما و تمام سطوح جریان حکمت همیشه از حشد الشعبی کاملا حمایت کرده و این روند همچنان ادامه دارد . در حقیقت ، حشد الشعبی یکی از زیربناهای منظومه امنیتی و راهبردی عراق محسوب می شود . امروز حشد الشعبی در سطح ملی عمل می کند ما امروز در حشد الشعبی ما سنی، ایزدی؛ ترکمن و مسیحی داریم . منهای برادران کرد تمام اقشار و طبقات ملت عراق در حشدالشعبی حضور دارند. شما می دانید که کردهای عراق گروهی به نام پیشمرگان کرد دارند که آنان نیز به نوعی حشد الشعبی محسوب می شوند. لذا ما از حشد الشعبی به طور کامل حمایت می کنیم و این سازمان مسلح را جزیی از چارچوب امنیتی و راهبردی عراق می دانیم لذا در این زمینه محل هیچ گونه بحث و تردیدی وجود ندارد.
تسنیم: در پایان از اینکه این فرصت را در اختیار ما قرار دادید تشکر می‌کنم.
حکیم: خواهش می‌کنم ممنون
گفت‌وگو از حسن رستمی
انتهای پیام/
