انقلاب اسلامی تکلیفی شرعی برای نهی از منکر «حاکم ظالم» بود

به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، وقوع انقلاب اسلامی ایران آغاز تحولی عظیم در پهنه عالم در مسیر رشد انسان‌ها شد؛ زیرا این انقلاب زمانی به پیروزی دست یافت که مکاتب الحادی دنیا سایه بر نظامات سیاسی و اجتماعی دنیا افکنده و از این طریق جوامع بشری را تحت سلطه ظالمانه خود در آورده بودند. این تحولات از یک سو موجبات رشد معنوی، ایمانی و معرفتی ملت ایران و چه بسا جهان اسلام را بیش از گذشته فراهم کرد تا جایی که همین امر باعث شد ایران به عنوان الگویی برای مبارزه با ظلم شناخته شود و از سوی دیگر به تبع این ماجرا دشمنی سپاه کفر نسبت به ایران و جهان اسلام بیش از گذشته شد و هر روز بر این دشمنی و عداوت افزوده می‌شود؛ زیرا آنها ارتقای ایمانی مسلمانان و نیز خداباوری و خودباوری آنها را مساوی با شکستن اُبهت پوشالی خود می‌دانستند. در همین راستا گفتگویی را با حجت‌الله ایزدی محقق تاریخ اسلام و عضو هیئت علمی دانشگاه امام حسین (ع) ترتیب دادیم که مشروح آن را در ادامه می‌خوانید:

* به باور حضرت امام خمینی (ره) ظهور و بروز انقلاب اسلامی برآمده از کدام نیازها و ضرورت‌ها بوده است؟

اساساً ‌از نگاه امام خمینی (ره) در جامعه‌ای که در رأس آن حاکم طاغوتی و جابر باشد، مسلمانی، عبودیت و پایبندی به ارزش‌های ناب الهی سخت است، چراکه در مکتب اسلام عبادت فقط یک امر فردی و درونی نیست، بلکه همه رفتارهای انسان در ابعاد فردی و اجتماعی و ... به نوعی در گستره عبودیت خدا محسوب می‌شود. دین اسلام به عنوان جامع‌ترین و کامل‌ترین دین در جهان برای هر یک از رفتارهای انسان‌ها و نیازهای آنها برنامه دارد و ما باید برپایی نظام جمهوری اسلامی ایران و انقلاب اسلامی را در این راستا مورد بررسی قرار دهیم.

اگر نظام اقتصادی، قضایی و دیگر نظامات اداری جامعه مشرکانه و جابرانه باشد، به تدریج جامعه دچار شرک می‌شود و در نتیجه از توحید فاصله می‌گیرد. باور امام خمینی (ره) بر این بود که تشکیل حکومت، اساس مسلمانی و اسلام است، به عبارت دیگر اگر حکومت اسلامی باشد و در جهت تحقق اهداف اسلامی حرکت کند، بندگی و عبادت خدا نیز در مسیر صحیح خود قرار می‌گیرد و روز به روز نیز با رونق بیشتری روبرو می‌شود، لذا تأسیس حکومت با هیچ یک از وظایف و احکام اسلام قابل مقایسه نیست، اگر حکومت اسلامی برقرار باشد، اسلام با شکلی کامل‌تر به دیگران معرفی و اهدافش محقق می‌شود.

درباره انقلاب اسلامی می‌توان نظریات مختلفی را مبنا قرار داد، از نگاه جامعه‌شناسی سیاسی عده‌ای معتقدند که حکومت یعنی قدرت و تلاش‌های گروه‌های سیاسی بر این است تا قدرت را به دست بگیرند. در این نظریه، قدرت محور تمام کارها می‌شود و یک جامعه شناس شکاف‌های اجتماعی و طبقاتی و ناکارآمدی برخی مسئولان در پاسخ به نیازهای مردم را مبنای فعالیت‌های خود قرار می‌دهد، اما وقتی جریان انقلاب اسلامی را در بیانات و اقدامات امام خمینی (ره) مورد بررسی و بازبینی قرار می‌دهیم، در می‌یابیم که ایشان انقلاب اسلامی را برآمده از اراده الهی و در راستای رشد بیش از پیش بشریت می‌دانند. امام راحل بر این باور بود که باید با برپایی این انقلاب هر یک مسئولیتی برای خود مشخص کنند، به این معنا که صرفاً هر فرد مسئول برنامه فردی خود نیست، بلکه در قبال هر یک از افراد جامعه اسلامی نیز مسئول است. امر به معروف و نهی از منکر یکی از آنهاست که امیرالمومنین (ع) درباره آن فرمود: «و َما أعمالُ البِرِّ کُلُّها وَ الجِهادُ فى سَبیلِ اللّه‏ عِندَ الامرِ بِالمَعرُوفِ و َالنَّهىِ عَنِ المُنکَرِ إِلاّ کَنَفثَةٍ فى بَحرٍ لُجِّىٍّ»؛ همه کارهاى خوب و جهاد در راه خدا در برابر امر به معروف و نهى از منکر چون قطره‏‌اى است در دریاى عمیق.

لزوم اهتمام به "واجب فراموش شده" در جامعه اسلامی

در جامعه اسلامی امر به معروف و نهی از منکر که رهبر معظم انقلاب از آن با عنوان "واجب فراموش شده" یاد کردند، باید بسیار مورد توجه باشد، چراکه اگر این امر مورد غفلت واقع شود، بسیاری از ارزش‌های دینی لگدمال می‌شود و عواقب دردناکی هم برای آن جامعه و مردمانش به وجود خواهد آمد. پیامبر اکرم (ص) در حدیثی می‌فرماید: «لا یَزالُ النّاسُ بِخَیرٍ ما أمَروا بِالمَعروفِ و َنَهَوا عَنِ المُنکَرِ و َتَعاوَنوا عَلَى البِرِّ وَ التَّقوى فَإذا لَم یَفعَلوا ذلِکَ نُزِعَت مِنهُمُ البَرَکاتُ، وَ سُلِّطَ بَعضُهُم عَلى بَعضٍ و َلَم یَکُن لَهُم ناصِرٌ فِى الأرضِ وَ لا فِى السَّماءِ»؛ تا زمانى که مردم امر به معروف و نهى از منکر کنند و در کارهاى نیک و تقوا به یارى یکدیگر بشتابند در خیر و سعادت خواهند بود، اما اگر چنین نکنند، برکت‏ها از آنان گرفته شود و گروهى بر گروه دیگر سلطه پیدا کنند و نه در زمین یاورى دارند و نه در آسمان (تهذیب الاحکام (تحقیق خرسان) ج 6، ص 181، ح 22)

بزرگ‌ترین منکر جامعه اسلامی حکومت و سردمداری ظالمان است، اگر این منکر به معروف تبدیل شود، بسیاری از بدی‌ها و مفاسد جامعه ناخودآگاه اصلاح می‌شود. از این منظر انقلاب اسلامی معنای دیگری پیدا می‌کند، انقلابی که به واسطه آن حکومت ظالم برچیده شد و به سوی آرمان‌های الهی حرکت پر شتاب خود را آغاز کرد. در جریان انقلاب اسلامی مردم علیه یکدیگر قیام نکردند بلکه همگی با هم مفهوم اتحاد و همدلی را به تصویر کشیدند و با پیروی از قافله سالار انقلاب اسلامی امام خمینی (ره) لحظه‌ای در مقابل استکبار و استعمار کوتاه نیامدند و با نصرت خدا آنها را زمین زدند. امام خمینی (ره) اینچنین تعریف دیگری از انقلاب اسلامی در برابر تعاریفی که سایر جامعه شناسان و روان‌شناسان و سیاسیون مطرح کرده بودند، ارائه کرد.

نور انقلاب، عامل تمایز آن با سایر انقلاب‌هاست

* در طول تاریخ، انقلاب‌ها و قیام‌های متعددی برای برچیدن حاکمان جور رخ داده اما به نظر می‌رسد هیچ یک از آنها قابل مقایسه با جریان نورانی انقلاب اسلامی ایران نیست. نظر شما در این باره چیست؟

بله همینطور است. انقلاب‌های بسیاری علیه استعمار در طول تاریخ شکل گرفت، به عنوان مثال بعد از جنگ جهانی دوم موجی از انقلاب‌ها در سراسر دنیا با مبانی سوسیالیستی، نژادپرستانه و استقلال‌طلبانه آغاز شد، اما هیچگاه آن انقلاب‌ها را نمی‌توان با جریان انقلاب اسلامی مقایسه کرد، چراکه اصلاً جنس این انقلاب از نور و اراده الهی و در راستای برنامه‌ای بزرگ است، در حقیقت نور انقلاب، عامل تمایز آن با سایر انقلابهاست. در سایر انقلاب‌های رخ داده نهایت اینطور بوده که مردم آنها به دنبال جایگزینی از میان خود برای آن استعمارگران بودند، اگر این حکومت مبنا نداشته باشد، آنها از استعمار غرب در می‌آیند و در استعمار شرق قرار می‌گیرند، مثلاً علیه انگلیس یا آمریکا قیام می‌کنند و به دام شوروی می‌‌افتند، اما انقلاب اسلامی هیچژاه اینطور نبود، بلکه به دنبال احیای بشریت بوده است.

«پُل میشِل فوکو» فیلسوف و تاریخدان معاصر فرانسوی می‌گوید: مردم ایران قبل از اینکه علیه شاه شعار بدهند و علیه آمریکا قیام کنند، ابتدا تحولی درونی برای خودشان رخ داد، این یعنی مردم ایران علیه ارزش‌های سکولار و غیر فرهنگی قیام و جهادی ستودنی داشتند تا به اصالت فرهنگی و ناب دینی خود بازگردند، خروجی این بازگشت به اصل به شعارهایی مانند «مرگ بر شاه»، «مرگ بر آمریکا» منجر می‌شود. این فیلسوف فرانسوی می‌گفت: من به میان مردم کردستان رفتم و دیدم می‌گویند ما مسلمان هستیم و رهبرمان امام خمینی است، نزد عرب‌ها رفتم دیدم همین را می‌گویند، رفتم در بین بلوچ‌ها دیدم همین را می‌گویند، کارگران، خلبانان، دانشجویان و ... همه همین باور را داشتند، همه احساس می‌کردند که در قبال اسلام تکلیف دارند، همه احساس می‌کردند که تنها راه نجات و سعادتشان، پیروی از دستورات اسلام است.

انقلاب اسلامی ابهّت قدرتهای پوشالی دنیا را شکست

*  مهم‌ترین دستاورد 4 دهه اخیر انقلاب و نظام جمهوری اسلامی را چه می‌دانید؟

اولین و شاید مهم‌ترین دستاورد انقلاب اسلامی که می‌تواند بعد جهانی داشته باشد و تمام بشریت را مخاطب خود قرار داد و بارقه امید را در قلوب آنها روشن کرد، باور مردم به پوشالی بودن قدرت‌های خارجی است، به تعبیر دیگر می‌توانیم شکست ابهّت قدرت‌های پوشالی دنیا را دستاورد نخست انقلاب اسلامی بدانیم. این انقلاب نشان داد که قدرت‌های پوشالی دولت‌های غربی از خانه عنکبوت هم سست‌تر است.

اگر انسان‌ها در جهت احقاق حق بر اساس آموزه‌های الهی حرکت کنند، مطمئن باشند که ضعیف‌ترین‌شان از جهت اقتصادی بر قوی‌ترین آنها پیروز خواهد بود. امام خمینی (ره) علیه شاه با آن همه ارگان‌ها، شبکه‌های جاسوسی و حمایت کشورهای دیگر قیام کرد، در ابتدا خیلی‌ها نامید بودند. اما این امید به تدریج در دل‌های مردم روشن‌تر شد. خیلی‌ها می‌گفتند امام نباید می‌گفت شاه باید برود، چراکه شاه با این همه قدرت و حمایت‌های کشورهای خارجی از ایران نخواهد رفت، اما امام راحل با پشتوانه‌ای الهی قاطعانه اعلام کرد که "شاه باید برود" و در نتیجه او با وجود حمایت‌های بی‌شماری که از سوی بسیاری از کشورها از جمله آمریکا می‌شد، مجبور شد از ایران برود. امروز مردم یمن با وجود اینکه در سخت‌ترین شرایط به سر می‌برند، مدت‌هاست که در برابر آمریکا و اسرائیل کوتاه نیامده‌اند و حاضر نشدند زیر سلطه آنها بروند، امروز این غرب و رژیم صهیونیستی است که در جهان مفتضح شده است، امام خمینی (ره) فرمود ای ملت! شما حرف حق بزنید، حرف حق چنان قدرتی دارد که هیچ قدرتی نمی‌تواند آن را از بین ببرد. امروز مردم یمن، عراق، افغانستان و ... به دنبال حق هستند، لشگر خدا و امدادهای غیبی‌اش پیوسته در طول تاریخ پشتوانه حق بوده است.

انتهای پیام/