تعریف پرسشنامه و کاربردهای آن
در بسیاری از مجامع علمی محقق ها برای گردآوری داده های خود نیاز به یک جامعه آماری دارند که متغیر مورد پژوهش را در این جامعه بسنجند یکی از راه هایی که برای سنجش در نظر گرفته می شود استفاده از پرسشنامه است.
پرسشنامه چیست؟
پرسشنامه شامل دسته ای از پرسش ها ست که برطبق اصول خاصی تدوین گردیده است و به صورت کتبی و بعضی اوقات به صورت شفاهی به افراد ارائه می شود و پاسخگو بر اساس تشخیص خود جواب می دهد و هدف جمع‌آوری اطلاعات از پاسخ دهندگان را دنبال می‌کند. اگرچه اغلب آنها را برای آنالیز آماری.
پاسخ دهندگان سامان داده‌اند، همیشه شرایط اینگونه نیست.
درک پرسشنامه و ویژگی های پرسشنامه و نقاط قوت و ضعف آن و همین‌طور حساسیت‌هایی که باید در مورد یک پرسشنامه وجود داشته باشد، کار ساده‌ای نیست.
تعاریف مختلفی از پرسشنامه ارائه شده است که در زیر چند نمونه را بیان می کنیم.
- پرسشنامه را ابزاری برای گردآوری اطلاعات از پاسخ دهنده‌ی مطلع تعریف کرده‌اند.
- پرسشنامه، تاکید شده که موضوع سوالات در مورد دیدگاه‌ها و نگرش و ترجیحات مخاطب است.
- دانش و نگرش و عملکرد را به عنوان حوزه های اصلی مورد سنجش در پرسشنامه ها مطرح می‌کنند.
کاربرد های پرسشنامه
پرسشنامه کاربردهای زیادی دارد و محدود و مشخص نیست و مجموعه گسترده ای از کاربردها را میتوان برای پرسشنامه ها تصور کرد.
برای مثال یک محقق رضایت مشتریان را از محصولات ارئه شده می سنجد. اصولی ترین روش سنجش متغیر پرسشنامه می باشد.
خب در نگاه کلی در می یابیم که موضوع پژوهش در حوزه مدیریت است پس پرسشنامه مدیریت می باشد که استاندارد ها و اصول خاص خود را دارد که در بحث جداگانه ای باید به آن پرداخت.
برخی دیگر از کاربرد ها :
- پرسشنامه برای اطلاع از محبوب ترین برنامه های تلویزیونی یا سایت های اینترنتی
- پرسشنامه برای تشخیص اینکه تغییر بسته بندی و قیمت، تا چه حد تصمیم های خرید مشتری را تغییر می‌دهد
- پرسشنامه برای انتخاب کتابهایی که هر فرد، برای خرید و مطالعه توصیه می‌کند
برای سؤالات گزینه‌ای چهار مقیاس پاسخ تعیین شده است:
دوبخشی، که پاسخ‌دهنده دو گزینه در پیش رو دارد.
اسمی، که در آن پاسخ‌دهنده بیش از دو گزینه بدون نظم دارد.
ترتیبی، که در آن پاسخ‌دهنده بیش از دو گزینه منظم دارد.
مداوم (کران‌دار)، که در آن پاسخ‌دهنده با مقیاسی مداوم روبه‌رو می‌شود.
دسته بندی بر اساس ماهیت پرسشنامه ها
پرسشنامه باز:
در پرسشنامه باز با سوالات باز روبرو هستیم. در اینجا پاسخگو می تواند بدون محدودیت هر پاسخی را که مد نظرش باشد در مورد آن پرسش بنویسد و یا در آن زمینه توضیح دهد.
مزایا:
در اینگونه سوالات، اطلاعات دقیق تر، کامل تر و دارای ارزش بیشتر هستند.
معایب:
طبقه بندی و نتیجه گیری از آنها مشکل تر و به تجربه زیاد و همچنین زمان بیشتر نیازمند دارد.
پرسشنامه بسته:
در پرسشنامه بسته با پرسش های بسته مواجه هستیم. برای هر پرسش تعدادی گزینه و پاسخ انتخاب شده است که فرد پاسخ دهنده باید یکی از آنها رابه عنوان پاسخ بگزیند. هریک از پاسخ ها به گونه ای تنظیم شده است که در عین منطقی بودن برای آن سوال از پاسخ مربوط به دیگر سوالات مجزا باشد.
مزایا:
پاسخ ها را می توان به سرعت نوشت و تجزیه و تحلیل و طبقه بندی پاسخ ها نیز ساده تر است.
معایب:
اطلاعات به دقت و کاملی پرسش نامه باز نیست.
پس در می یابیم که هیچ کدام از پرسشنامه ها کامل نیستند و مزایا و معایب خاص خود را دارند پس میتوان نتیجه گرفت که ترکیب پرسشنامه باز و بسته می تواند کامل و با ارزش باشد.
پرسشنامه استاندارد یا هنجارشده چیست؟
خب از تعریف پرسشنامه بسته میتوان نتیجه گرفت که پرسشنامه استاندارد نوعی پرسشنامه بسته با پرسشهای و پاسخ های گاها گزینه ای می باشد.
تعریف پرسشنامه استاندارد:
منظور از پرسشنامه استاندارد یا هنجار شده که معادل آن در زبان انگلیسی Standardized Questionnaire یا Normalized questionnaire است، به این معنا که این نوع پرسشنامه قبلا توسط پژوهشگران و یا صاحبنظران مورد استفاده قرار گرفته است و پایایی و روایی آن مورد تایید قرار گرفته است.
یک پرسشنامه هنجار شده جاصل مطالعه و کاربرد پرسشنامه های متعددی است که برای اهداف و متغیرهای مختلف طراحی شده است و محققان از بین آنها به پرسشنامه ای روا، پایا و دقیق که بر روی جوامع مختلف اجرا شده و نهایتا منجر به نتیجه ای قابل استناد شده است، دست یافته اند.
مشخصه های پرسشنامه استاندارد
پرسشنامه استاندارد دارای چهار مشخصه بارز است:
1- بخش معرفی : نام بنیانگذار پرسشنامه، سال بنیانگذاری، تعداد سوالات
2- دارای روش اجرا و نمره گذاری است.
3- روش تفسیر دارد
4- روایی و پایایی داخلی و خارجی اش مشخص است.
سوالات پرسشنامه استاندارد از این رو ترجیح داده میشوند که: روایی و ویژگی های روان سنجی این سوالات مستدل تر است. روان سنجی Psychometrics به مجموعه شیوه هایی اطلاق می شود که به محقق کمک می کند تا پدیده های روانی انسان را از حالت کیفی به حالت کمی (عددی) در آورد. اهمیت روانسنجی در این است که وسایل علمی لازم را برای شناخت وطبقه بندی در اختیار جامعه و متخصصان قرار می دهد.
انتهای پیام/
این مطلب تبلیغاتی است و محتوای آن توسط تسنیم تایید و یا رد نمی شود.