گزارش تسنیم از تحت‌فشار بودن کارگران روزمزد ساختمانی در قم
گرانی‌های اخیر که افزایش قیمت وسایل مصرفی خانواده‌ها و رکود بازار کار را در پی داشته، بیش از همه اصناف، کارگران روزمزد را تحت‌فشار قرار داده و سبب شده تا برخی از استادکارها هم به کارگری با درامد کمتر روی‌آورند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از قم، ساعت هشت و نیم صبح روز شنبه؛ انگار وقت یارکشی تمام‌شده است. "صاحب‌کاران" که تعداد آن‌ها این روزها بسیار کم شده، هرکدام کارگرهای خود را انتخاب کرده‌اند و به سرکار می‌روند و فکر اینکه چطور این ساعت از روز قرار است علیرضا با شرمندگی از اینکه امروز بیکار مانده، نزد خانواده خود بازگردد ذهنش را مشغول کرده است، در فرهنگ آن‌ها صبح زود برای کار از خانه بیرون رفتن و غروب برگشتن نوعی افتخار و ارزش حساب می‌شود، از قرار معلوم نبود کار چند وقتی هست که سبب شده تا این افتخار نصیب این مرد جوان نشود.
نفس‌های سال 97 به شماره افتاده و سال نو در حال آمدن است، بازار خرید پوشاک و آجیل کم‌کم داغ می‌شود و البته این داغی بازار انگار به خاطر عرق شرم، اثر بالعکسی داشته روی پیشانی کارگران با درآمد کم، و حسینعلی نیز یکی از کارگران ساختمانی قمی بوده از این قضیه مستثنی نیست.
پیش‌تر شغل حسینعلی "سنگ‌کاری" بوده و از قرار معلوم درآمدش هم بد نبوده؛ اگر روزمزد کار می‌کرد حدود 90 هزار تومان در روز می‌گرفت اما امروز فشار اقتصادی و تقاضای کمتر برای نیروی کار نسبت به عرضه آن سبب شده تا غرور استادکاری خودش را بشکاند و پاشنه کارگری خود را به یاد روزهای نوجوانی و جوانی‌اش ور کشد.
حسینعلی درباره کار خود می‌گوید: قبلاً برای خودم استادکار بودم. هرروز دوتا کارگر از میدان می‌آوردند تا زیردستم کار کنند، کارگرهای زیادی هم کنار دست خودم استاد کار شدند. ولی الآن دیگر مثل قبل نیست. مجبورم خودم هم کارگری کنم تا لقمه نانی برای خانواده‌ام ببرم.
کمی آن‌طرف‌تر یحیی پسر جوانی که پدرش تبعه افغانستان و مادرش ایرانی هستند، ایستاده و با دوست دیگرش صحبت می‌کند. از اوضاع احوال کار که از او می‌پرسی می‌گوید: همیشه زمستان برای ما حکم بیکاری داشته اما امسال انگار این بیکاری‌ها بیشتر شده و وضعیت از سال قبل بدتر شده است، امسال حتی برای خرجی خودم هم لنگ شدم چه برسد به اینکه بخواهم پولی برای خانواده که تو افغانستان هستند بفرستم.
ساعت 8 صبح دوشنبه است. در این صنف وانت نقش سرویس را ایفا می‌کند. کارگران یک‌به‌یک از وانت پیاده شده و هرکدام یکی از ابزارهای پشت ماشین را همراه خود می‌برد. کار حسینعلی امروز سنگین نیست اما خطر زیادی دارد. حسینعلی باید امروز در میان خاک و دیگر آوارها که حرکت را برایش مشکل کرده آجرهای سالم و دسته دوم را جدا کند، البته این کار زیر سقفی قرار است انجام شود که به خاطر کلنگی بودن خانه و چندین سال خالی بودن آن، اغلب ریزش کرده و بخش‌هایی از آن‌که سالم مانده، هم هرلحظه احتمال ریزش را دارد.
فکر خریدن لوازم‌التحریر و وسایل مدرسه برای بچه‌ها باعث شده تا حسینعلی حتی از یادش هم برود که زمانی "سنگ‌کاری" تخصص او بوده و "زیردست" خودش استادکارهای زیادی پرورش‌یافته‌اند و اما این روزها قرار است برای 60 الی 65 هزارتومان حقوق روزمزد کارگری کند.
شاید کمتر کسی باشد که اجازه دهد خبرنگار برای به تحریر درآوردن وضعیت نامساعد معیشتی کارگران، وضعیت خانواده او را مورد ارزیابی قرار دهد، اما حسینعلی از این مسئله استقبال کرده تا شاید بتواند قدم مثبتی برای همکاران خود بردارد.
خانه‌ای است جنوبی در منطقه شیخ‌آباد؛ یکی از محله‌های پرتراکم شهر؛ دو اتاق‌خواب کوچک و یک آشپزخانه و حال نقلی دارد که تأمین اجاره همین ملک نیز برای حسینعلی گاهی کابوس رانده شدن از سوی صاحب‌خانه را درپی دارد.
شاید امثال حسینعلی را بتوان در این محله‌ها به‌وفور یافت. امیرحسین، امیررضا و صنم به ترتیب فرزندان قد و نیم قد حسینعلی و فاطمه هستند که در حال حاضر دو پسر خانواده محصل بوده و صنم که از بقیه کوچک‌تر است، برخلاف دیگر هم سن و سالان خود، به خاطر هزینه‌هایی که مهدکودک دارد نمی‌تواند به آنجا برود.
هزینه تحصیل فرزندان، هزینه‌های پوشاک و خوراک و هزینه‌های مسکن و امکانات دیگر را باید با همین درآمد حدود 1.5 میلیون تومانی بپردازد؛ هزینه‌های پیش‌بینی‌نشده مانند عروسی و غیره هم هست که باید با همین حقوق به مصاف با آن‌ها رفت.
«بیمه که ندارم لااقل خیالم راحت باشه چند سال دیگر بازنشسته‌ام. پس‌اندازی هم ندارم که موقع پیری راحت باشم. نزدیک به چهل سال دارم، خدا می‌داند تا چند سال دیگر بتوانم کارکنم و خرجی خانواده‌ام را بدهم.»
در پی صحبت‌های خبرنگار تسنیم با حسینعلی و چند تن دیگر از کارگرانی ساختمانی روزمزد که در میدان امینی بیات قم صورت گرفت، چند مسئله مهم مطرح شد که در این گزارش مهم‌ترین آن‌ها را بیان می‌کند:
افزایش حقوق؛ مهم‌ترین خواسته کارگران ساختمانی
اکبر شوکت، رئیس کانون انجمن کارگران ساختمانی قم در مصاحبه با خبرنگار تسنیم اظهار داشت: بیش از 20هزار نفر از جمعیت 900 هزارنفری انجمن ساختمانی کشور به انجمن قم تعلق دارد.
ازآنجاکه اغلب این جمعیت 20 هزارنفری روزمزد بوده و اگر این آمار را ضرب در میانگین تعداد افراد یک خانواده کنیم به جامعه‌ای با حدود 65 هزار عضو در قم می‌رسیم که قطعاً مانند افراد خانواده حسینعلی با مشکلات معیشتی زیادی روبرو هستند.
حقوق روزانه کارگران روزمزد ساختمانی در سال قبل که مجموع هزینه سبد معیشت یک خانوار بیش از 2 میلیون و شش‌صد هزار تومان بود در حدود 50 هزار تومان پرداخت می‌شد که حتی با در نظر گرفتن شرایط ایده‌ال یعنی 25 روز کار در ماه کفاف زندگی خانواده‌ها را نمی‌داده، که با توجه به شرایط بد اقتصادی کشور و شرایط نامساعد معیشتی عموم مردم در سال 97، کارگران روزمزد نیز مانند دیگر اقشار وضعیت بدتری خواهند داشت.
علی خدایی نماینده کارگران در شورای عالی کار نیز بیان می‌کند: با توجه به گرانی‌های اخیر سبد معیشت برای کارگران با خانواده‌هایی به‌طور میانگین 3/3 نفری به بیش از چهار میلیون تومان رسیده، در صورتی که کارگران ساختمانی بدون در نظر گرفتن رکود بازار کار حداکثر 25 روز از ماه را کار کنند بازهم با این رقم چهار میلیون تومان فاصله زیادی خواهند داشت و همچنان لازم است تا جهشی در حقوق این افراد شکل بگیرد.
عدم صدور مجوز جدید به کارگران اتباع؛ دومین خواسته کارگران ساختمانی
در چند سال اخیر یکی از مهم‌ترین مشکلاتی که کارگران ایرانی با آن دست‌وپنجه نرم می‌کنند، حضور کارگران خارجی به صورت‌های قانونی و غیرقانونی در صنف‌های گوناگون بوده که این کار سبب افزایش عرضه نیروی کار و کاهش شدید قیمت نیروی کار به‌ویژه در صنف‌های شغلی مربوط به ساختمان‌سازی است، که این قضیه صدای کارگران ساختمانی را درآورده است.
عباس شیری سخنگوی کانون کارگران ساختمانی استان قم نیز در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در قم، با اشاره به وضعیت کارگران فصلی و ساختمانی استان قم، بیان می‌کند: با توجه به رکود و گرانی که در صنعت ساختمان داریم، قیمت ساخت شاید پایین نیامده اما به‌شدت ساخت‌وساز پایین آمده همچنین صاحبان کار از کارگران اتباع و غیربومی نیز بیشتر استفاده می‌کنند درحالی‌که طبق قانون ماده 121 قانون کار می‌گوید جایی که کارگران ایرانی مشغول به کار هستند نباید از کارگران اتباع استفاده شود.
با توجه به این موضوع انتظار می‌رود تا دولت برای کاهش هر چه سریع‌تر تعداد کارگران اتباع در کشور اقدام کند تا این کار سبب کاهش عرضه نیروی کار و به ثبات و تعادل رسیدن قیمت دستمزد کارگران ساختمانی به‌ویژه کارگران روزمزد شود.
گزارش از مهدی آزاد
انتهای پیام/ ز