خشکسالی ۲۰ ساله گناباد؛ طرح آبخیزداری «سیاه‌کوه» همچنان خاک می‌خورد
شهرستان گناباد براساس آمارها حدود ۲۰ سال است که با خشکسالی مواجه است اما طرح آبخیزداری این شهرستان خاک می‌خورد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از گناباد، آب شرب امروز یکی از نیازهای اساسی و حیاتی تمامی بخش‌ها اعم از صنعت و معدن و کشاورزی و زندگی روزمره شده و با کمبود منابع آبی جهان برخی معتقد هستند در آینده جنگ بر سر آب و منابع آبی خواهد بود.
در حالی که چند روز گذشته مجوز اولیه شیرین سازی آب دریا صادر شد که می‌توان از روش‌های خدادادی برای این سیستم استفاده کرد و آب با کیفیت‌تری برداشت کرد و این هزینه‌ها را نیز در وضعیت اقتصادی امروز کشور کاهش داد.
نمایندگان هر شهری معمولا به دنبال این هستند تا یک طرح را از وضعیت استانی به ملی تبدیل کنند تا بتوانند بودجه بیشتر و مستمری را برای آن طرح کسب کنند اما گویا این روش برای طرح آبخیزداری «سیاه‌کوه» گناباد جواب نداده است.
تصویب طرح آبخیزداری و آبخوانداری رشته کوه «سیاه‌کوه» به عنوان طرح ملی که منجر به احیای کشاورزی منطقه می‌شود در سال 86 پس از پیگیری مستمر مدنی؛ نماینده دوره هفتم گناباد و بجستان در مجلس شورای اسلامی پس از رایزنی‌های مختلف به عنوان طرح ملی مصوب و دارای ردیف اعتباری شد.
طرح آبخیزداری و آبخوانداری «سیاه‌کوه» سبب احیاء 3497 رشته قنات و 2092 چاه عمیق و نیمه عمیق کشاورزی و تعداد 5 شهرستان، 13 شهر و 2530 روستا می‌شود.
حجت الاسلام رجائی نماینده سابق گناباد و بجستان در مجلس شورای اسلامی نیز در خردادماه 92 اعلام کرده بود با اجرای طرح‌های آبخیزداری در منطقه «سیاه‌کوه» و تزریق آب به سفره‌های زیرزمینی، سالانه 240 میلیون لیتر آب به منابع آبی شهرستان گناباد افزوده می‌شود.
وی افزود: پروژه سیاه کوه در خراسان‌رضوی و جنوبی قرار دارد و شهرستان‌های بجستان، گناباد، فردوس، بشرویه، قاین و بیرجند از مزایای آن بهره‌مند می‌شوند.
هادی باقری؛ مدیرکل سابق منابع طبیعی استان خراسان رضوی نیز در این زمینه بیان کرد: 120 هکتار جنگل کاری اقتصادی و با مشارکت مردم در حوزه سیاه کوه گناباد انجام شده و در سال 94 به علت کمبود اعتبارات، آبخیزداری سیاه کاخک مورد توجه جدی قرار نگرفت اما با مساحت آبخیزداری سیاه کوه در گناباد و مدیرت منابع آبی، علاوه بر آبخیزداری موضوع جنگل‌کاری، اقدامات مرتع و تثبیت مالکیت این حوزه در اولویت کاری اداره کل منابع طبیعی در سال 95 است.
در حال حاضر که شاهد کوچ روستائیان به شهر برای امرار معاش هستیم طرح آبخیزداری و آبخوانداری رشته کوه سیاه‌کوه می‌تواند بهترین راه برای مهاجرت معکوس به روستا باشد زیرا این طرح از شهرستان بجستان آغاز و تا نهبندان در خراسان جنوبی ادامه دارد.
طرح سیاه کوه زندگی را به ما برمی‌گرداند
بخش کاخک گناباد که نزدیکی زیادی به رشته کوه‌های «سیاه‌کوه» دارد امروز در حال دست و پنجه نرم کردن با خشکسالی است و آب‌دهی قنوات این منطقه نیز کاهش یافته و جهاد کشاورزی نیز اقداماتی در حوزه لایروبی قنوات انجام داده اما برای کاهش آب سفره‌های زیرزمینی دیگر نمی‌تواند کاری انجام دهد.
یکی از کشاورزان بخش کاخک در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در گناباد اظهار داشت: در گذشته نزولات جوی زیاد بود و آب فراوانی در منطقه داشتیم تا جایی که اداره منابع طبیعی سد خاکی در بالادست احداث کرد اما امروز شاهد کاهش بارندگی‌ها هستیم پس برای نگهداری همین آبی که از بارندگی‌ها حاصل می‌شود باید برنامه داشته باشیم.
وی ادامه داد: طرح آبخیزداری و آبخوانداری رشته کوه «سیاه‌کوه» می‌تواند زندگی دوباره‌ای به قنوات ما بدهد که با زنده شدن قنوات ما هم زندگی مجددی خواهیم داشت.
اشرفی یکی دیگر از کشاورزان این منطقه به خبرنگار تسنیم در گناباد گفت: طرح آبخیزداری و آبخوان داری رشته کوه «سیاه کوه» فقط به قنوات تنها کمک نمی‌کند و سبب ایجاد اشتغال در منطقه نیز می‌شود زیرا به عنوان مثال می‌توانیم طرح سماق‌کاری که منابع طبیعی راه‌اندازی کرده را ادامه دهیم و یا پوشش گیاهی منطقه و گیاهان دارویی زیاد رشد خواهد کرد که خود این‌ها زمینه اشتغال ایجاد می‌کند.
هر هکتار آبخیزداری 520 متر مکعب آب تولید می‌کند
مهدی عراقی؛ کارشناس منابع طبیعی در زمینه اهمیت طرح‌های آبخیزداری و تعریف آن به خبرنگار تسنیم در گناباد گفت: آبخیزداری به مجموعه‌ای از فعالیت‌های بیولوژیکی، بیومکانیکی، مکانیکی و برخی از رفتارهای مدیریتی در بخش مرتع‌داری و بیابان‌زدایی گفته می‌شود؛ از جمله عملیات مکانیکی می‌توان به اصلاح شیب آبراهه‌ها از طریق احداث بندها و سدها، تراس‌بندی و بانکت‌سازی، دیواره‌سازی برای حفاظت کناره‌های بستر رودخانه و موارد دیگری اشاره کرد.
وی ادامه داد: اجرای هر هکتار آبخیزداری سبب تولید و نفوذ 520 متر مکعب آب می‌شود و اجرای طرح‌های آبخیزداری و آبخوانداری فعالیت‌های ارزانی هستند و یک نوع عدالت اجتماعی را به دنبال دارد و می‌تواند عاملی در مهاجرت معکوس به روستاها باشد.
این کارشناس منابع طبیعی تصریح کرد: آبخیزداری یکی از روش‌های مناسب برای مدیریت صحیح منابع آب و خاک است که با گذشت قریب به 70 سال از اولین اقدامات صورت گرفته در حوزه آبخیزداری در کشور، هنوز ابعاد مختلف اهمیت و ضرورت آن به خوبی روشن نشده و با وجود اعتبارات تخصیص یافته و اقدامات صورت گرفته طی سال‌های اخیر، همچنان شاهد تخریب منابع آب و خاک هستیم.
طرح آبخیزداری سیاه کوه در گناباد اعتباری ندارد
حسین چمنی رئیس اداره منابع طبیعی و آبخیزداری گناباد در گفت‌وگو با خبرنگار تسنیم در زمینه طرح آبخیزداری و آبخوانداری رشته کوه «سیاه‌کوه» اظهار داشت: در سه سال اخیر برای اجرای این طرح در شهرستان گناباد اعتباری تخصیص نیافته و به همین دلیل اجرای این پروژه متوقف شده است.
وی افزود: پروژه آبخیزداری سیاه‌کوه به مساحت 7 میلیون هکتار از پروژه‌های مهم خراسان بزرگ بوده که از ارتفاعات شهرستان بجستان آغاز و تا شهرستان نهبندان ادامه می‌یابد.
چمنی با بیان این که 15 درصد این پروژه بزرگ در خراسان رضوی و بقیه در خراسان جنوبی است، ادامه داد: تا سال 94 مبلغ 140 میلیون تومان اعتبار برای آن جذب شده ولی به دلیل این که گناباد از دو کد اعتباری کویر مرکزی و سیاه‌کوه اعتبار دریافت می‌کرد اعتبار سیاه‌کوه حذف شد که در نتیجه این پروژه نیز در ادامه کار متوقف شده است.
پیگیری‌ها همچنان ادامه داد
حمید بنایی؛ نماینده مردم گناباد و بجستان در مجلس شورای اسلامی نیز در این زمینه اظهار داشت: پروژه آبخیزداری «سیاه‌کوه» برای شهرستانی مانند گناباد که قریب به 20 سال است با خشکسالی دست به گریبان است از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.
وی ادامه داد: تاکنون برای این پروژه چندین بار با مسئولین مختلف جلساتی را برگزار کرده‌ایم و حتی یکبار در نطق میان دستور در مجلس درباره این پروژه صحبت کرده‌ام.
نماینده مردم گناباد و بجستان تصریح کرد: مشکل اصلی در سیستم بودجه‌ریزی و کدهای اعتباری به طرح است که باید برای آن راهکاری پیدا کنیم و البته به دنبال این هستیم که از اعتبار اختصاص یافته به طرح‌های آبخیزداری در این منطقه نیز استفاده کنیم.
گزارش از یاسر سالاری
انتهای پیام/ ع