میزگرد «گام دوم و جوانان»ــ۱|مدرس دانشگاه: "جامعه مطلوب اقتصادی" نیازمند مبارزه با فساد است
یک مدرس دانشگاه گفت: برای تحقق یک جامعه مطلوب در حوزه اقتصادی لاجرم باید این دو موضوع را برنامه‌ریزی کنیم و در این دو موضوع پیش برویم یعنی مبارزه با فساد و تحقق عدالت.
به گزارش خبرنگار سیاسی خبرگزاری تسنیم، میزگرد «گام دوم انقلاب و جوانان» در روزهای گذشته با حضور علیرضا کلانتر عضو هیئت علمی دانشگاه و پژوهشگر سیاسی و فرهنگی، محمدمهدی اسلامی پژوهشگر تاریخ و نویسنده، علی بهادری حقوقدان و تحلیلگر مسائل سیاسی برگزار شد.
در این میزگرد، علیرضا کلانتر با بیان اینکه اصل و اساس این قصه در چهارچوب نقش رهبران در جامعه یا در چهارچوب سیاست یک جامعه می‌گنجد، گفت: صدور چنین بیانیه‌ای در دهه چهلم انقلاب اسلامی از این منظر که نقش رهبری در حوزه اجتماعی و سیاسی چیست، قابل تبیین و تحلیل است. متناسب با سؤالی که مطرح کردید می‌توانیم چند فرض ابتدائی را برای اصل این سند راهبردی یا گام دوم انقلاب یا منشور انقلاب اسلامی در دوره دوم به‌عنوان فرض‌های اصلی اشاره کنیم.
وی افزود: یک فرض این است که این پیام، پیامی در سلسله بیانات و پیام‌های راهبردی مقام معظم رهبری است و حداقل می‌توان این را این گونه استدلال کرد که این پیام در ادامه آن پیام تمدن‌سازی و مراحل تمدن‌سازی که حضرت آقا فرمودند، است و همچنین بحث پیام در راستای لزوم تدوین الگوی اسلامی ــ ایرانی پیشرفت است یعنی به‌عنوان دو پیام پشتیبان این پیام می‌توان اشاره کرد و لذا یک فرض بر این است که این پیام در چهارچوب پیام‌های راهبردی است که حضرت آقا اخیراً بیان کردند و این سه پیام را می‌توان به‌عنوان پیام‌های راهبردی متصل به هم به‌عنوان یک سلسله مراتب این پیام اشاره کنیم.
عضو هیئت علمی دانشگاه با بیان اینکه، در همین راستا مقام معظم رهبری، تمدن‌سازی و مراحل تمدن‌سازی را در قالب نظام‌سازی، دولت‌سازی، جامعهسازی و تمدن‌سازی نوین مورد تأکید قرار داده‌اند، گفت: در بحث الگوی اسلامی ــ ایرانی پیشرفت بحث لزوم تدوین چنین الگویی در ساحت‌های فکر، علم، زندگی و همچنین معنویت به‌عنوان 4 عرصه اصلی در پیام مورد تأکید قرار گرفته بود.
کلانتر خاطرنشان کرد: به‌نظر می‌رسد این پیام به‌عنوان یک پیام راهبردی که در چله انقلاب اسلامی صادر شده است، تأکید مجدد بر صورت‌بندی پیشرفت در جامعه ایران است و قبلاً نیز مورد مطالبه بود، با این تفاوت که این پیام در چهل‌سالگی متولد می‌شود یعنی دقیقاً در 40سالگی انقلاب آن هم در قالب آن مفهومی که عرض کردم، یعنی نقش رهبران در سیاست و نقش رهبران در اجتماع می‌توانیم آن را تدوین یا تحلیل کنیم.
وی افزود: در بحث معنویت به‌عنوان عرصه دوم پیشرفت در جامعه اسلامی در این پیام می‌توان رگه‌هایی از این موضوع را به‌طور جدی مورد شناسایی قرار داد. تأکید بر رویکرد توحیدی و فطری انقلاب اسلامی و همچنین تکلیف‌گرایی تابع این گفتمان به‌عنوان عنصر اساسی است. طبیعتاً این به‌عنوان نقطه تمایز این گفتمان در مقابل سایر گفتمان‌ها مورد توجه قرار می‌گیرد و کهنگی جریان‌ها و گفتمان‌های عصر جدید را در مقابل عدم کهنگی این جریان خطاب قرار می‌دهند. نکته دیگر در باب علم است که حضرت آقا در این بیانیه اخیر هم توجه به تجربه مدنی ــ اجتماعی جامعه ایران و لزوم کمال‌گرایی را در این عرصه مورد توجه قرار دادند که نباید به آن‌چه هستیم اکتفا کنیم و در راستای رسیدن به آرمان باید تلاش و جهاد مضاعفی صورت بگیرد.
عضو هیئت علمی دانشگاه در ادامه صحبت‌هایش با ابراز اینکه "در باب زندگی، این پیام هم حاوی رگه‌هایی از این مفهوم است و می‌تواند نخبگان فکری و سیاسی ما را روی این موضوع متمرکزتر کند"، اظهار داشت: از آن جایی که در این پیام اشاره شده جهادی همه‌جانبه و هوشمندانه باید صورت بگیرد، طبیعتاً در اینجا جمعیت و نیروی انسانی جوان به‌عنوان عامل تمدن‌ساز مورد خطاب است. این بدین معنا نیست که سایر ابعاد جمعیت مورد توجه نیست اما بدین معنی است که بار اصلی تمدن‌سازی در دوره اخیر بر دوش جوانان است و طبیعتاً انتظار است که این پیام به‌صورت جدی توسط کارگزاران سیاسی مورد توجه قرار گیرد.
وی افزود: طبیعتاً در همین جا ایشان نوع جدیدی از سنخ‌شناسی را در باب جمعیت مطرح می‌کند. شما در باب مفهوم پیشرفت اگر استنادات علمی این موضوع را پیگیری کنید، در اندیشمندان اسلامی همچون ابن‌خلدون و غیرذلک، شاهد خواهید بود آنها سنخ‌شناسی‌هایی در باب جمعیت دارند. به‌نظر می‌رسد سنخ‌شناسی رهبر انقلاب در باب پیشرفت یا در باب صدور این پیام در سه سنخ جمعیت جوان، جمعیت قبل از جوانی و بعد از جوانی است. می‌خواهم بگویم نوع سنخ‌شناسی این پیام، یک سنخ‌شناسی خاص با رویکرد خاص است که احساس می‌کنم جوان‌گرایی در جوانان در این سنخ‌شناسی مورد توجه مقام معظم رهبری است.
عضو انجمن جامعه‌شناسی سیاسی کشور تصریح کرد: فرض دومی که احساس می‌کنیم منشور گام دوم انقلاب اسلامی بر آن استوار است، نوع تمایز و یا تمییزی است که رهبری در باب خود انقلاب اسلامی و تجربه بعد از انقلاب اسلامی دارند. این پیام به‌صورت مستتر و در عین حال واضح این نوع تمییز و جداسازی را که انقلاب اسلامی را به‌مثابه رخداد و رویداد و یک رویداد تمدنی مورد توجه قرار می‌دهند و از سمت دیگر به تجربه گذشته و تجربه حال و لزوم رسیدن به آینده مورد توجه، تکیه می‌کنند، در واقع ایشان وضعیت هست‌های جامعه را نادیده نمی‌گیرند یعنی وضعیتی که در جامعه سیاسی ایران مواجه هستیم.
کلانتر تصریح کرد: فرض سومی که در این بحث است، این است که این متن مشتمل بر "چیستی و چرایی و چگونگی" است، واقعاً متن سیاسی و راهبردی است. بحثی که الآن میان نخبگان درگرفته این است که جایگاه این متن میان متن‌های صادرشده، چیست. به‌نظر می‌رسد این متن با توجه به تمرکزی که در چیستی و چرایی و چگونگی تحولات انقلاب اسلامی دارد یک متن کاملاً راهبردی است و دارای مخاطب ضمنی و مخاطب صریح است یعنی اگر متن دو بار یا سه بار خوانده شود این فهم حاصل خواهد شد.
وی خاطرنشان کرد: شاهد تمرکز بر جوانان در این سند راهبردی هستیم. شاهد اشاره ضمنی به بحث مسئولان هستیم. به دیگران بیرونی انقلاب اسلامی و ضلع مقابل جریان انقلاب اسلامی که عمدتاً جریان استکبار و بحث‌های دیگر است، اشاره شده و به جریان مقاومت به‌عنوان جریان درون گفتمان اشاره می‌شود، پس این متن یک متن راهبردی است.
عضو هیئت علمی دانشگاه تأکید کرد: وقتی می‌توانیم به ارزش منشور پی ببریم که تحلیل دقیقی از وضع جاری جامعه خود و وضع جاری جامعه جهانی داشته باشیم. بدون این فرض و بدون تحلیل از وضعیت موجود جامعه ایران و جامعه جهانی در عصر حاضر خیلی نمی‌توانیم این متن را تحلیل کنیم و این پختگی متن را از این لحاظ می‌رساند که با اشراف کامل به وضعیت عصر جدید در جامعه جهانی و همچنین جامعه ایران تدوین شده است.
کلانتر در ادامه سخنانش در این میزگرد، تصریح کرد: یکی از نکات برجسته گام دوم انقلاب همین بحث عدالت و تحقق آن در جامعه اسلامی و در جمهوری اسلامی طی 4 دهه گذشته است.، لذا در قسمت اول صحبت‌ها اشاره کردم که حضرت آقا با هوشمندانه و تیزبینانه این موضوع را مورد لحاظ قرار می‌دهند یعنی در حین اینکه رهبری یک جامعه و یک نظام سیاسی را عهده‌دار هستند کما کان خودشان را به‌عنوان یک شهروند جامعه اسلامی هم مورد خطاب قرار می‌دهند و این نوع رفت و برگشت در متن هویدا است. این باعث تمییز و تقسیم در این متن شده به این معنا که انقلاب اسلامی یک واضع نظم سیاسی ــ اجتماعی و حقوقی نوین در عصر جدید بوده است.
وی اضافه کرد: در این نظم و ساختار سیاسی ــ اجتماعی رهبری به‌عنوان امام امت، رهبری را عهده‌دار هستند. رهبری به‌عنوان ستون خیمه از جایگاه مهم و برین در این عرصه برخوردار است. نوین بودن این مبحث از این منظر که این نظام سیاسی نوع خاصی از فرهنگ سیاسی را در خود به‌دنبال دارد، حائز اهمیت است، لذا شما شاهد هستید در طول سالیان گذشته حضرت آقا همان‌طور که اشاره شد ملت را دائماً مورد خطاب قرار می‌دهند.
صحبت‌های علیرضا کلانتر در میزگرد "گام دوم انقلاب و جوانان"
عضو هیئت علمی دانشگاه خاطرنشان کرد: در این پیامی که صادر کردند ایشان چند نگاه دارند؛ یکی در بحث عدالت می‌فرمایند عدالت و مبارزه با فساد لازم و ملزوم یکدیگر هستند یعنی می‌فرمایند اگر شما می‌خواهید در یک جامعه عدالت مستقر کنید بدون مبارزه با فساد این کار شدنی نیست. فساد چه تفسیر و تعبیری دارد؟ طبیعتاً هر کدام از افراد جامعه متناسب با نوع برداشت از این پیام تفسیر خود را از این پیام خواهند داشت یعنی ما همان‌طور که عرض کردم سه ضلع مخاطب این متن، هم جوانان و هم مسئولان و هم دیگران بیرونی هستند.
عضو انجمن جامعه‌شناسی سیاسی ایران، ادامه داد: در بحث مبارزه با فساد، مقام معظم رهبری در این پیام اشارات جدی دارند. ما برای رسیدن به بحث اقتصاد اسلامی یا تحقق یک جامعه مطلوب در حوزه اقتصادی لاجرم باید این دو موضوع را برنامه‌ریزی کنیم و در این دو موضوع پیش برویم یعنی مبارزه با فساد و تحقق عدالت، اینها دو روی یک سکه هستند. شما نمی‌توانید بگویید من با فساد مبارزه می‌کنم اما از عدالت سخن نگویید. شما نمی‌توانید بگویید در پی عدالت هستم اما با فساد مبارزه نکنید. این دوگانه‌ای است که مقام معظم رهبری در بیان خود بسیار دقیق و زیرکانه مطرح کردند و در این مسیر هم در واقع احساس می‌کنم نگاه هدایت‌گونه در ایجاد راهبردسازی برای جامعه اسلامی دارند که می‌تواند مورد توجه واقع شود.
وی افزود: این بیانیه در واقع نویددهنده ورود به دوره جدید است. همان‌طور که دوستان اشاره کردند اشاره به شروع مرحله دیگری از حیات سیاسی ــ اجتماعی در جامعه ایران است. اگر نگوییم به‌مثابه یک انقلاب است اما می‌توانیم به‌عنوان شروع مرحله دیگری از حیات سیاسی ــ اجتماعی در جامعه ایران به آن استناد کنیم که خود حضرت آقا به بحث خودسازی یا بحث تمدن‌سازی و جامعه‌پردازی به‌عنوان دستور کار این مرحله اشاره دارند یعنی ما نیاز داریم در این مرحله هرچه بیشتر در این سه عنوان و مفهوم تعامل جدی کنیم.
کلانتر با بیان اینکه در بحث خودسازی و جامعهسازی و تمدن‌سازی هم تأکید مقام معظم رهبری بر این است که انقلاب اسلامی با عبور از کلیشه‌های جاری در جوامع متولد شده است، گفت: دنیای غرب نیز در ضدیت و نوعی تفسیر از دین به‌معنای دین حداقلی و بردن در زمینه‌های فردی با رویکرد خودش، نوعی از پیشرفت و توسعه را مدنظر قرار داده است. انقلاب اسلامی گفتمانی است که درصدد کنار زدن این کلیشه‌ها و طرح مفهوم دین کنار مادیت و یا مادیت همراه دین است، لذا بحث معنویت را به‌عنوان یک نکته مهم مطرح می‌کنند.
این مدرس دانشگاه خاطرنشان کرد: در چله انقلاب اسلامی بحثی که مطرح می‌شود این است که انقلاب‌ها در چهل‌سالگی به بلوغ و شکوفایی می‌رسند و در پس این بلوغ و شکوفایی دورانی از کهولت و رخوت را شاهد خواهیم بود. فارغ از اینکه این نظریات متعلق به چه‌کسی است یا چه فرد خاصی است، این در قالب نظریه‌های علمی است که در چهارچوب انقلاب‌ها مطرح شده اما عرض من اینجا است که مقام معظم رهبری دوباره در اینجا بحث عبور از کلیشه‌ها را مطرح می‌کند یعنی بحث این است که اگر اساساً انقلاب اسلامی خود عبور از کلیشه‌های مطرح در عصر نوین بود، در باب چله انقلاب اسلامی نگاه جدیدی را ایشان مطرح می‌کنند یعنی می‌گویند ما در چله انقلاب اسلامی دوران بلوغ و شکوفایی در انقلاب را داریم نه دورانی که آغاز کهولت یا سیر به‌سمت کهولت باشد.
وی در پایان خاطرنشان کرد: این مفاهیم برای افرادی که در عرصه سیاسی یا جامعه‌شناسی فعال‌اند، به‌نظرم نکات کلیدی برای کار علمی و فکری است، همان‌طور که خود صاحب‌نظران عرصه دنیای غرب بر این باور بودند که انقلاب اسلامی یک کلیشه‌زدایی در باب انقلاب‌ها کرد و فردی همانند فوکو انقلاب ایران را به‌عنوان "روح یک جهان بی‌‌روح" و "انقلاب به نام خدا" می‌داند.
انتهای پیام/*