نگاهی به سرزمین‌های غریب شعر عرب از زبان آدونیس
آدونیس در «بوطیقای عربی» در حالی که به فرهنگ قدیم عربی می‌پردازد، تلاش دارد تا نگاهی به آینده نیز داشته باشد. او که همواره در حال شکستن و آفریدن است، در این اثر سرزمین‌های غریب شعر عرب را نیز به مخاطب نشان می‌دهد.
«بوطیقای عربی»، اثری از آدونیس، شاعر معروف سوری، با ترجمه حسین ابویسانی و امید حسن‌پور است که از سوی انتشارات امیرکبیر روانه بازار کتاب شد.
درس‌های چهارگانه ای که این کتاب از آنها سامان یافته، در ژانویه 1984 در کلژ دوفرانس توسط آدونیس ایراد شده است و هر سخنرانی حول محوری مشخص می‌چرخد. با آنکه هدف آدونیس کالبدشکافی شعر عربی بوده ولی ناگریز به دیگر حوزه‌ها نیز سرک کشیده است. آنچه می‌توان گفت این است که وی در این کتاب سخنانی را مطرح می‌کند که مربوط به فرهنگ قدیم عربی است. در عین حال می‌توان ادعا کرد که برخی از سخنان وی درباره فرهنگ ایرانی نیز مصداق دارد.
آدونیس نمونه یک روشنفکر در جهان عرب و اسلام است که در پی معما و ارزش‌اند و به هنگام نیاز، به زبان دیگری سخن می‌گویند. وی در تفکرات و آثار خاص خود، نگاه به آینده دارد به گونه‌ای که ما را تشویق می‌کند تا بیندیشیم که تبادل با گذشته، به صورت تدریجی این امکان را برای مان فراهم می‌آورد تا از ناسازگاری و اختلاف بپرهیزیم. در این کتاب همچنین خواننده به تصویری شفاف از اندیشه‌ها و حوادثی برخورد می‌کند که درباره‌شان کمتر می‌دانسته است.
آدونیس با اندیشه‌های بدیع خویش، بنیادهای استواری را برای رؤیای جدید در شعر، اندیشه و زندگی معاصر، بنا نهاد و نخستین شراره‌های نوگرایی را در شعر معاصر عرب برفروخت. شفیعی کدکنی معتقد است او با مقدمه بسیار هوشمندانه و عمیق‌اش بر دیوان الشعر العربی، خود را به عنوان نواندیش‌ترین ناقد شعر عرب معرفی کرد.
وی از همان آغاز کار، عقیده داشت که فرهنگ، یک کاربرد تازه از زبان نیست بلکه نوآوری در زبان است. به عبارت دیگر، معرفت و نوآوری تنها برای یک هدف اساسی، جهان یا زندگی یا انسان را تفسیر می‌کند و آن دگرگونی جهان و زندگی و انسان است. بر اساس همین بارو است که آدونیس مرزی برای تجدد نمی‌شناسد و معتقد است که شاعر در هر لحظه، مرزی تازه و افقی نو را می‌گشاید و تجربه می‌کند. بنابراین شکستن سنت‌ها و ایجاد بدعت، حد و مرزی ندارد و شاعر تا زنده است و مصداق شاعر است، همواره در مرز میان آفریدن و شکستن زندگی می‌کند. شعر در نزد او، سفر به سرزمین‌های مجهول است تا شاعر ندانسته‌های خود را کشف کند نه آنکه دانسته‌های خود را بازگو کند. شعر در نظر آدونیس تلاشی است برای بیان آنچه قابل گفتن نیست.
انتشارات امیرکبیر «بوطیقای عربی» را در 115 صفحه و به قیمت 15 هزار تومان روانه بازار نشر کرده است.
انتهای پیام/