اولین سیستم متمرکز اطلاعاتی جهان در کجا تشکیل شد؟

به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، «سازمان‌های جاسوسی در هزارگان تاریخ» به کوشش مهدی ایزدی به چاپ رسید. نویسنده در این اثر تلاش دارد تا ضمن بررسی عوامل اولیه جاسوسی و روند تاریخی شکل‌گیری این جریان، به ساختار سازمان‌های اطلاعاتی جهان، چرایی و چگونگی تشکیل و راه‌اندازی آنها در جهان بپردازد. با توجه به این هدف، ایزدی فصل نخست این اثر را به «جاسوسی و چگونگی پیدایش» آن اختصاص داده و سپس در ادامه از «رسیدن به مادیات»، «انگیزه ایدئولوژیک»، «انگیزه ناسیونالیستی»، «دشمنی»، «رقابت»، «رفع کمبودها و عقده‌های حقارت» و ... به عنوان اصلی‌ترین انگیزه‌های جاسوسی در طول تاریخ یاد می‌کند.

کدام قوم بیشترین عملیات‌های اطلاعاتی را در طول تاریخ انجام داده‌اند؟

ایزدی در ادامه این اثر، سعی دارد تا به این پرسش پاسخ دهد که کدام قوم در طول تاریخ بیشترین عملیات‌های اطلاعاتی و جاسوسی را انجام داده‌اند؟ به اعتقاد مؤلف؛ قوم یهود به دلیل فراز و فرودهای تاریخی و نوع رفتار دیگر اقوام نسبت به این قوم، بیشترین عملیات‌های اطلاعاتی را در طول تاریخ انجام داده است. هرچند نویسنده در این بخش، مصداقی برای اثبات این ادعا مطرح نکرده،‌ اما در ادامه و در بخش‌های دیگر با ارائه اسناد، نشان داده است که بزرگترین سازمان‌های جاسوسی در طول تاریخ توسط این قوم مدیریت شده‌اند.

ایزدی در این رابطه می‌نویسد: یهودیان مردم باهوشی هستند و این نکته مهمی است که آنها استعداد پرداختن به جاسوسی را در حد بالایی دارا می‌باشند و شاید نپذیرفتن جایگاه آنها توسط اقوام دیگر در این راستا باشد. اما دلیل دیگری که به نظر می‌رسد باعث نیاز بیشتر آنها به جاسوسی باشد، این موضوع است که آنها اهداف بزرگی را در سر می‌پرورانند؛ یعنی دستیابی به آرزوی آرمان نیل تا فرات. این آرزو موضوعی است که می‌تواند دشمنان زیادی را برای آنها ایجاد کند. علاوه بر این موارد، می‌توان سرزمین‌های اشغالی را نیز افزود. وسعتی که به زور اشغال شده و تمام مردم آزاده جهان از این روند ناراضی هستند.

اولین سیستم متمرکز اطلاعاتی جهان

«سازمان‌های جاسوسی در هزارگان تاریخ» در ادامه به سابقه تاریخی شکل‌گیری سازمان‌های اطلاعاتی در جهان پرداخته است. نویسنده «کوروش» را یکی از بنیان‌گذاران نوین صنعت کسب اطلاعات نظامی، سیاسی و اجتماعی می‌داند و ادامه می‌دهد: شاید بتوانیم با قدرت و اطمینان او را اولین نفر هم بدانیم؛ چرا که تا قبل از زمان کوروش کبیر هیچ قدرتی نتوانسته بود سازمانی به یان شکل و ابعاد جمع‌آوری کند. در اولین تشکیل قدرت‌ها در سده‌های قبل از کوروش، یقیناً پادشاهان، حاکمان و قدرتمندان، جاسوسانی را نزد خود پرورش داده و نگاه داشته‌اند، اما قطعاً سیستم نوین کوروش منحصر به فرد جلوه می‌کند و با این توصیف و با در نظر گرفتن تحقیقات انجام شده،‌کوروش را باید اولین سازمان‌دهنده سیستم‌های مدرن و کسب خبر قلمداد کرد.

بررسی وضعیت جاسوسی در اعصار دور موضوع اصلی فصل دوم است. نویسنده در این بخش از سیستم برید تندرو، استفاده از بازرسان، استفاده از جاسوسان، به کارگیری بازرگانان و جهانگردان و ... از جمله روش‌هایی است که در این بخش یاد شده است.

نویسنده در ادامه به بررسی جاسوسی در میان اقوام مختلف پرداخته است که از جمله این موارد می‌توان به چین باستان، مغولان، روچیلدها، اسماعیلیان و ... اشاره کرد. فصل چهارم و پنجم این اثر نیز به جاسوسی در جنگ‌های جهانی و دوره جنگ سرد اختصاص دارد. ایزدی در ادامه، قصد دارد به این پرسش‌ها پاسخ دهد که سیستم‌های جاسوسی پس از جنگ سرد چگونه عمل کردند؟ چه مراکزی در این دوره شکل گرفت و اهداف آنها چه بود؟ او در این بخش از 93 مؤسسه یاد می‌کند که پس از این دوران شکل گرفته‌اند که از جمله آنها می‌توان به گروه بین‌المللی بحران، مرکز اطلاعات دفاعی، مؤسسه امنیت جهانی، انجمن بین‌المللی تحقیقات صلح، انجمن کنترل تسلیحات، مؤسسه مطالعه صلح و جنگ،‌ مؤسسه مطالعات امنیتی پراگ و ... اشاره کرد.

ساواک چگونه تشکیل شد؟

فصل هفتم این کتاب که ممکن است برای بسیاری از مخاطبان جالب باشد به ساختار سرویس‌های مخفی جهان می‌پردازد که بخش نخست آن به ساواک اختصاص دارد. در بخشی از این فصل درباره چگونگی تشکیل ساواک در ایران می‌خوانیم: برخی از افراد معتقدند مقدمات تشکیل ساواک یا سازمانی مانند آن، توسط مصدق و در سال 1331 و به واسطه تصویب قانون 9 ماده‌ای امنیت اجتماعی انجام شد. قانونی که عده‌ای این تصور را داشتند که محدودیت‌هایی را بر جامعه ایران تحمیل می‌کرد، اما در واقع پس از کودتای 28 مرداد 1332 آمریکایی‌ها هم به واسطه کودتا و هم علاقه‌مندی ایران به داشتن پشتوانه‌ای جدای از روس و انگلیس، جای خود را در کشور باز کردند و مبتکر تشکیل ساواک شدند. آمریکا که خود پس از غافلگیری پرل هاربل نقش سازمان اطلاعاتی قوی و کارآمد را به خوبی حس کرده بود، علاقه‌مند بود در ایرانی که به آینده آن چشم امید زیادی بسته بود یک سرویس جاسوسی و ضد جاسوسی قوی تشکیل شود. ...

چگونگی شکل‌گیری و اهداف سرویس‌های اطلاعاتی انگلستان، شوروی، صدام، کوبا، آمریکا و ... از دیگر سازمان‌هایی است که در این بخش به آن پرداخته شده است.

انتهای پیام/