تدوین دوره‌های آموزشی مبتنی بر نیاز بازار کار
صالحی عمران رئیس دانشگاه فنی و حرفه‌ای در گفتگویی به تشریح برنامه‌های این دانشگاه پرداخت.
به گزارش گروه رسانه های خبرگزاری تسنیم، یکی از مهمترین نیازهای کنونی بازار کار بحث مهارت آموزی و توجه به دانشجویان و فارغ التحصیلان فنی است و بر همین اساس دانشگاه فنی و حرفه ای برای تربیت نیروهای کارآمد و حرفه‌ای ایجاد شده است؛ دانشگاهی که تربیت نیروهای ماهر را در دستور کار خود قرار داده است و به گفته رئیس این دانشگاه سرفصل های تمام دروس مبتنی با نیاز بازار تدوین می‌شوند و بر اساس شایستگی‌های موجود دانشجویان تربیت می‌شوند؛برای اطلاع از برنامه‌ها و فعالیت‌های دانشگاه فنی و حرفه‌ای با ابراهیم صالحی عمران رئیس این دانشگاه به گفتگو تفصیلی پرداختیم که مشروح آن‌را در ادامه می‌خوانید.
دانشگاه فنی و حرفه‌ای به عنوان دانشگاهی مهارتی است و با توجه به نظام جدید آموزش و پرورش امسال افراد کمتری می‌توانند جذب این دانشگاه شوند و تعداد دانشجویان نسبت به سال‌های قبل کمتر می‌شود برنامه دانشگاه برای حل مشکلات و پیشبرد برنامه‌های خود به چه صورتی است؟
صالحی عمران:دانشگاه فنی و حرفه‌ای به عنوان دانشگاهی مهارت محور است و هدف آن ارائه آموزش‌های مهارتی به متقاضیان است و پیوستگی خاصی میان سیاست‌های گسترش رشته‌های دانشگاه فنی و حرفه‌ای و سیستم‌های قبل و بعد خود دارد البته یکی از مهمترین پایه‌های شکل گیری سیاست‌های آموزشی برنامه‌هایی است که در نظام آموزش و پرورش مخصوصا دوره متوسطه شکل می‌گیرد و هر تصمیم گیری در آنجا روی آموزش عالی و دانشگاه فنی و حرفه‌ای تأثیرگذار است.
در گذشته برای ایجاد انگیزه و توسعه آموزش‌های فنی و حرفه‌ای، نظام آموزش و پرورش به گونه‌ای تنظیم شد که دانش آموزان نظام‌های مهارتی یک سال کمتر از دانش آموزان دوره‌های نظری درس می‌خواندند و به طور پیوسته وارد دانشگاه فنی و حرفه‌ای می‌شدند و آنها در صدد این بودند که بتوانند مستقیما وارد بازار کار شوند؛ اما امسال سیستم آموزش و پرورش تغییر کرد و تمام دانش آموزان در هر رشته‌ای باید دوره پیش دانشگاهی را هم بگذرانند و این موضوع به این معنا است که دانش آموزان علاوه بر تحصیل در رشته‌های فنی و حرفه‌ای می‌توانند بدون وجود هیچ ممنوعیتی در سایر رشته‌ها و دانشگاه‌های دیگر هم انتخاب رشته خود را انجام دهند و درس بخوانند.
نظام پذیرش دانشجویان دانشگاه فنی و حرفه‌ای با چالشی اساسی مواجه خواهد شد
ورودی رشته‌های دانشگاه فنی و حرفه‌ای با فلسفه خاصی طراحی شده اند و رشته‌های این دانشگاه کاردانی هستند البته برای رشته‌های فنی و مهندسی در سایر دانشگاه‌ها صندلی خالی بسیاری وجود دارد و متأسفانه هنوز زیرساخت‌های فرهنگی ومناسب رشته‌های کاردانی در بین خانواده‌ها و دانش آموزان ایجاد نشده است و به همین دلیل آنها رشته‌های کارشناسی را به کاردانی ترجیح می‌دهند و این موضوع و تغییر تصمیم گیری در نظام آموزش عمومی در پذیرش دانشگاه فنی و حرفه‌ای تأثیرگذار است؛ پیش بینی می‌کنیم بسیاری از خانواده‌ها و دانش آموزان در مهر سال آینده دوره‌های نظری را انتخاب کنند و وارد دانشگاه‌های دیگر شوند و این موضوع برای ما چالشی اساسی است و نظام پذیرش دانشجویان ما با چالشی اساسی مواجه خواهد شد.
برای حل چالش‌هایی که از آن صحبت کردید چه برنامه‌ای دارید؟
صالحی عمران:دانشگاه فنی و حرفه‌ای به تنهایی نمی‌تواند چالش‌های پیش رو را از میان بردارد نظام آموزش عالی متوسطه و مسئولین آموزش و پرورش باید از قبل درباره این موضوعات و چالش‌ها فکر می‌کردند البته راه حل‌های مختلفی برای آن وجود دارد و ورود رشته‌های نظری به دانشگاه مهارتی یکی از راه حل‌های پیش رو است البته این موضوع هم خود چالش دارد زیرا ممکن است دانش آموزان نظری نتوانسته باشند پیش نیازهای مهارتی را طی کنند و باید بدانیم که تمام این موضوعات به تغییر نگرش فرهنگی خانواده‌ها بازمی‌گردد و میل یادگیری مهارت و توجه به آموزش‌های مهارتی باید در خانواده‌ها ایجاد شود و آنها به آینده شغلی و مسیر راهنمایی حرفه‌ای توجه داشته باشند؛ آموزش و پرورش باید به کمک مشاوره‌ها و کارهای فرهنگی دانش آموزان و خانواده‌ها را برای ورود به بخش فنی و مهارتی آماده کند اینکه ما دانش آموزان را به دیپلم برسانیم و سپس بخواهیم به آنها موارد فرهنگی جهت ورود به دانشگاه مهارتی را ایجاد کنیم غلط است.
در کشورهای دیگر عطش ورود به بازار کار مهارتی وجود دارد و مدارس آنها از همان سال‌های ابتدایی دوران تحصیل دانش آموزان و خانواده‌ها را برای ورود به بازار کار مهارتی آماده می‌کنند و این موضوع نشان از آن دارد که سیستم آموزش عالی مهارتی روی دانش آموزان به خوبی کار کرده و آنها پایه‌های مسیر هدایت حرفه‌ای را تنها به سال آ‌خر واگذار نکردند؛ مسیر آینده جوانان در دوره‌های فنی است.
تدوین دوره‌های آموزشی دانشگاه فنی بر اساس شایستگی‌های مورد نیاز بازار کار
به موضوع مهارت آموزی اشاره می‌کنید و اخیرا آیین نامه‌ای توسط وزیر علوم به امضا رسیده است که بر مبنای آن سرفصل‌های درسی تغییر می‌کنند؛ تعداد دروسی که قرار است تغییر کنند چقدر است و هدفتان برای تغییر سرفصل‌ها چیست؟
صالحی عمران:آموزش فنی و حرفه‌ای برای خود الزامات مختلفی همچون فضا، کاربرد، امکانات، استادکار و نیازهای بازار کار دارد آموزش‌های ما باید از نیاز بازار اقتباس شده باشند فارغ التحصیلان ما باید بتوانند پس از پایان دوره تحصیلشان سریعا جذب بازار کار شوند و آنچه برای ما مهم است تدوین دوره‌های آموزشی دانشگاه فنی و حرفه‌ای مبتنی با نیاز بازار کاراست و اسم این حرکت را شایستگی‌های مورد نیاز بازار کار گذاشته‌ایم یعنی شایستگی‌ها را از کارفرما، صنعت، بخش‌های مختلف کشاورزی و خدماتی استنباط کنیم تا آنها بگویند به چه نیروی کاری و چه مهارتی احتیاج دارند.
دانشگاه فنی و حرفه‌ای متناسب با نیاز بازار کار دروس خود را بازنگری می‌کند و کیفیت آموزش خود را ارتقا می‌دهد؛ در گذشته اختیار تغییر سرفصل‌های درسی در اختیار دانشگاه نبود و وزارت علوم این کار را انجام می‌داد به همین دلیل گاهی اوقت آن قدر تدوین سرفصل‌های درسی دچار تأخیر می‌شدند که نیازهای بازار تغییر می‌کردند اما خوشبختانه با موافقت وزیر علوم و شورای برنامه ریزی وزارت علوم اختیار بازنگری در دروس دانشگاه فنی وحرفه‌ای به خود دانشگاه سپرده شد و این دانشگاه می‌تواند مرتبا با مطالعه نیاز بازار کار سرفصل‌های درسی خود را تغییر دهد و حتی رشته و دوره‌های کوتاه مدت و بلند مدت را متناسب با شایستگی‌های بازار کار تدوین کند بر همین اساس شورای برنامه ریزی در دانشگاه تشکیل شد و شروع به بازنگری سرفصل‌های درسی کردیم که در مرحله نخست حدود32 رشته کاردانی پیوسته دانشگاه فنی و حرفه‌ای را مورد بازنگری قرار دادیم و از مهر ماه سال جدید مربیان و دانشجویان ما بر اساس دروس جدید درس می‌خوانند و همراه با آن به دنبال این هستیم تا دوره‌های جدید را شناسایی کنیم؛ البته این دوره‌ها تعداد ندارند و هر نیازی که در بخش‌های مختلف ببینیم و متوجه شویم که آنها می‌توانند سبب توسعه اشتغال و ایجاد تحول شوند را مطالعه می‌کنیم و با همکاری صنعت و بخش‌هایی که مصرف کننده فارغ التحصیلان هستند و با همراهی بخش خصوصی نیازها را معرفی می‌کنیم.
در خلال برنامه‌های درسی به برنامه‌های پژوهشی و کارافرینی هم توجه بسیاری می‌کنید و در همین راستا تفاهم‌نامه‌ای را با معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری به امضا رساندید تا در راستای آن سراهای نوآوری را ایجاد کنید وضعیت این سراها اکنون به کجا رسیده است؟
صالحی عمران:بحث مهمی به نام تجاری سازی در دانشگاه مطرح است؛ دانشگاه باید بتواند نیازهای جامعه را پوشش دهد و اگر دانشگاه نگاه صرفا آموزشی و بدون توجه به نیازهای بیرون داشته باشد و نتواند سبب توسعه رشد اقتصادی کشور شود دانشگاهی بی رمق می‌شود و کارایی خارجی نخواهد داشتد اما ما به کارآیی و اثربخشی دانشگاه توجه بسیاری داریم و معتقد هستیم هر آموزشی که در دانشگاه صورت می‌گیرد باید پیامد مخصوص به خود را داشته باشد و با این عینک به دانشگاه نگاه می کنیم و برنامه‌های خود را پیش می‌بریم.
با عینک اقتصادی به برنامه‌های آموزشی دانشگاه فنی و حرفه‌ای نگاه می‌کنیم
در شرایط بحران اقتصادی کشور باید بتوانیم سبب توسعه پیشرفت برنامه‌های اقتصادی شویم و با عینک اقتصادی به برنامه‌های آموزشی دانشگاه فنی و حرفه‌ای نگاه کنیم اما متأسفانه در آموزش عالی ما اقتصاد معنایی ندارد البته ما برای توسعه دانشگاه برنامه‌های اقتصادی را در دستور کار قرار دادیم که یکی از آنها تفاهم نامه با صندوق نوآوری و شکوفایی بوده است؛ همچنین تفاهم نامه‌ای را با معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری بسته‌ایم؛ بر اساس تفاهم نامه‌ای که با صندوق نوآوری و شکوفایی منعقد شد می‌خواهیم به شکل گیری و رشد و توسعهشرکت‌های دانش بنیان کمک کنیم دانشجویان و اساتید ما قرار نیست در دستگاه‌های دولتی استخدام شوند و سیاست دانشگاه حمایت از بخش‌های خصوصی است؛ دانشگاه فنی و حرفه‌ای می‌خواهد در اقتصاد کشور موفق باشد اگر چند مدرک به جامع تحویل دهیم کارآمد نخواهد بود و تأثیرگذاری اقتصادی نخواهد داشت اما تأسیس شرکت‌های دانش بنیان توسط دانشجویان و متخصصان می‌تواند به اقتصاد کشور کمک کند.
اکنون دوره‌های آموزشی این کار در برخی از استانها آغاز شده است و همه ما می‌دانیم که ایجاد شرکت‌های دانش بنیان نیازمند آموزش‌های مختلف است.
در حال حاضر چند شرکت دانش بنیان توسط دانشجویان دانشگاه فنی و حرفه‌ای تأسیس شده‌اند؟
صالحی عمران:هنوز هیچ شرکتی تأسیس نشده و اکنون در مرحله آموزش هستیم زیرا آگاه سازی مهمترین گام و برنامه است.
با توجه به شناختی که از فارغ التحصیلان دانشگاه خود دارید به نظرتان دانشجویان کدام رشته می‌توانند شرکت‌های بیشتری را تأسیس کنند؟
صالحی عمران:در تمام رشته‌ها چه در صنعت، کشاورزی و خدمات ما توانایی ایجاد شرکت‌های مختلف را داریم باید به جوانان فارغ التحصیل و دانشجو کمک کنیم تا به سمت ایجاد شرکت‌های دانش بنیان بروند؛ یکی از برنامه‌های تشویقی ایجاد سراهای نوآوری است آنها می‌توانند کمک به سزایی به تجاری سازی محصولات کنند و بر اساس توافق نامه انجام گرفته مقرر شد 16 مرکز نوآوریایجاد شود و بنا داریم در آینده نزدیک این مراکز به به پیشبرد برنامه‌های دانشگاه کمک کنند و در استانها ایجاد شوند
محصولات و تولیدات دانشجویان فقط در شرکت‌های دانش بنیان به فروش می‌رسند یا قرار است این محصولات در همه جا مورد استفاده قرار بگیرند؟
صالحی عمران:محصولات در هر کجا به فروش می‌رسند ما فکر کردیم تا برای پر کردن اوقات فراغت دانشجوها هم برنامه‌ای داشته باشیم در حال حاضر عمده دانشجویان ما در خوابگاه‌ها به سر می‌برند و در کنار خوابگاه‌ها کارگاه‌های مهارتی را تأسیس می‌کنیم و عقیده داریم که دانشجویان ما می‌توانند در اوقات فراغت خود هم محصولاتی را تولید کنند؛ در حال حاضر 70 درصد آموزش‌های ما به صورت مهارتی است و 30 درصد آنها نظری است و ایجاد کارگاه در کنار خوابگاه‌ها می‌تواند به دانشجویان کمک کند و معتقد هستیم این کارگاه‌ها هم به درآمد دانشجویان کمک می‌کند و فرصت های از دست رفته آنها را جبران می‌کند.
در حال حاضر چند کارگاه در کنار خوابگاه‌ها تأسیس شده‌اند؟
صالحی عمران:بنای ما این است که 30 کارگاه در کنار خوابگاه‌ها ایجاد کنیم.
در تمام کشور؟
صالحی عمران:بله در کل کشور این 30 خوابگاه مجهز به کارگاه‌های مهارت آموزی می‌شوند.
تمام نهصد استاد حق التدریسی پیمانی شدند
چندین ماه است که دانشگاه فنی و حرفه‌ای با مشکل و بحث اساتید روبرو شده است شما نامه‌ای برای رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس نوشتید و درباره اساتید حق التدریسی توضیحاتی دادید سپس وزیر علوم گفت وضعیت اساتید حق التدریسی درست شده‌اند و در دانشگاه باقی می‌مانند پس از آن گفته شد نصفی از اساتید پیمانی می‌شوند و نصفی دیگر حق التدریسی می مانند در حال حاضر چند درصد از اساتید حق التدریسی شدند و چند درصد پیمانی هستند؟
صالحی عمران:این موضوع به مصوبه مجلس و ساماندهی مربیان حق التدریس بازمی‌گردد مجلس مصوبه زد که باید وضعیت مربیانی که تا قبل از سال 90 در دانشگاه فعالیت می‌کردند ساماندهی شود که البته این موضوع مورد توجه قرار گرفت و تمام شرایط مورد توجه از جمله سن، سابقه و میزان حق التدریس مورد بحث هیئت امنا قرار گرفت و فراخوانی انجام گرفت و تقاضاها مورد توجه و بررسی قرار گرفتند و 900 نفر بررسی شدند که از این میان 700 نفر گزینش انجام دادند و حکم پیمانی بسیاری از آنها صادر شده است تا پایان اسفند ماه تمام 900 نفر پیمانی می‌شوند و پرونده آن بسته می‌شود و از نظر ما این موضوع فیصله یافته است و پرونده آنها برای همیشه بسته شد.
جلسه‌ای با وزیر علوم قبرس داشتید و قرار شد برنامه‌های همکاری با این کشور آغاز کنید همچنین برنامه‌هایی با کشور آلمان پیش می‌برید، در باره این فعالیت‌های بین‌المللی خود توضیح دهید؟
صالحیعمران:یکی از برنامه‌های ما بین‌المللی سازی آموزش‌های مهارتی است و استفاده از تجربیات کشورهای دیگر در برنامه‌های آموزشی، توانمندسازی مربیان و نیروهای مهارتی در زمینه تجهیزات و فن‌آوری‌های نوین اهمیت به سزایی دارد قرار نیست دیوارهای دانشگاه را تا آسمان بالا ببریم و هیچ ارتباطی با بیرون نداشته باشیم تحولات علم و فناوری با دنیا مهم است علم و مهارت مرزی ندارد و بر همین اساس به بین‌المللی سازی آموزش‌های مهارتی توجه داریم و در همین راستا تبادل‌های آموزشی، مهارتی و درسی انجام می‌شود و به همین منظور برنامه‌هایی را با کشورهای مختلف داریم و می‌خواهیم با قبرس تفاهم‌نامه‌ای را به امضا برسانیم و تمام آموزش‌های مهارتی برای پیشرفت نیازمند تبادل علمی و همکاری هستند؛ برای تبادل و توانمندسازی نیروهای مهارتی خود با کشور آلمان برنامه‌هایی را پیش می‌بریم و کارگاه آموزشی با این کشور برگزار شده است و بنا داریم بخشی از دوره‌های آموزشی در ایران و بخشی دیگر در آلمان برگزار شود و این برنامه می‌تواند به بهبود کیفیت دانشجویان اساتید کمک کند.
در راستای توانمدسازی اساتید و مربیان کارگاه بین المللی برگزار می‌شود
در مرحله نخست چه کسانی برای شرکت در کارگاه‌های آموزشی به آلمان می‌روند؟
صالحی عمران:در مرحله نخست اساتید و مربیان به آلمان می‌روند و در زمینه دانشجویان هم برنامه‌هایی در دستور کار است اگر تفاهم نامه ایجاد شود آمادگی داریم تا هم دانشجویان خارجی به ایران بیایند و هم دانشجویان ما به کشورهای مختلف بروند.
چه میزان توانمندی و ظرفیت برای جذب دانشجویان خارجی در دانشگاه فنی و حرفه‌ای وجود دارد؟
صالحیعمران:دانشگاه فنی و حرفه‌ای ظرفیت پذیرش بیش از 200 هزار دانشجو را دارد و در حال حاضر حدود 170 هزار دانشجو در واحدهای دانشگاهی ما وجود دارند و می‌توانیم بیش از 20 هزار دانشجوی خارجی را جذب کنیم. یکی از ویژگی‌های آموزش عالی کشور توسعه کمی آنها هستند همچنین ما در دانشگاه فنی و حرفه‌ای حدود هزار و 300 آزمایشگاه داریم و در کنار آنها مراکز آموزشی ویژه دختران و پسران هم وجود دارد اکنون 53 واحد دانشگاهی مخصوص دختران است.
به آزمایشگاه‌ها اشاره کردید، گفته‌بودید بودجه اختصاص یافته به دانشگاه فنی و حرفه‌ای آنقدری نیست که بتوانید به کمک آن آزمایشگاه‌های خود را مجهز کنید و از لحاظ کیفی پیش ببرید؟
صالحیعمران:بودجه دانشگاه فنی و حرفه‌ای به علاوه درآمد اختصاصیش حدود 850 میلیارد تومان است که البته این میزان جوابگوی برنامه‌های کیفی و کمی ما نیست، اگر برنامه‌های شاخص آموزش کمی و کیفی را در نظر بگیریم بودجه ما در مقایسه با سایر دانشگاه‌ها باید 2000 میلیارد تومان باشد اما در حال حاضر این میزان از بودجه‌ای که برای ما داده‌اند نمی‌تواند موجب ارتقای کیفیت کمی و کیفی شود زیرا آموزش‌های مهارتی عملی هستند و ما به آزمایشگاه مواد مصرفی احتیاج داریم بخش‌های مختلف باید توجه ویژه‌ای به ما داشته باشد و اگر می‌خواهیم اقتصاد خود را پیش ببریم باید فرصت‌های افزایش کیفیت را ایجاد کنیم.
روی کیفیت فضای فیزیکی هیچ فکری نکرده‌ایم
با توجه به میزان بودجه‌ای که گفتید برای سال آینده چه میزان از آزمایشگاه‌ها از لحاظ کیفی ارتقاء پیدا می‌کند؟
صالحیعمران:در سال جاری حدود 45 میلیارد تومان هزینه برای ارتقای آزمایشگاه‌های خود خرج کردیم و البته از خیرین می‌خواهیم تا بیایند به ما کمک کنند؛ به دلیل آنکه بودجه ما کم است تمام تلاش خود را به کار می‌گیریم تا متصدیان مختلف توجه ویژه‌ای به بودجه دانشگاه فنی و حرفه‌ای داشته باشند و از خیرینی که در بحث آموزشی فعالیت می‌کنند می‌خواهیم تا به ما کمک کنند متأسفانه آنقدری که روی بحث فیزیکی آموزش عالی کشورکار کرده‌ایم به تجهیز آنها توجه نداشته ایم؛ در حال حاضر هیچ کمبودی روی فضای فیزیکی نداریم اما روی کیفیت فضای فیزیکی هیچ فکری نکرده‌ایم.
همکاری با بخش خصوصی نتوانسته برای شما درآمدزایی داشته باشد؟
صالحیعمران:خیر؛ یکی از برنامه‌های جدی دانشگاه ایجاد کمیته درآمدزایی است ما روی بحث تجاری‌سازی محصولات کار می‌کنیم اما به دنبال این هستیم تا به کمک کمیته درآمدزایی درآمدهای حاصل از فعالیت‌های دانشجویی را برای جدید کردن تجهیزات به کار گیریم.
اعضای هیئت علمی دانشگاهی فنی و حرفه‌ای ساماندهی خوبی ندارند و یکسری از دانشگاه‌ها اصلا هیئت علمی ندارند. ساماندهی اعضای هیئت علمی چه زمانی سر و سامان می‌گیرد؟
صالحیعمران:ما در دانشگاه فنی و حرفه‌ای به هیئت علمی احتیاج نداریم بلکه آنچه برای ما اهمیت دارد حضور اساتید و مربیان هستند البته مربیان و اساتید ثابت هم احتیاج است حدود هزار نفر اعضای هیئت علمی داریم که البته ما به آنها کادر علمی می‌گوییم و در کنار آنها حدود 24 هزار مربی حق‌التدریس با توجه به نیازهای مختلف صنعت در دانشگاه حضور دارند. کمیته‌ای در دانشگاه تحت عنوان کمیته تشخیص صلاحیت برای اولین بار ایجاد شده و بر مبنای آن تمام اساتید کد مخصوص خود را دریافت می‌کنند و صلاحیت حرفه‌ایشان تأیید می‌شود این کمیته‌ها در استان‌های کشور تشکیل شده است و اساتید و مربیان را به تأیید می‌رسانند.
قرار بود در شورای عالی گسترش برای افزایش تعداد واحدهای دخترانه برنامه‌ریزی کنید و 5 واحد دخترانه اضافه شود؛ این موضوع به کجا رسید؟
صالحیعمران:تأسیس آموزشکده به الزامات خاصی احتیاج دارد و سرمایه‌گذاری و فضای مخصوص می‌خواهد ما بر اساس امکانات موجود آموزشکده‌ها را ایجاد می‌کنیم و از آنجایی که دانشگاه ما تفکیک جنسیتی هستند فکر کردیم تا ظرفیتی ایجاد شود و بر اساس آن در یک آموزشکده هم به دختران درس دهیم و هم به پسران، یعنی روزهایی که پسران کلاس ندارند محیط دانشکده به دختران اختصاص یابد که البته از مهر این فرصت آموزشی جدید ایجاد می‌شود.
منبع:باشگاه خبرنگاران
انتهای پیام/
