اولین روز جشنواره جهانی فیلم فجر| کنایه‌های افتتاحیه و استعارات سینمای جشنواره‌ای

به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، سی‌وهفتمین جشنواره جهانی فیلم فجر امسال هم کار خود را به صورت مستقل با دبیر رضا میرکریمی، نویسنده و کارگردان سینما آغاز کرد. جشنواره‌ای که از سال 93 به صورت مستقل برگزار می‌شود و تلاش می‌کند رویکرد بین‌المللی سینمای ایران را به رخ بکشد. در واقع با این هدف ادعای استقلال کرد و قرار بود با همین رویکرد به کار خود ادامه دهد اما حالا احساس می‌کند بدون اکران و حضور فیلمهای ایرانی در جشنواره ممکن است به شکست محکوم شود و تلاش دارد در قالب بخشهای مختلف از جمله بخش بازار جشنواره بر حضور فیلمهای ایرانی در برنامه اکرانهایش تأکید داشته باشد.

درست اگر به این موضوع نگاه کنیم میبینیم که توجیه مناسبی هم برای حضور این فیلمها انتخاب شده در واقع جشنواره جهانی می‌تواند به مثابه یک بازار عرضه جهانی به موضوع سینما ورود کند و مجالی باشد برای سینماگران داخلی تا راه را برای حضور جهانی پیدا کنند، در این زمینه بهتر است جشنواره گزارشی هم از میزان موفقیتش در عرضه فیلمهای ایرانی داشته باشد.

اما مرمت آثار سینمایی همواره مورد استقبال مخاطبان خاص سینما و خود سینماگران بوده و هست، جشنواره جهانی فیلم فجر هم با این نگاه هر سال بخشی را به کارهای مرمت شده اختصاص داده‌است. امسال به مناسبت چهلمین سالگرد انقلاب اسلامی ایران جشنواره جهانی فجر کار خود را با اکران نسخه مرمت شده دیده‌بان اثر ابراهیم حاتمی‌کیا آغاز کرد. مراسم افتتاحیه جشنواره هم با کنایه هوشنگ گلمکانی به ابراهیم حاتمی‌کیا آغاز شد. گلمکانی بعد از توصیف فیلم دیده‌بان از حتمی‌کیا به‌عنوان یکی از مهمترین فیلمسازان سینمای ایران یاد کرد و در ادامه گفت: «این فیلم مربوط به زمانی است که حاتمی‌کیا بیشتر فیلم می‌ساخت نه اینکه جنجال به پا کند! او در سال‌های اخیر از هر فرصتی برای جنجال استفاده می‌کند ولی من هنوز هم آن حاتمی‌کیا را بیشتر دوست دارم. می‌خواهم برادرانه به او توصیه کنم که فیلم‌هایش را بسازد، چون وقتی جنجال به پا می‌کند برای منتقدان قضاوت درباره فیلم‌هایش را سخت می‌کند. حتی برای دوست دارانش.» حاتمی‌کیا در ادامه به کیانیان اشاره می‌کند و می‌گوید «مگر کیانیان کم از این صحبتها می‌کند»

اما حاتمی کیا بیشتر به دغدغه‌های فیلمسازی‌اش اشاره کرد و گفت: «نزدیک چهارصد روز است که من حرفی نزدم و اگر یک جمله من می‌تواند سر و صدا درست کند من اشکالی در آن نمیبینم»

این کنایه‌ها شاید وقتی به‌وجود می‌آید که سینماگران و فعالان فرهنگی با گرایشات متفاوت در کنار هم قرار می‌گیرند. اینکه میرکریمی در جشنواره‌اش از این چینش سینماگران استفاده می‌کند نشان از نگاه خاص او به سینما دارد. حالا دیگر میرکریمی را نباید تنها در قامت یک فیلمساز نگاه کرد و باید چاشنی‌های مدیریتی را در رفتار او دید. اما اینکه چرا جشنواره دیده‌بان را برای افتتاحیه جشنواره انتخاب کرد در کلام حاتمی‌کیا قابل بررسی است، حاتمی‌کیا شخصیت دیده‌بان فیلم را توصیف به فردی می‌کند که دشمن را می‌بیند و همرزمانش را از حضور دشمن آگاه می‌کند، شاید سینمای امروز هم دیده‌بانی احتیاج داشته باشد.

اما حضور فیلمهای ایرانی که در جشنواره ملی اکران نشدند انگار رویه جشنواره جهانی شده‌است که می‌توان این کار را به دو شکل تعبیر کرد، اول اینکه خب این فیلمها چون امکان حضور در بخش ملی را نداشتند آنها را در بخش بین‌الملل نمایش می‌دهیم که این تعبیر ناشی از نگاه مدیریتی در حوزه سینماست. اگر جشنواره جهانی می‌خواهد عملکردی حرفه‌ای در حوزه انتخاب فیلم و داوری آثار داشته باشد نباید به حضور یا عدم حضور فیلمها نگاه کند و تنها باید صلاحیت آنها را در نظر بگیرد که اگر با چنین رویکردی فیلمهای ایرانی را برای عرضه در بازار یا نمایش فیلم انتخاب کرده باشد می‌توان به این نتیجه رسید که نگاه محتوایی و حرفه‌ای جشنواره جهانی فجر با جشنواره ملی کاملا متفاوت است و این تفاوت دیگر به نوعی رقابت تبدیل شده‌است. درواقع میرکریمی با کنایات و استعارات عملکردی خود به نوعی عنوان می‌کند که با عملکرد و نگاه جشنواره ملی مخالف است.

میرکریمی در نشست خبری جشنواره جهانی هم به صورت شفاف بیان کرد که اگر دبیری جشنواره ملی را قبول نمی‌کند حتی اگر هر دو جشنواره در آن ادغام شوند. حال باید منظر عملکرد جشنواره در روزهای آینده باشیم، هرچند که از همان روز اول مشکلاتی که از موضوعات اقتصادی نشأت می‌گیرد در آن دیده می‌شود اما میرکریمی تلاش کرده این مشکلات را با جایگزینی اسپانسرها حل کند، اسپانسرهایی که به گفته میرکریمی و در کمال تعجب نمی‌خواهند نامشان رسانه‌ای شود.

بخش دارالفنون هم به عنوان یک بخش که تمرکزش روی سرمایه‌های انسانی سینماست کارگاه‌هایش را از روز اول با تدریس مهران کاشانی و نغمه ثمینی برگزار کرد تا موضوع فیلمنامه‌نویسی را به عنوان اولویت در فیلمسازی پایه‌ریز کند. در این زمینه نغمه ثمینی فیلمنامه نویس و مدرس دانشگاه، در کارگاه فیلمنامه نویسی «دارالفنون» با تشریح الگوهای مختلف برای ساخت کاراکتر، تجربه خود را در این زمینه در قالب فرمول جادویی بیان کرد. همچنین برنامه نمایش «فیلم‌های کلاسیک مرمت شده» شامل آثار ایرانی و خارجی در سی‌و‌هفتمین جشنواره جهانی فیلم فجر در روز اول برگزاری اعلام شد که البته انتظار می‌رفت کار اطلاع رسانی برنامه‌های جشنواره تا پیش از آغاز مراسم تمام شود.

انتهای پیام/