مروری بر تکاپوی قدرت‌های جهانی؛ خطرات عبور از نقش پررنگ ایران در ترسیم آینده افغانستان
جمهوری اسلامی ایران همواره در شکل‌دهی مسئولانه به تحولات افغانستان و بر اساس مصالح و منافع ملت افغانستان نقش داشته و از دولت افغانستان و فرآیندهای مبتنی بر مردم‌سالاری در این کشور حمایت نموده است.
به گزارش گروه بین‌الملل خبرگزاری تسنیم، چند روز پیش، نشست سه‌جانبه صلح افغانستان با حضور نمایندگان ویژه آمریکا، روسیه و چین در مسکو برگزار شد. در این نشست که زلمای خلیل‌زاد از آمریکا، ضمیر قابل‌اف از روسیه و دنگ شیجون از کشور چین حضور داشتند، شرکت‌کنندگان، ضمن اعلام حمایت خود از روند صلح در افغانستان، از گروه طالبان خواستند تا در مذاکرات صلح شرکت نماید.
نمایندگان سه کشور مزبور، در پایان این نشست طی بیانیه‌ای اعلام کردند که برای حاکمیت، استقلال و یکپارچگی خاک افغانستان احترام قائل بوده و از روند صلح در این کشور حمایت می‌کنند، بر همین مبنا، گروه طالبان را برای شرکت در مذاکرات صلح به‌همراه نمایندگان هیئت افغانستان از جمله دولت این کشور فراخواندند.
نمایندگان ویژه روسیه، چین و آمریکا در نشست مسکو، سپس با اعلام حمایت از مبارزه دولت افغانستان با تروریسم، از تمایل خود نسبت به برقراری آتش‌بس جامع در این کشور خبر دادند و ضمن تأکید بر اتخاذ تدابیر لازم برای مبارزه با قاچاق مواد مخدر، خواهان خروج مسئولانه نیروهای خارجی از افغانستان به‌عنوان بخشی از روند صلح جامع در این کشور شدند. طرفین در پایان، برای برگزاری دور بعدی این گفت‌وگوها در پکن، پایتخت چین به توافق رسیدند.
اگرچه برگزاری این نشست در مسکو با واکنش وزارت امور خارجه افغانستان مبنی بر لزوم انجام گفت‌وگوهای مستقیم میان کابل و گروه طالبان در جهت دستیابی به صلح پایدار و باعزت و در نهایت، پایان بحران 40ساله در افغانستان مواجه گردید، اما به هیچ وجه نمی‌توان و نباید از نقش چشمگیر همسایگان افغانستان و به‌ویژه ایران در این روند، غافل شد.
جمهوری اسلامی ایران چندی پیش اعلام کرد که درب مذاکره را با گروه طالبان گشوده است، اما در این چارچوب، بر این نکته نیز صحه گذاشت که به هیچ وجه حکومت، احزاب و مردم افغانستان را در حاشیه قرار نمی‌دهد.
اما در آن سوی میدان، واشنگتن در روند مذاکره و تعامل با طالبان، اگرچه به‌ظاهر درب گفتگو را با این گروه گشوده است، ولی حکومت و مردم افغانستان را تحت فشار قرار داده و کلیه جناح‌ها و گروه‌ها را به حاشیه رانده است. نکته کلیدی که برای ایران و برخی همسایگان چندان قابل هضم نیست؛ این است که در شرایط فعلی اگرچه نمی‌توان نقش طالبان را در آینده افغانستان نادیده گرفت اما باید دانست که طالبان، تنها بخشی از جامعه افغانستان بوده و طبیعتاً این بدین معنا نیست که با حکومت، مردم و سایر جناح‌ها و گروه‌ها مذاکره صورت نگیرد.
تمرکز بر این مسأله اساسی را می‌توان از اظهارات محمد اشرف غنی رئیس جمهور افغانستان در خلال ملاقاتش با زلمای خلیل‌زاد نماینده ویژه آمریکا استنباط نمود که بر پایه آن رئیس جمهور افغانستان بر رایزنی‌های بین‌المللی و گفت‌وگوهای صلح بین‌الافغانی با طالبان تأکید کرده و این امر را برای ایجاد زمینه مذاکرات مستقیم به‌رهبری دولت افغانستان با طالبان مهم و حیاتی دانسته است.
حامد کرزی رئیس جمهور سابق افغانستان که به‌منظور انجام برخی دیدارهای رسمی به مسکو سفر کرده بود هم در این رابطه خاطرنشان کرد که مسئله افغانستان تنها از طریق راه‌های مسالمت‌آمیز قابل حل است و در این میان، مردم افغانستان نقش مهم و اصلی را به‌عهده دارند. وی با تأکید بر لزوم تجمیع تمام طرف‌ها در افغانستان بر سر میز مذاکره تصریح کرد: باید این تلاش‌ها مورد حمایت قدرت‌های منطقه نیز واقع شود لذا مناسب است قدرت‌های بین‌المللی و بازیگران منطقه‌ای برای تشکیل یک مکانیسم امنیتی جدید با یکدیگر همکاری کنند. کرزای در پایان همچنین با اشاره به نقش و جایگاه لویه جرگه در این کشور خاطرنشان کرد: لویه جرگه مشورتی که متشکل از سران رؤسای قبایل و عشیره‌ها می‌باشد، نقش مهمی در افغانستان دارد و باید در روند صلح، نقش پررنگ‌تری داشته باشد.
به هر حال، فارغ از اینکه نشست اخیر مسکو و نتایج آن چه‌نفعی برای دولت و مردم افغانستان دارد، نکته اساسی این است که جمهوری اسلامی ایران همواره در شکل‌دهی مسئولانه به تحولات افغانستان و بر اساس مصالح و منافع ملت افغانستان، نقش داشته واز دولت افغانستان و فرآیندهای مبتنی بر مردم‌سالاری در این کشور حمایت نموده است، امری که علاوه بر ایجاد صلح و ثبات در افغانستان، منجر به کاهش تنش‌ها در منطقه و البته تقویت و گسترش امنیت مرزها و سایر موضوعات مربوط به روابط دوجانبه خواهد شد.
یادداشت: محمد نیکبخش
انتهای پیام/*