درسی که سد سیمره به تصمیم‌گیران مدیریت منابع آب کشور داد
وجود سد سیمره و نقش آن در کنترل شرایط سیلابی، این درس را برای تصمیم‌گیران مدیریت منابع آب کشور به‌همراه داشت که اگر زنجیره سدهای مخزنی تکمیل شود، افزایش ظرفیت مانور مدیریت و مهار منابع آبی را به شکل بهینه برای کشور فراهم می کند.
به گزارش خبرنگار اقتصادی خبرگزاری تسنیم، یکی از مزایای اصلی ساخت سدهای مخزنی متعدد بر روی یک رودخانه، افزایش ظرفیت مانور در مدیریت مهار و تأمین منابع آبی است. این ظرفیت می‌تواند در زمان‌های مختلف از جمله خشکسالی‌ها و شرایط پرآبی و بروز سیلاب‌های مخرب به‌کار آید.
در بین تمامی رودخانه‌های بزرگ کشور، این وضعیت را به صورت بهینه‌تر در رودخانه کارون شاهد هستیم. با وجود آنکه برخی از سدهای مهم بر روی شاخه‌های مختلف این رودخانه هنوز ساخته نشده؛ اما با وجود سد گتوند، سد گدار، سد عباسپور، سد کارون سه و سد کارون چهار، زنجیره‌ای به هم‌پیوسته به وجود آمده که ظرفیت مناسبی را برای مدیریت شرایط در زمان سالهای خشک و سالهای تر و سیلابی در اختیار مدیران بهره‌بردار قرار داده است.
دو رودخانه بزرگ کشور شامل کرخه و دز نیز می‌توانستند همچون کارون، با داشتن مخازن بزرگ متعدد، ظرفیتی بسیار بیشتر از ظرفیت کنونی در اختیار بهره‌برداران منابع آبی کشور قرار دهند.
در حوضه آبریز رودخانه کرخه، علاوه بر سد بزرگ کرخه، سد سیمره نیز بر روی رودخانه سیمره در بالادست رودخانه کرخه ساخته شده است. در واقع رودخانه سیمره یکی از سرشاخه‌های رود کرخه است.
پروژه سد و نیروگاه سیمره که بر روی رودخانه سیمره اجرا و احداث شده، با ظرفیت 2.8 میلیارد مترمکعبی ذخیره آب و ظرفیت تولید 480 مگاواتی برق در سال 94 با حضور معاون اول رئیس جمهور و وزیر نیروی وقت به بهره برداری رسید.
این سد از نوع بتنی دو قوسی بوده و ارتفاعی 180 متری دارد. مهمترین اهداف احداث سد سیمره، تولید انرژی برقآبی به میزان 850 گیگاوات ساعت در سال و کمک به پایداری شبکه برق کشور، کنترل و تنظیم جریان های سطحی رودخانه، تأمین حقابه های پایین دست و افزایش طول عمر سد کرخه و جلوگیری از انتقال رسوب به مخزن سد کرخه است.
در سیلاب‌های دوماه اخیر، وضعیت رودخانه کارون به علت داشتن سدهای مخزنی متعدد، قابل کنترل بوده و شاهد مانور بهینه مهار و مدیریت آوردهای سیلابی در این حوضه آبریز با استفاده از سدهای مختلف بودیم.
در حوضه کرخه و دز اما شرایط متفاوت بود. در حوضه آبریز دز تنها سد قدیمی دز در برابر هجوم سیلاب‌ها به نقش‌آفرینی پرداخت که با توجه به اینکه بخش قابل توجهی از مخزن این سد توسط رسوبات نیم قرن اخیر رودخانه دز پر شده و همچنین به علت قدیمی بودن سد، مدیریت پایداری سازه در آن از درجات بیشتری از حساسیت برخوردار بود، حجم رهاسازی آب از مخزن سد دز به مقصد خلیج فارس قابل توجه بود که همین امر موجب افزایش دبی آب عبوری در رودخانه و آبگرفتگی روستاها و شهرهای پایین دست این سد شد. علاوه بر آن، منابع آبی بسیاری که می‌توانست برای زمان مورد نیاز کشور ذخیره شود، رهاسازی شد.
اما در حوضه آبریز کرخه، با وجود آنکه سدهای بسیاری در این حوضه بعد از سالها مطالعه، متوقف مانده و اجرا نشده بود، وجود سد سیمره به عنوان یک فرشته نجات برای سد کرخه و خوزستان عمل کرد.
در طی ماههای اخیر، بیش از 2 میلیارد و 400 میلیون مترمکعب روان آب عمدتا سیلابی در مخزن سد سیمره مهار و کنترل شد که از ورود این حجم عظیم آب به مخزن سد کرخه جلوگیری شد. مخزن سد کرخه که ذخیره آب در آن طی دو ماه اخیر بارها به حجم 6 میلیارد مترمکعبی رسیده بود، در نبود سد سیمره با وضعیتی مشابه سد دز و حتی بدتر از آن مواجه می‌شد که بدون شک باید با افزایش دبی خروجی آب از سد کرخه، در راستای مدیریت مخزن این سد و حفظ پایداری سد عمل می‌شد که اینکار به ایجاد بحران در خوزستان دامن می زد.
از سوی دیگر با افزایش سطح آبگیری مخزن سد سیمره در طی دو هفته اخیر، بارش‌های جدید به همراه روان‌آب‌های ناشی از ذوب شدن برف‌های زمستانی در روزهای ابتدایی اردیبهشت که از بالادست مخزن سد سیمره وارد این رودخانه شده بود، در مخزن این سد مهار شد و از ورود حجم آبی به میزان دوبرابر مخزن سد کرج به مخزن سد کرخه جلوگیری شد که اینکار با توجه به وجود آبی با حجم نزدیک به 6.5 میلیارد مترمکعب در مخزن سد کرخه، از وجود بحران در این سد و به تبع آن خوزستان جلوگیری کرد. از اینرو حجم آب در مخزن سد سیمره به بیش از 2.8 میلیارد مترمکعب رسید.
وجود سد سیمره و نقش آن در کنترل شرایط به شیوه بهینه برای پایین دست، که سد بزرگ و مهم کرخه واقع شده، این درس را برای تصمیم‌گیران مدیریت منابع آب کشور به‌همراه داشت که اگر زنجیره سدهای مخزنی در رودخانه‌های بزرگ کشور تکمیل شود، افزایش ظرفیت مانور مدیریت و مهار منابع آبی را به شکل بهینه برای کشور فراهم می کند.
انتهای پیام/