بررسی اقدام جدید آمریکا در عدم تمدید معافیت‌های تحریم‌های هسته‌ای
آمریکا اروپا را هم از توافق هسته‌ای خارج کرد، دولت تماشاگر مرگ برجام نباشد.
به گزارش گروه رسانه های خبرگزاری تسنیم، جدید‌ترین اقدام آمریکا برای مقابله با ایران، جنس نسبتا متفاوتی نسبت به اقدامات قبلی دارد، هرچند در همان فرآیند جا گرفته است. ایالات متحده تاکنون اگر با خروج از برجام و اعمال تحریم‌های مالی و اقتصادی تلاش می‌کرد ایران را تحت فشار بگذارد، این‌بار با عدم تمدید معافیت‌های تحریمی در جریان همکاری‌های هسته‌ای ایران با کشورهای مختلف جهان که در برجام به رسمیت شناخته شده بود، تلاش می‌کند از ادامه برجام و اجرای آن توسط ایران جلوگیری کند و شرایطی را فراهم آورد که ایران مجبور شود یا فعالیت‌های هسته‌ای خود را متوقف یا برجام را نقض کند.
براساس بیانیه‌ای که روز گذشته وزارت خارجه آمریکا منتشر کرد، پنج مورد از هفت مورد معافیت مرتبط با همکاری‌های هسته‌ای غیرنظامی سه کشور اروپایی به اضافه چین و روسیه با ایران تمدید و دو مورد مهم از این موارد تمدید نشد.
بر این اساس هرگونه همکاری کشورهای ثالث در زمینه توسعه نیروگاه اتمی بوشهر یا انتقال اورانیوم غنی‌شده و آب سنگین به خارج از ایران می‌تواند به تحریم کشورهای یادشده منجر شود؛ یعنی ایران که تا پیش از این می‌توانست ضمن غنی‌سازی برای برخی مصارف علمی، چرخه هسته‌ای خود را فعال نگه دارد و همزمان هم با تولید اورانیوم غنی‌شده آن را به کشورهای خارجی بفروشد، دیگر نخواهد توانست آزادانه و بدون فشار ایالات متحده نسبت به این اقدام مبادرت ورزد. این فشار البته شامل فرآیند تولید آب سنگین ایران که طبق برجام نباید در کشور ذخیره شود نیز می‌شود.
در متن این بیانیه که از ایران خواسته شده غنی‌سازی حداقلی 3.67 درصد اورانیوم و بازفرآوری پلوتونیوم محدود خود را متوقف سازد، آمده است: «وزیر امور خارجه، [مایک] پمپئو در چارچوب سیاست دولت مبنی‌بر فشار حداکثری بی‌سابقه بر ایران برای ممانعت از تمامی اقدامات مخرب این کشور، از روز 4 می (14 اردیبهشت) محدودیت‌های موجود علیه برنامه هسته‌ای ایران را سخت‌تر می‌کند.» از طرف دیگر معافیت‌های تمدیدشده نه برای 180 روز که حالا به مدت 45 تا 90 روز تمدید شده‌اند. با توجه به این شرایط حالا ایران در مقابل یک چندراهی قرار گرفته است و باید نسبت به انتخاب یکی از آنها اقدام کند. راه اول که بعید‌ترین راه است، مسیر تسلیم و توقف فعالیت‌های هسته‌ای است؛ ایران در این مسیر تصمیم خواهد گرفت تحت فشار آمریکا برای نزدیک نشدن به مرزهای محدودیت‌زای برجام دست از غنی‌سازی اورانیوم و همچنین تولید آب سنگین بکشد.
راه دوم که بسیار محتمل است، ادامه فرآیند کنونی است بدون در نظر داشتن احتمال نقض برجام. در این مسیر ایران به غنی‌سازی و بازفرآوری ادامه می‌دهد تا به مرز سطوح تعیین‌شده در برجام برسد. در این شرایط اگر طرفین برجام برخلاف نظر آمریکا اقدام به خرید از ایران کردند که هیچ، ولی در غیر این صورت به احتمال فراوان سطوح برجام نقض خواهد شد و آنگاه باید شرایط جدید تعیین‌تکلیف شود. در این شرایط با توجه به اینکه ایران بالاجبار نقض برجام کرده، باید دید واکنش آژانس و گروه کشورهای باقی‌مانده در برجام چه خواهد بود. راه سوم اما مذاکره مجدد و فی‌الفور است؛ اقدامی که بارها از سوی مسئولان کشور رد شده و باید دید این‌بار و در شرایط جدید چه می‌کنند.
روز گذشته دو اظهارنظر مهم که به نظر می‌رسد نسبت به آینده برجام تصویرهای جدیدی را می‌سازد از سوی مسئولان کشور مطرح شد. اولین اظهارنظر مربوط به محمدجواد ظریف بود که گفت اروپایی‌ها در برجام کمتر از 10 درصد به تعهدات خود عمل کرده‌اند و اظهارنظر دوم مربوط به علی لاریجانی بود که ترجیح داد خیلی سریع آینده اقدامات ایران را تشریح کند و ابراز کرد: «ایران طبق برجام می‌تواند آب سنگین تولید کند و طبق این توافق خلافی مرتکب نشده است، پس ما کار غنی‌سازی را انجام می‌دهیم؛ می‌خواهید بخرید، می‌خواهید نخرید.»
این دو اظهارنظر که تقریبا همزمان با هم به تیتر رسانه‌ها تبدیل شد، شرایطی را ایجاد کرده که نشان می‌دهد ایران بنا ندارد زین پس تحت فشارهای آمریکا و بی‌عملی اروپا منفعل باقی بماند، از این‌رو بعید نیست که برای پاسخگویی به تندروی آمریکا و کندروی اروپا از سوی ایران اقداماتی برای مقابله به‌مثل انجام شود، البته باید منتظر روز‌های آینده بود.
بی‌عملی، دشمن را جری‌تر خواهد کرد
سیدیاسر جبرائیلی، پژوهشگر مسائل سیاسی در گفت‌وگو با «فرهیختگان» گفت: «انجام نشدن تعهدات بلوک غرب یعنی خروج آمریکا از برجام و کارشکنی در مسیر اجرای برجام از یک طرف و عمل نکردن اروپا به تعهداتش که آقای ظریف میزان آن را کمتر از 10 درصد عنوان می‌کند از طرف دیگر، باعث شده محدودیت‌هایی در اجرای تعهدات کشورهای دیگر حاضر در برجام یعنی چین و روسیه هم ایجاد شود. کاملا مشخص است که عمل نکردن آمریکا به تعهداتش اجرای دقیق برجام از سوی دیگر کشورها را هم تحت‌الشعاع قرار داده است و لذا باید با چنین رفتاری برخورد شود؛ برخوردی که در خور این حجم از فشار و اقدامات غیرقانونی باشد.»
این پژوهشگر مسائل سیاسی در ادامه با اشاره به این نکته که نخریدن اورانیوم غنی‌شده و آب سنگین از ایران، منجر به نقض غیراختیاری توافق هسته‌ای می‌شود، گفت: «نتیجه احتمالی فرآیند کنونی نقض غیراختیاری برجام خواهد بود و به واقع نقض محسوب نمی‌شود و نباید انتظار برخورد قانونی مندرج در برجام را با آن داشت.»
جبرائیلی با اشاره به مفاد آمده در بند 37 برجام اضافه کرد: «در برجام به ایران اختیار داده شده که در صورت عدم پایبندی طرفین به مندرجات توافق هسته‌ای، بخش یا کل تعهدات خود را متوقف کند، از این‌رو امروز باید پاسخ درخوری به مجموعه اقدامات عملی آمریکا و اروپا داده شود و به نظر می‌رسد در آینده ایران باید با کاهش اقدامات خود در برجام و محدود کردن برخی تعهدات ایجابی واکنش مناسبی نشان دهد. در این مسیر کاهش دسترسی‌ها به بازرسان آژانس یا از سر گرفتن برخی اقداماتی که متوقف شده، برای شروع گزینه‌های مناسبی خواهند بود.»
وی در ادامه این گفت‌وگو با تاکید بر اینکه نباید به باقی ماندن برجام تا پایان دوره هشت‌ساله خوش‌بین بود، گفت: «برخی در داخل می‌گویند ایران همچنان از حضور در برجام منفعت می‌برد، چراکه امیدوارند با برجای بودن برجام تا پایان مدت تعریف‌شده، طبق قطعنامه 2231 تحریم‌های تسلیحاتی ایران رفع شود، در صورتی که هر آن ممکن است با ادعای نقض برجام از سوی یکی از کشورهای اروپایی، در فرآیند اسنب‌پک، تمامی قطعنامه‌های قبلی احیا شده و تحریم‌های سازمان ملل دوباره برگردند. از این‌رو برای حادث نشدن چنین اتفاقی، الزاما باید به طرف خارجی نشان داد که ایران در موضع انفعال و بی‌عملی نیست.»
جبرائیلی با بیان اینکه ثبات برجام در گرو اقدام متقابل ایران است، گفت: «بی‌عملی، دشمن را جری‌تر خواهد کرد. باید به طرف غربی اثبات شود که هر اقدام خلاف برجام با پاسخ متناسب برجامی ایران همراه خواهد بود و ایران در موضع انفعال نیست.»
ابوالفضل ظهره‌وند، سفیر اسبق ایران در ایتالیا:
اقدام آمریکا بیش از ایران تاثیری عمیق روی اروپا دارد
ابوالفضل ظهره‌وند، سفیر اسبق ایران در ایتالیا، معتقد است لغو برخی معافیت‌ها در واقع اعمال بیشتر تحریم‌های هسته‌ای است. او به «فرهیختگان» گفت: «اقدام آمریکا و ترامپ در اعمال تحریم‌های بیشتر هسته‌ای در واقع قبض کامل روح برجام است. آمریکا از این طریق این توافقنامه در حال احتضار را کاملا از کار می‌اندازد.»
این کارشناس مسائل بین‌الملل تاکید کرد: «اقدامات آمریکا قبل از اینکه روی روابط ما تاثیر داشته باشد، روی روابط آمریکا با 1+4 تاثیر خواهد گذاشت و این نکته بسیار مهمی است. به عبارتی آمریکا امروز با عبور از همه قواعد و عرفهای بین‌المللی و زیرپا گذاشتن همه توافقات بین‌المللی روح یک‌جانبه‌گرایی را در کشورهای اثرگذار در محیط بین‌الملل از جمله 1+4 مجددا القا می‌کند.»
وی افزود: «بنابراین امروز 1+4 باید تصمیم بگیرد که می‌خواهد چه کاری انجام دهد؛ یعنی می‌خواهد روی موضوع چندجانبه‌گرایی بایستد یا تسلیم سیاست‌های یک‌جانبه آمریکا شود. این بسیار مهم است. تصمیمات اخیر آمریکا بیشترین فشار را روی متحدان اروپایی خود، به‌خصوص سه کشور اروپایی برجام وارد می‌کند. برجام هم برای این کشورها یک دستاورد بزرگ بین‌المللی محسوب می‌شود و از این طریق آمریکا این دستاورد را از متحدان خود می‌گیرد.»
ظهره‌وند با تاکید بر اینکه تاثیرات اعمال محدودیت‌هایی چون عدم انتقال آب سنگین مازاد به عمان و مبادله اورانیوم غنی‌شده با کیک زرد، روی اروپا تاثیری عمیق دارد، گفت: «اگر اروپاییان تسلیم شوند، در واقع از هویت اروپایی خود دور شده و ثمره چند دهه تلاشی که 28 کشور اروپایی برای حفظ استقلال خود در محیط بین‌الملل نشان داده‌اند، توسط ترامپ به چالش کشیده می‌شود. این نکته مهم و بسیار قابل‌توجهی است.»
به گفته این دیپلمات کشورمان، اقدامات ترامپ بعد از اروپا فشار را روی چین و روسیه خواهد گذاشت و یادآور شد: «چین و روسیه امروز در حوزه‌های مختلف چالش دارند و یکی از چالش‌ها موضوع برجام است. در برجام یک دستاورد و توافقنامه بین‌المللی هست و حق را به روسیه و چین به‌عنوان دو عضو اصلی شورای امنیت سازمان ملل می‌دهد، بنابراین به عبارتی ترامپ شورای امنیت را زیرپا می‌گذارد و موقعیت نظام سلسله مراتبی را به اعضا تحمیل می‌کند. اگر ترامپ اعتراضی داشت، باید این را به شورای امنیت می‌برد که برجام مصوبه 2131 را پشت سر خود دارد.»
وی تاکید کرد: «امروز توپ در زمین 1+4 است. ایران کاری که باید را انجام داده است. اگر 1+4 از برجام خارج شوند، این هم یک دستاورد بزرگی برای ایران خواهد بود که می‌تواند مسیر توسعه هسته‌ای خود را قبل از 2025 از الان شروع کند. همین که آب سنگین را می‌خرند، قطعا برای ما دستاورد خواهد بود و اورانیوم 3.5 درصد هم به همین نحو است.»
این کارشناس مسائل بین‌الملل تصریح کرد: «اگر تحریم جدید آمریکا اعمال شود، آب سنگین را نباید انتقال بدهیم و این نقض برجام از سوی ما نیست. مساله فشاری که به ایران وارد کردند، خروج آب سنگین و همچنین خروج اورانیوم غنی‌شده یا به عبارتی نگه داشتن سطح تولید در حد 300 کیلو در داخل ایران به‌عنوان دستاورد طرف غربی بوده است. در واقع این دستاورد را از بین می‌برند. آنها نمی‌توانند بگویند شما تولید نکنید. به‌طور غیرمستقیم پذیرفته‌اند که غنی‌سازی را ما انجام می‌دهیم. ما طرفدار این امر هستیم که آب سنگین را از ما نخرند. هم به آب سنگین برای نیروگاه آب سنگین همانند اراک نیازمند هستیم و هم اورانیوم غنی‌شده را برای فعالیت‌های خود در بوشهر یا دانشگاه تهران یا رادیو دارو نیاز داریم. بنابراین مجموعه اینها برای ما دستاورد است، اما اینکه آنها نمی‌خرند، ما باید متوقف شویم چنین چیزی در برجام وجود ندارد.»
ظهره‌وند تاکید کرد: «فعالیت‌های ایران در تولید آب سنگین و مساله غنی‌سازی را پذیرفته‌اند. گفتند مازاد تولید را ببرند. وقتی نمی‌برند، ما تولید را متوقف نمی‌کنیم. خود ما برای فعالیت‌های دیگر خریدار هستیم، بنابراین ما کار خود را انجام می‌دهیم و همان کاری را که در گذشته بود ادامه می‌دهیم. این یک گام کمک می‌کند به اینکه ایران به سمت مسیر گذشته خود برود. این را باید 1+4 پاسخ دهد.»
وی خاطرنشان کرد: «حتی در آب سنگین و اورانیوم 3.5 درصد نیازی به بازاریابی نداریم، چون ما خودمان نیاز داریم. طبق نظر مقام معظم رهبری باید تا 10 هزار مگاوات پیش‌بینی برای سوخت هسته‌ای داشته باشیم، الان هزار مگاوات داریم. پس برای اینکه به 10هزار مگاوات دست یابیم، باید حداقل 10نیروگاه مشابه بوشهر را تاسیس کنیم که به آب سنگین هم نیاز داریم. برای اهداف صنعتی و توسعه تکنولوژی رسیدن ما به سطح 10هزار مگاوات موردنیاز است. تا امروز نیز این دستاورد را بی‌جهت از دست دادیم و امروز در واقع توپ در زمین 1+4 است. کشورهایی همانند ترکیه و مصر مسیر ما را می‌روند، ما باید کار تبلیغاتی وسیعی انجام دهیم و نشان دهیم کشورهایی که در چارچوب‌های شناخته‌شده بین‌المللی این مسیر را با غرب طی می‌کنند، به نتیجه برجام خواهند رسید.»
ظهره‌وند در ادامه گفت: «با این روند آنها از برجام خارج می‌شوند. وقتی برجام بمیرد، دیگر خروج یا ماندن ما معنی ندارد. این اقدام از نظر من مرگ برجام است. اینها باید این مرده در حال احتضار را یا نجات دهند یا تمام کنند. توپ در زمین غرب، توپ در زمین 1+4 است. یعنی هم در زمین 1+4 و هم آمریکایی‌هاست. بنابراین ما نباید موضع انفعالی بگیریم. اروپایی‌ها خواستار خروج ما از برجام هستند، چون وظیفه‌ای را که باید انجام دهند انجام ندادند. ما به تعهدات خود عمل کردیم. برای ما اتفاقی رخ نمی‌دهد. آنها باید تصمیم بگیرند برجام می‌ماند یا می‌میرد. اگر برجام مرد، بنابراین ما هم مسیر گذشته خود را قوی‌تر ادامه می‌دهیم. ما نباید در فضایی برویم که آنها می‌خواهند؛ یعنی نگوییم حالا که این‌طور شد ما هم از برجام بیرون می‌رویم. آنها باید بیرون بروند که رفته‌اند. اگر این اتفاق رخ دهد، ما برده‌ایم و به نفع ماست.»
معاون سابق سازمان انرژی اتمی:
باید به تولید کیک زرد و غنی‌سازی اورانیوم ادامه دهیم
حسین آبنیکی، مدیر سابق مرکز توسعه سازمان انرژی اتمی است درباره اقدام جدید آمریکا با او به گفت‌وگو نشستیم که مشروح آن در ادامه از نظر می گذرد:
تحلیل شما از برخی معافیت‌های مربوط به همکاری هسته‌ای با ایران توسط واشنگتن چیست؟
انتظار می‌رود طرف‌های 1+5 در مقابل سیاست جدید ترامپ مقاومت کنند و این اجازه را به آمریکا ندهند که چنین اقدامی را عملی سازد. به‌طور طبیعی ما اگر نتوانیم آب سنگین خود را به خارج کشور منتقل کنیم، می‌توانیم به تولید خود ادامه دهیم .
راهکار مناسب مواجهه با این محدودیت‌های جدید را چه چیزی می‌دانید؟
نباید به این محدودیت‌ها تن بدهیم یا آنها را به رسمیت بشناسیم، چون عملا خلاف تعهدات طرفین برجام است. ما فعلا برجام را اجرا می‌کنیم و قرار هم نیست آن را نقض کنیم. کشورهای اروپایی هم باید براساس روال سابق عمل کنند. تحریم اخیر آمریکا و محدودیت‌های متعاقب آن ربطی به برجام ندارد و نباید آنها را به رسمیت شناخت، لذا باید به همان رویه قبلی ادامه داد.
توصیه شما به ادامه رویه فعلی در حالی است که ایران تنها یک طرف ماجراست و طرف دیگر خریدارانی هستند که باید به خرید اورانیوم و آب سنگین ادامه دهند. آیا تضمینی وجود دارد که طرف‌های خریدار هم به این محدودیت‌ها پایبند نمانند؟
رویه به این شکل است که بخشی از تولید ما در خارج از کشور انبار می‌شد و وقتی خریدار پیدا می‌شد، نیاز خود را از ذخیره انبارشده تامین می‌کرد. در صورتی که خریدار پیدا نشود، محدودیت و اصراری وجود ندارد که آب سنگین انبارشده را به فروش برسانیم. به هر دلیلی ممکن بود کسی با ما به تفاهم و توافق نرسد و به قیمت ما خرید نکند. سال‌های قبل از برجام هم تولید ما ادامه داشت و فروشی هم نداشتیم. ما می‌توانیم تولید خود را داشته باشیم و همچنان به فرآیند قبلی ادامه دهیم و هر زمان که فرصت مناسب بود، اقدام به فروش کنیم. صرف افزایش این اندوخته در نوع خود یک اقدام استراتژیک است، لذا اگر تحت تاثیر فشارهای آمریکا وضعیت به‌گونه‌ای شد که طرف‌های روسی، چینی و اروپایی وارد تعامل با ما نشدند، می‌توانیم فرآیند قبلی یعنی قبل از برجام را ادامه دهیم.
به این موضوع اشاره داشتید که اینها را خارج از کشور انباشته می‌کردیم. یکی از مهم‌ترین محدودیت‌های اعلام‌شده، لغو معافیت انتقال آب سنگین به عمان است. این یعنی ایران دیگر نخواهد توانست آب سنگین را در عمان انبار کند.
قبل از آن هم در کشور انبار می‌کردیم.
اینکه داخل ایران انبار کنیم، خلاف برجام نیست؟
اگر عمان و اروپایی‌ها، به چارچوب توافقی برجام عمل نکنند راه دیگری نداریم و به شرایط قبل برجام برمی‌گردیم؛ یعنی تولید خود را همچنان ادامه می‌دهیم و داخل کشور نگهداری می‌کنیم. اگر آنها به ما دیکته کردند که آب سنگین ایران در جای دیگری خارج از کشور نگهداری شود باید شرایط آن را هم فراهم کنند. ما منعی از این جهت نداشتیم و این کار را انجام می‌دادیم. اگر آنها مانعی دارند یا کشور پذیرنده نمی‌پذیرد، آنها باید شرایط را تسهیل کرده و کشور جایگزین را معرفی کنند. هرچه هست، ما به تولید خود ادامه خواهیم داد. درصورت امکان آن را طبق برجام به بیرون منتقل می‌کنیم و در غیر این صورت داخل کشور نگهداری خواهد شد.
محدودیت مبادله اورانیوم غنی‌شده با کیک زرد را چطور ارزیابی می‌کنید و تحلیل شما از تبعات آن چیست؟
این مبادله قبلا صورت گرفته و محدودیت‌های جدید، شاید روی فرصت‌های بعدی برای مبادله تاثیرگذار باشد. در شرایط جدید باید منتظر عکس‌العمل طرف روس و سایر طرف‌های خارجی ماند و دید که آیا آنها هم تصمیم اخیر آمریکا را به رسمیت می‌شناسند یا خیر. بعد ما می‌توانیم به صورت قاطع اعلام موضع کنیم. به هر صورت اگر طرفین برجام حاضر نشوند، ما می‌توانیم آنچه را که اکنون داشتیم، داشته باشیم. نباید فراموش کرد این مبادله تا الان خیلی به نفع ما نبوده و انجام نشدنش هم محدودیتی برای ایران تلقی نمی‌شود. چه انتقال آب سنگین و چه معاوضه اورانیوم غنی‌شده با کیک زرد، خیلی شرایط نافعی برای ما نبود که بگوییم متضرر شدیم.
یعنی نظر شما بر این است که ایران از محدودیت‌های برجام عبور کند به این خاطر که آمریکایی‌ها هم عبور کردند؟
بحث این نیست که ما عبور کنیم. واقعیت آن است که ما چالشی نداریم. قرار بود آنها شرایطی را فراهم کنند که در آن شرایط ایران اقدامی را انجام دهد. حال که این شرایط فراهم نیست، عملا ما تعهدی به آن اقدام نداریم. این‌چنین نیست که ما از چارچوب برجام فراتر رویم. ما همچنان می‌توانیم آن را اجرا کنیم، ولی شرایطش فراهم نیست.
این احتمال وجود دارد که آمریکایی‌ها بخواهند چنین برداشتی را جا بیندازند که برجام از سوی ایران نقض شده. آمریکایی‌ها همین حالا هم این اتهامات را به ما وارد می‌کنند. اما جامعه جهانی نمی‌پذیرد که این اتفاق توسط ایران افتاده است. همان‌طور که تاکنون هم آژانس و هم طرفین برجام این مساله را نپذیرفته است، فکر نمی‌کنم از این به بعد هم کسی این مساله را بپذیرد.
ایران تاکنون محدودیت‌های برجام را رعایت کرده و از این به بعد هم اجرا خواهد کرد. اما اینکه سایر طرف‌ها به نوعی منع همکاری شوند و از همکاری آنها ممانعت به عمل آید، عذر قابل‌قبولی برای رفتن به آن سمت و سو به نظر می‌رسد.
آمریکا در مقابل اجرای کدام بخش برجام ایستاده است؟
الف- غنی‌سازی، تحقیق و توسعه غنی‌سازی، ذخایر
طی این مدت 15سال، و همچنانکه ایران به‌طور تدریجی به سمت رسیدن به استانداردهای بین‌المللی کیفیت برای سوخت تولیدی در ایران حرکت می‌کند، ذخایر اورانیوم خود را به 300 کیلوگرم هگزافلوراید اورانیوم غنی‌شده تا 3.67 درصد یا معادل آن در سایر اشکال شیمیایی محدود خواهد کرد. مقادیر اضافه بر این میزان براساس قیمت‌های بین‌المللی و در عوض دریافت هگزافلوراید اورانیوم طبیعی تحویل داده‌شده به ایران، به فروش رسیده و به خریدار بین‌المللی تحویل داده می‌شود یا به سطح اورانیوم طبیعی ترقیق خواهد شد. اورانیوم غنی‌شده موجود در مجتمع‌های سوخت تولیدشده از روسیه یا سایر منابع، برای استفاده در رآکتورهای هسته‌ای ایران، اگر شرایط مندرج در پیوست یک را دارا باشد، در زمره این 300 کیلوگرم ذخیره UF6 فوق‌الذکر محاسبه نخواهد شد. کمیسیون مشترک از کمک به ایران، از جمله به نحو مقتضی از طریق همکاری‌های فنی آژانس، حمایت خواهد کرد تا سوخت هسته‌ای تولیدشده توسط ایران حائز استانداردهای کیفی بین‌المللی شود. کلیه اکسید اورانیوم باقی‌مانده غنی‌شده بین پنج تا 20 درصد به‌منظور استفاده در رآکتور تحقیقاتی تهران به سوخت تبدیل خواهد شد. هرگونه سوخت اضافی موردنیاز رآکتور تحقیقاتی تهران، با نرخ بازارهای بین‌المللی در دسترس ایران قرار خواهد گرفت.
ب- اراک، آب سنگین، بازفرآوری
ایران مبادرت به بازطراحی و بازساخت یک رآکتور تحقیقاتی آب سنگین مدرنیزه‌شده در اراک براساس طراحی اولیه مورد توافق و در قالب یک همکاری بین‌المللی که طراحی نهایی آن را نیز تصدیق خواهد کرد، خواهد کرد که با استفاده از سوخت غنی‌شده تا 3.67 درصد فعالیت خواهد کرد. این رآکتور تحقیقات هسته‌ای صلح‌آمیز و تولید رادیو ایزوتوپ برای مقاصد پزشکی و صنعتی را پشتیبانی خواهد کرد. رآکتور بازطراحی شده و بازسازی‌شده اراک پلوتونیوم در سطح تسلیحاتی تولید نخواهد کرد. کلیه فعالیت‌ها برای بازطراحی و ساخت مجتمع‌های سوخت برای رآکتور بازطراحی شده، به‌جز برای نخستین بارگذاری سوخت، در ایران انجام خواهد گرفت. همه سوخت مصرف‌شده در اراک برای دوره عمر رآکتور به خارج از ایران منتقل خواهد شد. این مشارکت بین‌المللی مشتمل بر کشورهای مشارکت‌کننده گروه 1+5، ایران و سایر کشورهایی خواهد بود که طرفین ممکن است مشترکا تعیین کنند. ایران به‌عنوان مالک و مدیر پروژه، نقش راهبری را ایفا خواهد کرد و گروه 1+5 و ایران قبل از روز اجرای توافق، یک سند رسمی که مسئولیت‌هایی که اعضای 1+5 برعهده خواهند گرفت را مشخص خواهد کرد، منعقد می‌کنند. به مدت 15 سال، رآکتور آب سنگین دیگر یا انباشت آب سنگین در ایران نخواهد بود؛ همه آب سنگین اضافی برای صادرات در بازارهای بین‌المللی عرضه خواهد شد.
ایران قصد دارد همه سوخت مصرف‌شده کلیه رآکتورهای هسته‌ای تحقیقاتی و قدرتی فعلی و آینده خود را برای پسمانداری یا اقدامات بعدی، آن‌گونه که در قراردادهایی که به نحو صحیح با طرف دریافت‌کننده منعقد خواهد شد، از کشور خارج کند.
منبع:فرهیختگان
انتهای پیام/