حجاب در آیین زرتشت؛ فعالیت اجتماعی زنان در حجاب کامل و پرهیز از اختلاط‌های فسادانگیز
زنان هر چند با آزادی، در محیط بیرون خانه رفت و آمد میکردند و همپای مردان به کار میپرداختند، ولی این امور با حجاب کامل و پرهیز شدید از اختلاط‌های فسادانگیز صورت می‌یافت.
به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، آنچه مسلم است به مسئله عفاف و حجاب به عنوان اصلی‌ترین مسائل مربوط به زنان در تمام آموزه‌های ادیان و نیز متون کتب آسمانی اشاره شده است. حتی در این متون شاهد حد و حدود و قوانین شرعی مسأله حجاب هستیم. «جرجی زیدان»، دانشمند مسیحی در این باره می‌گوید: «اگر مقصود از حجاب، پوشانیدن تن و بدن است، این وضع، قبل از اسلام و حتی پیش از ظهور دین مسیح، معمول بوده است و آثار آن هنوز در خود اروپا باقی مانده است».
یکی از ادیان آسمانی که بر مسئله حجاب تأکید دارد، آیین زرتشت است. اندیشمندان در یک دسته‌بندی کلی حجاب در آیین زرتشت را در سه نوعِ پوششی، رفتاری و گفتاری تقسیم‌بندی کرده‌اند.
حجاب پوششی: آن گونه که متون تاریخی یاد کردند، در همه آن زمانها پوشاندن موی سر و داشتن لباس بلند، شلوار و چادر امری رایج در فرهنگ و دین مردمِ آن زمان بود و زنان هر چند با آزادی، در محیط بیرون خانه رفت و آمد میکردند و همپای مردان به کار میپرداختند، ولی این امور با حجاب کامل و پرهیز شدید از اختلاط‌های فسادانگیز صورت می‌یافت (فریدون پور بهمن، پوشاک در ایرانیان باستان، ص76)
حجاب رفتاری و گفتاری: در نظام دینی و فرهنگی زمان آیین زرتشت، زنان طبقات بالای اجتماع، می‌بایستی در تختِ روانِ پوشیده و محفوظ از خانه بیرون بیایند و هرگز مجاز نبودند با مردان رفت و آمد و گفت‌وگو داشته باشند. زنان پس از ازدواج، اجازه نداشتند هیچ مردی ـ حتی پدر و برادرشان ـ را ببینند (ویل دورانت، تاریخ تمدن، ج1، ص552)
پژوهشها نشان می‌دهد که زنان ایران‌زمین از زمان مادها که نخستین ساکنان این دیار بودند، دارای حجاب کاملی، شامل پیراهن بلند چیندار، شلوار تا مچ پا و چادر و شنلی بلند بر روی لباسها بودهاند.(جلیل ضیاءپور، پوشاک باستانی ایرانیان از کهن‌ترین زمان، ص17، 26) این حجاب در دوران سلسلههای مختلف پارسها نیز معمول بوده است. بنابراین در زمان بعثت زرتشت و قبل و بعد از آن، زنان ایرانی حجابی کامل داشته‌اند.
جایگاه فرهنگی پوشش در میان زنان نجیب ایران‌زمین به گونهای است که در دوران سلطه کامل شاهان، هنگامی که خشایارشاه به ملکه «وشی» دستور داد که بدون پوشش به بزم بیاید تا حاضران، زیبایی اندام او را بنگرند، وی امتناع کرد و از انجام فرمان پادشاه سر باز زد. به دلیل این سرپیچی، به حکم دادوَران، عنوان «ملکه ایران» را از دست داد. نقل این داستان در عهد عتیق چنین آمده است:«... امر فرمود وشتئ ملکه را با تاج ملوکانه به حضور پادشاه بیاورند تا زیبایی او را به خلایق و سروران نشان دهد؛ زیراکه نیکو منظر بود اما؛ وشتئ نخواست...»
بر اساس آموزه‌های زرتشت، بر هر مرد و زن واجب است هنگام انجام مراسم عبادی و نیایش، سر خود را بپوشاند و پوشش زنان باید به گونهای باشد که هیچ یک از موهای سرِ زن از سرپوش بیرون نباشد. در خرده اوستا، به طور صریح چنین آمده است: «نامی زت واجیم همگی سر واپوشیم و همگی نماز و کریم بدادار هورمزد»، یعنی همگان نامی ز تو برگوییم و همگان سر خود را میپوشیم و آنگاه به درگاه دادار اهورمزدا نماز می‌کنیم.
همچنین با توجه به پند و اندرزهای زرتشت، تلاش وی برای تعالی و آموزش مبانی حجاب و بیان لزوم توأم کردن حجاب ظاهری با عفّت باطنی، روشنتر شود. او می‌فرماید:
«ای نوعروسان و دامادان، ... با غیرت، در پی زندگانی پاکمنشی بر آیید.... ای مردان و زنان، راه راست را دریابید و پیروی کنید. هیچ گاه گردِ دروغ و خوشیهای زودگذری که تباه‌کننده زندگی است، نگردید؛ زیرا لذّتی که با بدنامی و گناه همراه باشد، همچون زهر کشندهای است که با شیرینی درآمیخته و همانند خودش دوزخی است. با این‌گونه کارها، زندگانی گیتی خود را تباه نکنید. پاداش رهروان نیکی، به کسی میرسد که هوا، هوس، خودخواهی و آرزوهای باطل را از خود دور ساخته، بر نفس خویش چیره شود. کوتاهی و غفلت در این راه، پایانش جز ناله و افسوس نخواهد بود. فریب‌خوردگانی که دست به کردار زشت زنند، گرفتار بدبختی و نیستی خواهند شد و سرانجامشان خروش و فریاد و ناله است» (یسنا، ص53، بندهاى 5 ـ 8)
حجاب در اسلام در دو ساحت رفتاری و پوششی است
جالب اینجاست که حجاب در آموزه‌های اسلام همانند آیین زرتشت در دو ساحت رفتاری و پوششی تعریف شده است که البته حجابِ رفتار مقدم بر حجاب پوشش است. این مسئله را به خوبی می‌توان در آیه31 سوره نور مشاهده کرد. خداوند در این آیه ابتدا زنان مؤمن را دعوت به "حجاب رفتار" می‌کند و می‌فرماید: «وَ قُلْ لِلْمُؤْمِناتِ یَغْضُضْنَ مِنْ أَبْصارِهِنَّ وَ یَحْفَظْنَ فُرُوجَهُنَّ؛ ای زنان با ایمان چشمان خود را فروپوشید و فروج خود را حفظ کنید». سپس بلافاصله "حجاب پوشش" را مطرح کرده و می‌فرماید: «وَ لا یُبْدینَ زینَتَهُنَّ إِلاَّ ما ظَهَرَ مِنْها وَ لْیَضْرِبْنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلى جُیُوبِهِنَّ وَ لا یُبْدینَ زینَتَهُنَّ إِلاَّ لِبُعُولَتِهِنَّ؛ و زینت خود را [ مانند لباسهاى زیبا ، گوشواره و گردن بند] مگر مقدارى که [ طبیعتاً مانند انگشتر و حنا و سرمه ، بر دست و صورت ] پیداست [ در برابر کسى ] آشکار نکنند و [ براى پوشاندن گردن و سینه ] مقنعههاى خود را به روى گریبانهایشان بیندازند و زینت خود را آشکار نکنند مگر براى شوهرانشان ...».
منابع:
حجاب و پوشش در ادیان زرتشت، یهود و مسیحیت (مهناز علیمردی/ محمدمهدی علیمردی)
انتهای‌پیام/