روایت تسنیم از آداب و رسوم مردم همدان در ماه مبارک رمضان + تصاویر

به گزارش خبرگزاری تسنیم از همدان، رمضان، ماه عبادت و بندگی و راز و نیاز با معبود و ماه میهمانی خداست. ماهی که جان‌ها را طراوتی جانانه می‌بخشد و قلب‌ها را صفای ایمانی، و چشم و گوش مؤمنین را نوازش معنوی می‌دهد.

رمضان بهار معنویات، فصل بندگی، اخلاص، عبادت، قرب به خدا، تلاوت و تدبر در کتاب آسمانی (قرآن)، نبرد سرنوشت‌ساز با شیطان و فصل ترقی و تجلی‌گاه مؤمنین مخلص است.

ماه مبارک رمضان آئین و سنت‌های خاص خودش را دارد هرچند که در سراسر ایران این سنت‌ها تقریباً یکسان است اما در برخی مناطق و شهرها این آیین‌ها تفاوت‌هایی با یکدیگر دارند.

ماه مبارک رمضان در شهرها و روستاهای همدان نیز با آداب و سننی همراه است، ضمن اینکه قبل از آغاز ماه رمضان مردم در تدارک مواد غذایی لازم برای روزه‌داری هستند و خانواده‌ها بنا به وسع مالی خود هر یک مقداری آرد، نان، برنج، روغن، شیره، حبوبات، مرباجات و سبزی‌های خشک شده را برای ایام روزه‌داری تهیه می‌کردند.

رمضان ماهی است که مردم استان همدان برای آن ارج و احترام ویژه قائل بوده و هستند و قدمت سنت‌های ویژه ماه مبارک رمضان در همدان به تاریخ اسلام برمی‌گردد.

همه‌ساله مردم استان همدان چند روز مانده به آغاز ماه رمضان با روزه گرفتن به استقبال این ماه می‌روند، که این استقبال آیین پیشباز از ماه رمضان است.

بانوان همدانی در ماه مبارک رمضان برای افطار، بیشتر از غذاهایی مانند آش رشته، فرنی، ترحلوا، طاس‌کباب، شامی‌کباب، سرداشی و شیر برنج و برای سحری نیز رشته‌پلو و آبگوشت مرغ می‌پزند.

کماج، انگشت‌پیچ و اگرده شیرینی‌های محلی است که در ماه مبارک رمضان پخت آن در بین خانواده‌های همدانی رواج دارد.

یکی از سوغاتی‌های پرطرفدار در ماه رمضان همدان که سفره‌های افطار را سفیدی برکت می‌بخشد "انگشت‌پیچ" است. نام خاص آن بر مبنای خاصیتی است که این شیرینی سنتی دارد و کش آمدن آن هنگامی‌که انگشت بر آن می‌پیچد را یادآور می‌شود چراکه در گذشته‌های دور که تولید این محصول رونق داشته برای مصرف آن از انگشت استفاده می‌کردند.

وی با اشاره به اینکه در شمال کشور به دلیل کشت برنج نذرهای ماه مبارک رمضان اغلب شیر برنج است، افزود: اما در غرب کشور به دلیل فراوانی محصول گندم مردم بیشتر برای نذری‌ها حلیم می‌پزند.

کارشناس مردم‌شناسی میراث فرهنگی استان همدان با بیان اینکه متفاوت بودن برخی آداب‌ورسوم شهرها در ماه مبارک رمضان به دلیل اقلیم آب‌وهوا ، محصولات کشاورزی، محصولات دامی و تفاوت اصطلاحات به دلیل تنوع قومیت‌ها است، گفت: در گذشته مراسم‌های ماه مبارک رمضان در روستاها با آب‌وتاب بیشتری برگزار می‌شد.

نعمتی با تأکید بر اینکه مردم با غبارروبی مساجد و قرار دادن ادعیه مربوط به ماه مبارک رمضان در مساجد به استقبال این ماه مبارک می‌رفتند، بیان کرد: معمولاً در گذشته در روستاها برای درخواست پیش‌نماز نامه‌ای به قم می‌فرستادند و درخواست می‌کردند تا امام جماعتی به روستا اعزام شود.

وی با اشاره به اینکه امام جماعت اعزام شده به روستا نیز معمولاً یک ماه رمضان را در روستا در منزل کدخدا یا بزرگ روستا مهمان محسوب می‌شد، عنوان کرد: با توجه به اینکه مردم ماه مبارک رمضان را ماه پربرکت و ماه میهمانی خدا می‌دادند همواره با یک روز مانده به ماه رمضان با روزه گرفتن به پیشواز این ماه می‌روند.

کارشناس مردم‌شناسی میراث فرهنگی استان همدان با بیان اینکه مردم در ماه مبارک رمضان برای ادای نماز ظهر و عصر و مغرب و عشا حتماً به مساجد می‌رفتند، ابراز کرد: درگذشته همانند امروز ساعت و رادیو وجود نداشت تا مردم از وقت سحر و افطار مطلع شوند هنگام سحر زمانی که خروس سه بار می‌خواند مشخص می‌شد نزدیک سحر است و در روستاها جارچی به پشت می‌رفت و مردم را برای خوردن سحری از خواب بیدار می‌کرد.

نعمتی تصریح کرد: در روستاها جارچی وظیفه مؤذن را نیز به عهده داشت و هنگام اذان صبح و موقع افطار نیز به پشت‌بام رفته و اذان می‌گفت.

وی با اشاره به اینکه درگذشته سحری و افطاری همانند امروز دارای تنوع نبود، اظهار داشت: مردم معمولاً برای وعده‌های سحر و افطار انواع  آبگوشت، حلوا، خرما و آش گندم می‌پختند.

کارشناس مردم‌شناسی میراث فرهنگی استان همدان افزود: در نیمه ماه رمضان که مصادف است با میلاد امام حسن مجتبی (ع )مردم نذورات خود را که بیشتر آش، حلوا، خرما، شیر گرم و چای بود در مساجد یا در بین همسایه‌ها توزیع می‌کردند.

نعمتی با بیان اینکه شب‌های احیا سه شب بسیار مهم در ماه رمضان است، تأکید کرد: مردم اعتقاد دارند که سرنوشت ما در این شب‌ها رقم‌زده می‌شود و به امضای امام زمان عج می‌رسد.

وی با تأکید بر اینکه مردم همدان در روز شهادت حضرت علی (ع) اعتقاد دارند که این روز را حتماً باید در خانه باشند کار نکنند، بیان کرد: مردم کار کردن در این روز را به دلیل شهادت امیرالمؤمنین (ع) حرام می‌دانند.

کارشناس مردم‌شناسی میراث فرهنگی استان همدان اظهار داشت: در ماه‌های قمری یکی از سنت‌های حسنه ایرانیان و مسلمانان این است که یادی از رفتگان و درگذشتگان می‌کنند و حتماً شب‌های جمعه خرما، حلوا و غیره به عنوان خیرات برای درگذشتگان خود پخش می‌کردند.

نعمتی بیان کرد: در این ماه‌ها مردم به دیدار درگذشتگان خود می‌روند تا بگویند در ماه مبارک رمضان و روزهای عزیز که انسان به خدا نزدیک می‌شود به یاد درگذشتگان نیز هستند.

وی با اشاره به اینکه مردم در عید فطر نیز حتماً در نماز جماعت روز عید شرکت می‌کنند، عنوان کرد: بعد نماز نیز سعی می‌کردند برای وعده ناهار غذای خوب داشته باشند و معمولاً آش درست می‌کردند چرا که معده پس از یک ماه روزه‌داری ضعیف شده و مردم سعی می‌کنند غذای سنگین نخورند.

کارشناس مردم‌شناسی میراث فرهنگی استان همدان با بیان اینکه مردم در روز عید فطر به دیدار بزرگ‌ترها می‌رفتند، گفت: کسانی که نوعروس داشتند برای خانه عروس چند مجمع مسی پر از شیرینی، لباس، میوه، طلا و هر آنچه در توان داشتند به عنوان عیدانه می‌فرستادند و خانواده عروس نیز متقابلاً هدیه‌ای برای داماد می‌فرستادند.

به گزارش تسنیم، برگزاری نماز عید سعید فطر در مکان‌های روباز و مساجد از آیین‌هایی است که روزه‌داران همدانی با شور و شوق خاصی در آن شرکت می‌کنند که دیدوبازدیدها و عیدی دادن توسط افراد بزرگ‌تر خانواده به کوچک‌ترها از دیگر آداب روز عید فطر است و روزه‌داران و کسانی که به دلایل شرعی روزه نگرفتند و تمام اعضای خانواده باید زکات فطریه بپردازند هنگام پرداخت زکات فطریه از غروب آخرین روز ماه رمضان تا ظهر روز عید فطر است میزان زکات فطریه بنا به فتوای بسیاری از مجتهدین جامع‌الشرایط است که برخی فطریه را مستقیماً به مستحقان می‌پردازند.

انتهای پیام/ش