آداب ماه رمضان در اصفهان| رسم کهن زورخانه گردی سنت زیبای پهلوانی را زنده می‌کند
زورخانه‌گردی خروشی همگانی است که در ماه مبارک رمضان برای کمک به نیازمندان در زورخانه‌های اصفهان برگزار می‌شود، رسم کهنه‌ای که هنوز هم با قوت ادامه دارد.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از اصفهان، پهلوانی سنت و فرهنگ زیبایی است که آدمی را به یاد جوانمردی‌های روزگار قدیم می‌اندازد، سنتی که ریشه در باورهای کهن ما دارد. باور به اینکه روزهای خوب را پهلوانان برایمان رقم زده‌اند و می‌زنند و مملکت با حضور همین پهلوان‌ها جای بهتری برای زندگی می‌شود.
منش پهلوانی را همه می‌شناسند، آدم‌هایی که نیازی نیست از آنها بخواهی یا بگویی، خودشان می‌دانند که الان باید چه کنند تا دست کسی پیش دیگری دراز نشود، می‌دانند چه زمان و در کجا دستان ناتوان را بگیرند و مانع زمین خوردنش شوند.
به زبان ساده پهلوانان آدم‌هایی هستند که همه دوستشان داریم، باورشان داریم و معتقدیم که بودنشان زندگی‌مان را بهتر می‌کند. شاید در روزگار قدیم حضور پهلوانان بیشتر احساس می‌شد آن هم به خاطر اقتضای زمان و شرایط زندگی بوده است اما هر زمان که می‌گذرد از تعداد این آدم‌های خاص کم نمی‌شود بلکه فرهنگ و سنت زیبای پهلوانی نسل به نسل چرخیده است و اکنون هم در کشور و استان ما افراد زیادی دارای این خصلت هستند. افرادی که شاید بارها دیده‌ایم اما نمی‌شناسیم‌شان و شناخت آنها اندیشه‌ای می‌خواهد به عمق اندیشه آنها و چشمی باز به وسعت چشمان آنها.
پهلوانان در ماه مبارک رمضان رسومی دارند و در این رسوم به دستگیری از نیازمندان برمی‌خیزند. یکی از این رسوم زیبا که همه ساله در زورخانه‌ها در ماه مبارک رمضان انجام می‌شود رسم «زورخانه گردی» است.
ماه مبارک رمضان بهار زورخانه گردی و ترویج فرهنگ پهلوانی است. زورخانه گردی در شب های ماه مبارک رمضان از سنت‌های کهن ایران زمین است که قدمتش به چندین قرن می‌رسد.
در این ورزش منش‌های پهلوانی همچون ایثار، گذشت، فتوت، دستگیری محرومان و گلریزان برای زندانیان غیر عمد در زورخانه‌ها ترویج می‌شود که توسعه و ترویج آن می‌تواند در سبک زندگی ایرانی اسلامی ما تاثیر به سزایی داشته باشد.
زورخانه گردی از گذشته تا امروز
یک کارشناس امور فرهنگی در مورد ورزش باستانی زورخانه‌ای به خبرنگار تسنیم گفت: ورزش باستانی ورزشی است که متعلق به ایران است اما کم کم در حال صادر شدن به کشورهای دیگر است؛ ورزشی است که می‌گویند تاریخ 4 هزار ساله دارد اما برخی از مورخان دیگر می‌گویند قدمت 7 هزار ساله هم دارد. به خاطر عکس سروی است که روی شلوارهای آنها نقش بسته است، که در معماری ایرانی هم می‌بینیم.
کریمی افزود: ورزش باستانی ورزشی سنتی است که از قبل بوده هنوز هم هست اما مانند قدیم نیست، دهه 50 خیلی بیشتر طرفدار داشت اما امروزه کمتر شده که آن هم احتمالا به خاطر تنوع ورزش‌هایی است که وجود دارد، اما برنامه ریزی هایی شده که این ورزش پررنگ تر شود تا نسل جوان با این ورزش بیشتر آشنا شده و آن را ادامه دهد.
وی در مورد موسیقی خاص ورزش زورخانه‌ای گفت: موسیقی در این ورزش خیلی موثر است باستانی کار با ضربی که مرشد می‌زند ورزش را انحام می‌دهد که هر کدام از این حرکات ورزشی برگرفته از ریتم موسیقی مرشد است باید خیلی مسلط باشد که اگر مرشد ضربش را عوض کرد حرکتش را عوض کند.
این کارشناس امور فرهنگی با بیان اینکه در گذشته در زورخانه‌ها بیشتر از اشعار شاهنامه استفاده می‌شد، اظهار داشت: امروز استفاده از اشعار شاهنامه در زورخانه‌ها کمتر شده است البته برخی‌ها در حال احیای دوباره این سنت هستند اما هنوز هم مانند قبل پررنگ نیست و جای کار دارد.
وی با اشاره به فعالیت‌های زورخانه‌ها در ماه مبارک رمضان گفت: یکی از رسوم رایج زورخانه‌ها در ماه رمضان صله رحم است، به این صورت که از قبل برنامه‌ریزی می‌کنند و هر شب به یک زورخانه می‌روند، به دیدن همدیگر می‌روند، از نیازمندان دستگیری می‌کنند و در برخی مواقع هم گلریزان انجام می‌دهند.
کریمی افزود: مردم از این ورزش باستانی خوب اسقبال می‌کنند حتی برای توریست‌ها هم جالب است و می‌آیند این ورزش را از نزدیک می‌بینند.
صله رحم اهالی زورخانه‌ها در ماه رمضان
رئیس هیئت ورزش پهلوانی و زورخانه‌ای استان اصفهان در مورد رسم دیرین زورخانه گردی به خبرنگار تسنیم گفت: از قدیم‌الایام در ماه مبارک رمضان رسم بوده که همان صله رحمی که در خانواده‌ها مرسوم است در زورخانه‌ها هم انجام شود، اما در زورخانه بحث فقط رفتن به این مکان نیست بلکه رسم است که اگر کسی مشکلی داشته باشد و یا نیازمند باشد مشکلش در زورخانه برطرف شود.
سید رضا اخروی افزود: اگر کسی نیازمند باشد و به کمک احتیاج داشته باشد اهل زورخانه دور هم جمع می‌شوند و به آنها کمک می‌کنند. افراد نیازمندی که در آن منطقه یا محدوده هستند و دچار مشکل بودند در زورخانه به مشکل آنها رسیدگی می‌شد و برایشان کمک جمع می‌شد.
گلریزان در زورخانه‌ها
وی ادامه داد: در واقع زورخانه گردی برای حل مشکلاتی بوده که در یک جایی وجود دارد، اگر مشکل بزرگ باشد مثل سیل و زلزله گلریزان هم می‌کردند و همه برای کمک می‌آمدند.
رئیس هیئت ورزش پهلوانی و زورخانه‌ای استان اصفهان گفت: خیرانی که برای زورخانه گردی می‌رفتند به کسانی که مشکلاتی داشتند کمک می‌کردند تا مشکل حل شود. در مجموع یک ارتباطات اجتماعی در زورخانه برگزار می‌شد که فقط بحث ورزش زورخانه‌ای نبود هدف حل مشکلات نیازمندان بوده است.
وی بیان کرد: البته تبادل اطلاعات و اخبار ورزشی و مباحث دیگری هم در این زورخانه‌ها انجام می‌شده اما اصل حل مشکلات بوده است.
اخروی با بیان اینکه سنت زورخانه‌ای از قرن‌ها پیش همان زمان که ورزش باستانی بوجود آمد مطرح بود، گفت: ورزش باستانی دو بخش دارد یک مورد قهرمانی و یکی دیگر پهلوانی است و نمی‌توان گفت که کدام یک زودتر ایجاد شده است چون اینها مکمل هم هستند.
18 زورخانه در اصفهان
وی اظهار داشت: در اصفهان 18 زورخانه داریم که قدیمی ترین آن در حسن آباد اصفهان است.
وی با بیان اینکه در ماه رمضان 4 شب مسابقه مولای عرشیان داریم، گفت: در آن مسابقات جوانان حضور دارند و شرکت کننده هستند اما در زورخانه گردی همه از پیر و جوان می‌آیند.
جوانان ادامه دهنده سنت زورخانه‌ای
رئیس هیئت ورزش پهلوانی و زورخانه‌ای استان اصفهان در مورد ادامه سنت زیبای زورخانه گردی خاطرنشان کرد: جوانان باید بیایند، کار را یاد بگیرند و بعد از ما آنها این کار را انجام دهند. آنها می‌آیند تا زورخانه گردی را یاد بگیرند، زمان آغاز و پایانش و هر چیزی که در مورد آن است را می‌آموزند و بعدها اجرا می‌کنند.
وی با اشاره به شبهای برگزاری زورخانه گردی در ماه رمضان گفت: هیئت ده روز قبل از ماه مبارک رمضان لیستی تهیه و آن را منتشر می‌کند و شب‌هایی که زورخانه گردی برگزار می‌شود را به اطلاع همه می‌رساند. معمولا شبهای جمعه و برخی شبهای از قبل تعیین شده اعلام زورخانه گردی می‌کنند.
اخروی بیان کرد: در سنت زورخانه‌گردی دستجات مختلفی از مردم دور هم جمع می‌شوند و این رسم مربوط به دسته خاصی نیست و یک خروش همگانی است.
پهلوانان آئین 700 ساله را ادامه می‌دهند
یکی از تماشاگران سنت زیبای زورخانه‌ای در ماه رمضان به خبرنگار تسنیم گفت: آن طور که شنیده‌ام زورخانه گردی سنتی 700 ساله است، آئینی که در ماه مبارک رمضان توسط ورزشکاران و پهلوانان انجام می‌شود. در واقع نوعی صله رحم به حساب می‌آید اما با این تفاوت که در زورخانه برای نیازمندان کمک جمع می‌کنند و بعضی شب‌ها هم گلریزان می‌کنند برای کسانی که بیشتر نیازمند هستند مانند زندانیان جرائم غیر عمد و یا مشکلات بزرگتر.
شاکری افزود: یکی از زورخانه‌های اصفهان نزدیک خانه ماست و من و خانواده‌ام برای تماشا می‌رویم سنت بسیار زیبایی است که خیلی هم زیبا اجرا می‌شود علاوه بر ورزشکاران خیران و مردم نیز شرکت می‌کنند و برای نیازمندان کمک می‌کنند.
خلق و خوی پهلوانی فقط در کتاب‌ها نیست
وی بیان کرد: چیزی که ما از آنها یاد می‌گیریم اخلاق پهلوانی است. شاید کوچکتر که بودیم فکر می‌کردیم پهلوان‌ها فقط در کتاب‌ها هستند و یا در گذشته‌ها ما پهلوان داشتیم اما این رسوم سبب می‌شود که ببینیم پهلوان‌ها هنوز هم کنار ما هستند و هر کاری از دستشان بربیاد برای ما انجام می‌دهند. همین آدم‌هایی که در کنارمان هستند با دستگیری از نیازمندان و باز کردن گرهی از مشکلات مردم پهلوان هستند و امیدوارم این رسوم همچنان ادامه داشته باشد و به آیندگان هم منتقل شود که شک ندارم این اتفاق می‌افتد.
کریمی، کارشناس فرهنگی نیز پیرامون فلسفه پهلوانی در زورخانه‌ها گفت: اخلاق پهلوانی دارای فلسفه‌ای عمیق است. اخلاق پهلوانی شامل سخاوت، خوش اخلاقی، مرام، تواضع، وطن پرستی و دیگر آداب خاص است که فقط یکجا نزد پهلوانان یافت می‌شود. پهلوانان میان خودشان هم آداب خاصی دارند و به آن پایبند هستند.
شاید همین خصوصیات خاص برخی آدم‌هاست که از آنها پهلوان می‌سازد، آدم‌هایی که از همان بدو ورود سر خم می‌کنند و نشان می‌دهند که برای همه ارزش و احترام قائلند و آدم‌ها برایشان فرقی ندارند.
ورزش‌های باستانی که پهلوانان را در خود جای داده‌اند در میان جوانان طرفداران بسیاری دارد و همین جوانان هم هستند که راه آنها را ادامه می‌دهند و در آینده آن کس که جنمش را دارد رخت پهلوانی به تن می‌کند و این راه را ادامه می‌دهد. ورزش زورخانه‌ای و رسم زیبای زورخانه‌گردی نباید به فراموشی سپرده شود چرا که تنها یک ورزش نیست؛ منش پهلوانی در آن نهفته است.
گزارش از ثریا قنبری
انتهای پیام/