شکوه تلاوت در پایتخت استرالیا / قرآن، نوای آرام‌بخش مهاجران ایرانی
در استرالیا چیزی به‌نام مرکز دینی و قرآنی وجود ندارد و همه فعالیت‌های دینی توسط مردمی انجام می‌شود که شغل دیگری مثل کارگری، نقاشی و غیره دارند و وقت اضافه خودشان را صرف فعالیت‌های قرآنی می‌کنند.
به گزارش خبرنگار فرهنگی خبرگزاری تسنیم، یکی از ویژگی‌های ماه مبارک رمضان، گرم‌شدن فضای برگزاری جلسات قرآن است. این گرمی به حدی است که کوی و برزنی پیدا نمی‌شود که در آن بساط تابلو یا پرچم جلسه قرآنی نصب نشده یا صدای تلاوت قرآنی از خانه‌ای بلند نشود؛ بویژه در مناطق قدیمی‌تر و اصیل‌تر که هنوز به بسیاری از آداب و رسوم فرهنگی و مذهبی خود پایبندند. البته این تب گذراست و با پایان ماه مبارک رمضان بسیاری از این جلسات به انتهای راه می‌رسند و مشخص هم نیست که سال دیگر پا بگیرند یا نه. امّا شاید تعجب‌برانگیز باشد که در فرسنگ‌ها دورتر از خاک ایران، خود را خادم قرآن می‌دانند. مرتضی صابری از جوانان فعال قرآنی است که علاوه بر تدریس و اشتغال در یکی از مراکز علمی استرالیا، وظیفه خود دانسته تا خدمتی به ساحت مقدس قرآن‌کریم کند. زمانیکه کلیپ‌های تلاوتش در صفحات شخصی منتشر شد از او خواستیم تا در اولین سفرش به ایران، دعوت ما را برای گفتگو بپذیرد که بالاخره این اتفاق افتاد و دو ساعتی با او در خبرگزاری تسنیم درباره چگونگی زندگی در کشور استرالیا و فعالیت‌های قرآنی او در شهر سیدنی صحبت کردیم.
متن کامل این گفتگو پیش روی شماست...
*در ابتدای ورود به بحث از پیشینه خانوادگی خودتان بگویید و اینکه در کودکی و نوجوانی چه فضایی را تجربه کردید و محیطی که در آن بودید چه سمت و سوی ذهنی را برای شما داشته است؟
در شهر تفرش متولد شدم و مثل همه بچه‌های هم سن و سالم، در کنار تفریح و بازی بیشتر وقت خود را در هیاتهای مذهبی و جلسات قرآن می‌گذارندیم. هیاتی به نام هیات انصارالحسین(ع) در شهر تفرش بود که شب‌های جمعه نزدیک دو ساعت در آن، جلسه قرآن تشکیل می‌شد. جلسه حرفه‌ای نبود، امّا استادی داشتیم به‌نام حاج منصور حیدری که ایشان در حوزه تجوید به ما آموزش می‌داد. فضای شادی برایمان مهیا بود. آن زمان رقابت بین بچه‌های هم سن و سالم زیاد بود و همین رفاقت در کنار رقابت فضای خوبی را ایجاد کرده بود.
* ورودتان به جلسه قرآن از چه سالی بود؟
بحث علاقه‌مندی‌ام به تلاوت از زمانی بود که من وارد مدرسه راهنمایی نمونه مردمی شدم. معلم قرآنی داشتیم به‌نام آقای عتیقی که در تفرش قاری خیلی خوبی بود. در کنار ایشان و چند نفر از دوستانم بحث تلاوت قرآن را به صورت جدی دنبال کردیم. پدرم دوستی داشت به نام آقای حیدری که ساکن شهر قم بود. از طریق ایشان نوارهای صوت و لحن استاد دغاغله را دریافت کردم و به‌صورت خودخوان تمرینات را ادامه می‌دادم.
* وضعیت تحصیلی شما چطور بود؟
دوران راهنمایی و متوسطه را با نمرات خوبی پشت سر گذاشتم و در رشته ریاضی کاربردی دانشگاه امیرکبیر شهر تفرش قبول شدم. در آن مقطع هم درسم را می‌خواندم و هم فعالیت‌های قرآنی را پیگیری می‌کردم. در کنار تحصیل، در برنامه‌های کانون قرآن امام هادی(ع) شرکت داشتم و با همکاری بسیج دانشگاه و نهاد رهبری و برخی از اساتید برای دانشجویان محافل قرآنی برپا می‌کردیم. فعالیت نسبتاً خوبی بود حتی یک مقطعی یادم است، رادیو قرآن به استقبال برنامه‌مان آمد.
من دانشجوی درس‌خوانی بودم و علاقه‌زیادی به ریاضی و فلسفه داشتم. سعی می‌کردم در سه، چهار حوزه فعالیت کنم؛ حتی ورزش هم می‌کردم و رشته پینگ‌پنگ را دنبال می‌کردم. فوتبالم هم خوب بود البته نمی‌توانم بگویم استعداد ورزشی دارم امّا از ورزش بی‌زار نبودم و علاقه داشتم. دو سال هیئت علمی دانشگاه دولتی تفرش شدم و مقالات زیادی در رشته تحصیلی‌ام تهیه و تنظیم کردم. همین فضای علمی و پژوهشی کمک زیادی کرد تا در حوزه تلاوت نیز رشد کنم.
* از ابتدای تلاوت قرآن تاکنون از کسی تقلید کرده‌اید؟
بله من مقلد قدمای تلاوت مصر همچون کامل یوسف و شحات انور هستم.
* نظرتان درمورد تقلید و ابداع سبک تلاوت چیست؟
به نظر من تلاوت یک هنر سنتی و مبتنی بر فرهنگ یک جامعه هست؛ بدین جهت ابداع سبک کاری پیچیده است که نیاز به مطالعه گروهی با حضور متخصصان مختلف دارد.
* در چه سالی و چگونه شما به استرالیا رفتید؟
بعد از 5 سال به‌عنوان هیئت علمی دانشگاه تفرش، در سال 2008 اولین کنفرانس علمی‌ام را در دانشگاه کمبریج تجربه کردم و در فرصت مطالعاتی که آنجا بوجود آمد، مدارک علمی‌ام را به رئیس دانشگاه ارائه کردم. چند روز بعد، ایمیل آمد که می‌خواهیم با تو مصاحبه کنیم و به‌صورت تلفنی مصاحبه شدم و بهم گفتند که کمبریج پذیرفته تا مقطع دکترا را اینجا بخوانی و به‌اصطلاح پیشنهاد (انگلیسی:offer) داد امّا به دلایل مختلف که بیشتر آن مربوط به اختلافات سیاسی دو کشور بود، از رفتن به انگلیس منصرف شدم تا اینکه کشور استرالیا را انتخاب کردم.
قرآن، نوای آرام‌بخش مهاجران ایرانی
* چگونه زندگی شما در استرالیا با قرآن گره خورد؟
در شهر سیدنی با چند نفر از مسلمانان که اغلب از کشورهای حوزه خلیج فارس بودند، آشنا شدم. با آنها به مسجد می‌رفتیم و بعضاً قرآن می‌خواندیم. یکی ازاین روزها، آقای ابوطالبی کاردار فرهنگی ایران در استرالیا نیز نشسته بود. به استقبال هم رفتیم و گفت: "شما خیلی خوب می‌خوانید. بیا و ماه رمضان امسال به‌عنوان سفیر ما از طریق سازمان فرهنگ و ارتباطات به مساجد شهر سیدنی برو و قرآن بخوان". بعدها نیز با دوستان عراقی، ترتیل قرآن را در 6 سنتر راه انداختیم و هر کدام به یکی از آن مراکز می‌رفتیم و تلاوت می‌کردیم. می‌دانید در استرالیا چیزی به نام مرکز دینی و قرآنی وجود ندارد و همه آنهایی که فعالیت دینی می‌کنند به‌نوعی شغل دیگری مثل کارگری، نقاشی و غیره دارند و وقت اضافه خودشان را صرف فعالیت‌های قرآنی می‌کنند. به هرحال، جلسه دورهمی قرآن تشکیل شد و پس از آن جلسات ترتیل‌خوانی در ماه مبارک رمضان رونق گرفت.
کشور استرالیا رویکرد مادی دارد و آنجا هر چه هم خوب کار کنید نیاز به فضای معنوی دارید. شاید بعضی از دوستان ایرانی بگویند، اینطور نیست. ما نیازی نداریم. شش سال می‌رود همه شبانه‌روز کار می‌کند. اما یک دفعه به خودش میاد می‌بیند که مریض روحی شده. پول درآورده و به جایی رسیده امّا از نظر روحی به‌هم ریخته است. بعضی از هم‌وطنان نیز متاسفانه می‌آیند و اعتقادات و فرهنگ خود را فراموش می‌کنند.
* سطح تلاوت قاریان غیر ایرانی با قاریان ایرانی از لحاظ فنی و صوت و لحن در استرالیا چگونه است؟
همانطور که گفتم ارتباط این هنر با ذائقه موسیقایی جامعه بسیار مهم است. قاریان ما باید به سمت فرهنگ ایرانی اسلامی گام بردارند تا ارتباط عاطفی قوی‌تری بین مردم و فرهنگ تلاوت شکل بگیرد. بدین معنا شاید شروع از هنر ترتیل انتخابی بهتر باشد با توجه به اینکه جنس تلاوت در این هنر آوایی به فرهنگ کشور ما نزدیک‌‌تر است.
* انس با قرآن در کشور غریب چه برکاتی برای شما در زندگی‌تان داشته است؟
قطعاً فواید اشکار و پنهان زیادی داشته که مهمترین آن آرامش ذهن است.
اجرای گروه تواشیح امام مهدی(عج) شهر سیدنی
* در خلال سفرهای قرآنی که به استرالیا، آلمان و غیره داشتید، استقبال مردم از تلاوت‌ها و محافل قرآنی در کدام کشور بیشتر و پرشورتر بود؟
با توجه به اینکه بنده بیشتر در استرالیا فعالیت قرآنی داشته‌ام، در سیدنی محافل بسیار پر شور برگزار می‌شود.
*کرسی‌های نفحات‌القرآن از چه زمانی و چگونه در سیدنی راه‌اندازی شد؟
این کرسی‌ها با پیشنهاد خودم در سال گذشته به مجموعه نفحات و حمایت کامل دوستان ایران شکل گرفت. هفته آینده دهمین کرسی نفحات در سیدنی برگزار خواهد شد که مختص نوجوانان است.
* آیا سازمان فرهنگ و ارتباطات و نهادهای فرهنگی، اقدامات فرهنگی در کشور استرالیا داشته است؟
نه اینکه نداشته باشند امّا کافی نیست. باید کار جهادی کرد. جامعة‌المصطفی و غیره خوب فعالیت می‌کنند. بسیاری از مهاجران می‌گویند که ایران ارتباط خوبی با دنیا دارد. این نشان می‌دهد ما در خارج از مرزها خوب کار می‌کنیم.
تلاوت عبدالکبیر حیدری قاری افغانستان در کرسی نفحات‌القرآن
* مسلمانان در کشور استرالیا در کنار غیر مسلمانان زندگی مسالمت‌آمیزی دارند؟ آیا غیرمسلمان نیز به جلسه قرآنی شما می‌آیند؟
بارها شده که غیر مسلمانان نیز به جلسات ما می‌آیند. دوستان در سیدنی بعضاً از علما و مدیران دینی غیر اسلامی دعوت می‌کنند تا در جلسه بیایند. امّا فضای کشور استرالیا به جهت اینکه بسیار مادی است، خیلی‌ها فرصت این را ندارند که بتوانند در جلسه شرکت کنند. آنجا اگر مثلاً دانشجو باشی و مقاله ندهی و کار علمی نکنی، بیرونت می‌کنند. یکی از جوانان هم‌وطن در سیدنی به مادرش گفته بود که در تمام عمرم آنقدر کار نکرده بودم. یکی دیگر از دوستانم تاکسی دارد و مثلاً سه شبانه‌روز در جاده سر می‌کند. فضا، فضای بی رحم مادیگرایانه است. در کشور خودمان، مردم همدیگر را دوست دارند و به همدیگر احترام می‌گذارند امّا آنجا به نام دموکراسی، همه از همدیگر دور شده‌اند.
* پیام قرآن به مسلمانان از هم گسیخته و متفرق عصر حاضر چیست؟
همان پیام معروف "واعتصمو بحبل‌الله جمیعا" همچنان چاره‌ساز است.
گفت‌وگو از میلاد مرجانی
انتهای پیام/
