۸ سال حضور داوطلبانه بانوان در آتش‌نشانی مشهد؛ کارنامه‌ای موفق با مخالفان بی‌شمار
بانوان آتش نشان در مشهد قریب به ۸ سال است که به صورت داوطلبانه فعالیت می‌کنند و البته شرایط خاص خود را دارند.
به گزارش خبرگزاری تسنیم از مشهدمقدس، اگر بخواهیم به تاریخچه تاسیس سازمان آتش‌نشانی نگاهی اجمالی بیاندازیم باید به سال 1666 و آتش‌سوزی بزرگ لندن برگردیم که سبب شد مردم آن زمان به فکر راه‌اندازی مجموعه و سازمانی مجهز و آموزش دیده برای مقابله با حوادثی مانند آتش سوزی بیفتند.
از آن زمان تا 200 سال بعد این سازمان در تمامی کشورها راه‌اندازی شد و به بخش مهم و جدایی‌ناپذیری از مدیریت خطرات شهری تبدیل شد؛ تا سال 1818 آتش‌نشانی شغلی مردانه محسوب می‌شد تا اینکه در این سال یک زن آفریقایی- آمریکایی در شهر نیویورک آتش‌نشان شد و بعدها از رشادت، شجاعت و کارایی او نقل قول‌های بسیاری شد.
امروز در شهرهای بزرگ دنیا زنان نقشی جدی و کلیدی در مدیریت بحران‌های حوادث شهری در قالب آتش‌نشان ایفا می‌کنند و در کشورهای اسلامی منطقه نیز زنان حضور پررنگی در این حوزه دارند. در ایران اما این اتفاق هنوز به صورت رسمی نیافتاده است و بانوان تنها به صورت داوطلب و غیررسمی در این سازمان حضور دارند.
ظهور بانوان آتش‌نشان در ایران
سازمان آتش نشانی در ایران هنوز مجوزهای لازم را برای حضور رسمی بانوان در بخش عملیات صادر نکرده هر چند شنیده‌ها حکایت از تنظیم آیین‌نامه‌های سازمانی این موضوع دارد. با این حال از سال 79 فراخوان‌های زیادی برای آموزش و به‌کارگیری آتش‌نشانان داوطلب از سوی سازمان آتش‌نشانی داده شد که در بین این فراخوان‌ها آموزش به زنان نیز دیده می‌شد.
به تدریج تا امروز در بخش‌هایی مانند حوزه امداد، پیشگیری، آموزش و آگاه‌سازی شهروندی شاهد حضور جدی بانوان هستیم. جدی‌ترین حضور خانم‌ها در عرصه سازمان آتش‌نشانی را باید استخدام رسمی 12 نفر از خانم‌ها را در شهر کرج بدانیم که تا امروز ادامه دارد.
این که آتش‌نشانی یکی از مشاغل سخت محسوب می‌شود، شک و شبهه‌ای نیست، اما چیزی که اهمیت و نیاز وجود و ورود زنان به برخی عرصه‌ها را پررنگ می‌کند، اتفاقات و تجربیاتی است که پیش از این رخ داده و جای خالی زن را در این مشاغل نمودار کرده است و بخش مهمی از این اهمیت و نیاز را باید در بخش روانی حضور زنان در حادثه بدانیم.
در مشهد هم مانند بسیاری شهرهای بزرگ ایران نخستین حضور داوطلبانه زنان با آموزش 85 نفر در سال 91 آغاز شد و تا امروز بانوان مشهدی در عرصه‌های مختلف آموزشی و مانور و نیز عملیات‌های جدی متعددی حضور پررنگ و موثری داشته‌اند هر چند این حضور تا امروز به صورت داوطلبانه بوده است.
حضور داوطلبانه با مشقات زیاد و عایدی ناچیز
فاطمه پیلتن آتش‌نشان داوطلب و مدیر منطقه یک عملیات بانوان سازمان آتش‌نشانی مشهد پیرامون حضور خانم‌ها در آتش‌نشانی مشهد می‌گوید: خانم‌های آتش‌نشان از سال 91 وارد سازمان آتش‌نشانی مشهد شدند؛ تا آنجا که من مطلع هستم این نیاز زمانی احساس شد که در آن زمان استخر زنانه‌ای در مشهد دچار حادثه شد و آقایان مجبور به ورود شده بودند لذا از آن موقع به بعد تصمیم بر این شد که خانم‌ها برای برخی حوادث که نیاز به ورود خانم‌ها باشد یا محدودیت خاصی باشد در آتش‌نشانی آموزش دیده و حضور بیابند.
مدیر منطقه یک عملیات بانوان سازمان آتش‌نشانی مشهد ادامه می‌دهد: در حال حاضر چنانچه محبوسی، حادثه ویژه‌ای برای خانم سالمند یا آوار؛ خودکشی یا اطفال باشد حتما از خانم‌ها در عملیات استفاده می‌شود، مخالفان زیادی در سازمان و شورای شهر برای بحث به‌کارگیری رسمی خانم‌ها در آتش‌نشانی وجود دارد که این شغل را مردانه می‌دانند؛ از این سو خانم‌ها نهایت تلاش خود را برای حضور پررنگ‌تر و حضور در بدنه عملیات می‌کنیم و تجربه نشان داده در بسیاری موارد می‌توانیم مشکل‌گشا باشیم. تجربه حضور هشت سال گذشته ثابت کرده که خانم‌ها می‌توانند در این شغل کنار آقایان حضور مفیدی داشته باشند.
این آتش‌نشان داوطلب پیرامون نحوه کار خانم‌ها در حال حاضر اظهار می‌دارد: در حال حاضر وجهی به صورت حقوق به ما پرداخت نمی‌شود؛ تنها عددی در حد کرایه رفت و آمد به عنوان حق شیفت دریافت می‌شود؛ نحوه کار خانم‌ها این است که در داخل منزل خود به صورت دو روز در میان آماده‌باش هستند و هر زمان از فرماندهی اعلام شود باید خود را به محل حادثه برسانند.
حضور ما خانم‌ها تا امروز تنها نمایشی بوده است
سمیرا توفیقی مدیر منطقه دو عملیات بانوان سازمان آتش‌نشانی مشهد نیز پیرامون حضور خود در آتش‌نشانی می‌گوید: تا سال 93 زیر نظر آموزش سازمان و پس از آن در روز آتش‌نشانی برای مانور حضور داشتیم اما از سال 93 به بعد کلاس‌های آموزشی مستمر برگزار و دوره‌های عملیاتی آغاز شد و پای خانم‌ها به عملیات‌ها باز شد.
مدیر منطقه دو عملیات بانوان سازمان آتش‌نشانی مشهد پیرامون وضعیت آماده‌باش خانم‌ها اظهار می‌کند: آماده‌باش بودن در منزل مشکلات خودش را دارد؛ شما باید از 8 صبح تا 8 شب در خانه بمانید؛ موبایل در دسترس باشد، وسیله برای رسیدن به محل حادثه آماده باشد و با اعلام فرماندهی لباس و تجهیزات را در خانه بپوشید یا به سر حادثه ببرید.
وی می‌گوید: حالا شما مشکلاتی مانند سنگینی لباس‌ها یا خرابی خودرو و یا نبودن تاکسی تلفنی برای رسیدن به محل و ترافیک و غیره را حساب کنید که به شما از مرکز عملیات، اتمام اعملیات اعلام شود. حس ناراحت‌کننده و غم‌انگیز این لحظه را نمی‌توان توضیح داد؛ برای همین می‌گویم حضور خانم‌ها در این سال‌ها بیشتر مانور و نمایشی بوده است.
این آتش‌نشان داوطلب ادامه می‌دهد: تمام این مشکلات در حالی است که ما خانم‌ها به صورت داوطلبانه، با حقوق روزمزد روزانه 15 هزار تومان که قابل باور نیست در حال ادامه مسیر هستیم و این چیزی جز علاقه و عشق به این شغل را نشان نمی‌دهد.
این آتش‌نشان داوطلب در واکنش به این سوال که برخورد شهروندان در جامعه چگونه است می‌گوید: در وهله اول که خیلی‌ها اطلاعی ندارند که خانم‌ها در آتش‌نشانی حضور دارند؛ در وهله بعدی هم خانم‌ها در مواجهه با این موضوع خوشحال می‌شوند و تشویق می‌کنند اما هستند در برخی اوقات که شهروندان اعتماد نمی‌کنند یا حتی آقایانی که ما را مسخره می‌کنند.
مدیر منطقه دو عملیات بانوان سازمان آتش‌نشانی مشهد در واکنش به تعیین تکلیف استخدام یا حقوق و دستمزد خود می‌گوید: هیچ چیز از بلاتکلیفی بدتر نیست؛ تا امروز هم تنها دوست داشتن کار سبب ادامه این روند شده است؛ خانم‌ها تا امروز به عشق و علاقه و نه چشمداشت مالی حضور داشته‌اند و شکایتی هم نکرده‌اند اما انصافا ما 80 نفر مظلوم واقع شده‌ایم و حتی در کار داوطلبانه ترس از کنار گذاشته شدن منجر شده است پای همه چیز بایستیم. حالا این میان شما موضوعاتی مانند استفاده از لباس مستعمل یا پوتین‌های غیراستاندارد هم وجود دارد اما ما همه شرایط را قبول کرده‌ایم. مسئله این است که حضور بانوان در ابتدا برای در چنین شغلی‌هایی حاشیه‌هایی ممکن است داشته باشد اما تفاوت ما با پرستاران در حوزه درمان یا خانم‌ها در کلانتری بانوان در چیست؟
حضور خانم‌ها مفید و ضروری است
آتشپاد دوم مهدی رضایی معاون عملیات سازمان آتش‌نشانی مشهد پیرامون حضور بانوان در عملیات‌های آتش‌نشانی می‌گوید: در بسیاری از حوادث یا حریق‌ها مانند استخرها، آرایشگاه‌های زنانه، منازل و متصرفات خانم‌ها ضرورت ایجاب می‌کند از خانم‌های آتش‌نشان برای عملیات امدادرسانی استفاده شود؛ در حال حاضر 85 نیروی خانم در سه منطقه به صورت آماده‌باش هر روز 6 نفر یعنی روزانه 18 خانم آتش‌نشان در سطح مشهد آماده باش هستند و به فراخور ضرورت جهت امدادرسانی به حوادث اعزام می‌شوند.
معاون عملیات سازمان آتش‌نشانی مشهد با اشاره به دستورالعمل‌های عملیاتی ادامه می‌دهد: براساس دستورالمعل‌ها هر زمان نیاز به حضور خانم باشد مرکز فرماندهی، خانم‌ها را به حادثه اعزام می‌کند؛ اکثر خانم‌هایی که در آتش‌نشانی حضور دارند دارای توانایی جسمی بالا و از ورزشکاران دارای مقامات کشوری هستند و در حوزه آموزش‌های آتش‌نشانی و مورد نیاز نیز در سطح آتش‌نشان استاندارد فراگیری و تجربه داشته‌اند؛ در موضوعاتی مانند آموزش شهروندی نیز خانم‌ها همکاری دارند.
رضایی در پاسخ به این سوال که به نظر شما به عنوان یک آتش‌نشان مرد و نه معاون عملیات حضور خانم‌ها چه میزان موثر است؛ پاسخ داد: شاید در برخی شرایط مانند اطفاء حریق‌های بزرگ خانم‌ها نتوانند بهترین عملکرد را داشته باشند اما آقایان نیز به دلیل برخی محدودیت‌ها در برخی حوادث، ترجیح بر حضور خانم‌ها در حضور بر سر عملیات دارند. قطعا حضور آتش‌نشان زن ضروری و مفید است زیرا نیمی از جامعه امروزی ما را زنان تشکیل می‌دهند لذا نیاز به حضور خانم‌ها در این حیطه کاری کاملا حس می‌شود؛ امیدواریم با حمایت مسئولان بحث قراردادهای و مشکلات خانم‌ها حل و فصل و از نیروی داوطلبی خارج و رسمی شوند تا انگیزش بیشتری برای این عزیزان باشد.
انتهای پیام/ح