علیزاده: شهبازیان برایم مانند یک استاد و معلم بود/ روایت شنیدنی محمد اصفهانی از برخورد شهبازیان با آهنگسازی تازه‌کار
روز گذشته بزرگداشت مقام هنری فریدون شهبازیان با حضور هنرمندانی از عرصه‌های موسیقی و ادبیات در فرهنگسرای نیاوران برگزار شد.
به گزارش خبرنگار فرهنگی باشگاه خبرنگاران پویا، مراسم بزرگداشت فریدون شهبازیان آهنگساز و رهبر ارکستر، روز گذشته یکشنبه 19 خرداد 1398 در فرهنگسرای نیاوران برگزار شد.
این مراسم با حضور حسین علیزاده، شمس لنگرودی، محمد اصفهانی، عبدالجبار کاکایی، صدیق تعریف، علی جعفری پویان و سیدعباس سجادی برگزار شد. این برنامه به همت کانون ادبی زمستان و با اجرای سجاد عزیزی آرام برگزار شد.
در این مراسم که بخش پایانی‌اش به تجلیل از فریدون شهبازیان اختصاص داشت، هنرمندانی که در جلسه حاضر بودند به روی صحنه آمدند تا هر کدام چند کلامی درباره‌ی فریدون شهبازیان سخن بگویند. در ادامه متن صحبت‌های هر کدام از این چهره‌های هنری را می‌خوانید:
احساس غرور می‌کنیم که شهبازیان کنار ماست
حسین علیزاده: وقتی برای اولین بار می‌خواستم به رادیو بروم و اولین کارم را ضبط کنم؛ فریدون شهبازیان پشت من بود و تا امروز همیشه در تمام اجراهای مهمم کنارم بوده است. برایم مانند یک استاد و معلم بزرگ است. از صمیم قلب شهبازیان را دوست دارم و باورم این است که خیلی باید از او تقدیر شود. امشب به شما که در این مراسم هستید تبریک می‌گویم که نخستین قدردانی را شما از فریدون شهبازیان انجام داده‌اید.
از برگزار کنندگان این برنامه ممنونم که برای چنین عزیزی بزرگداشت گرفته‌اند. ما احساس غرور می‌کنیم که شهبازیان کنار ماست.
حرف‌های علیزاده را تایید می‌کنم
شمس لنگرودی: من کارشناس موسیقی نیستم. برای همین هرچه آقای علیزاده گفتند مورد تایید من هم هست.
آثار شهبازیان جاودانه هستند
اکبر آزاد: بی‌شک حضرت شهبازیان از آهنگسازانی است که در این نیم قرن اخیر آثاری جاودانه داشته است. هفته‌ای در زندگیم نیست که اثری از شهبازیان را نشنوم؛ به خصوص کاری که بر روی شعر تورج نگهبان ساخته است.
آثاری که شهبازیان با آقای شاملو ضبط کردند از ماندگارترین آثار است. تنها آهنگسازی بود که شعرهای خیام را با دکلمه شاملو و آواز شجریان معرفی کردند.
مانند یک برادر بزرگتر در شورای شعر موسیقی از من حمایت کرد. خدا حفظش کند. آثار شهبازیان از ماندگارترین و زیباترین آثار موسیقی ایران است.
«پر کن پیاله را» از آثار ماندگار صد سال اخیر موسیقی ایران است
صدیق تعریف: خوشحالم که در جلسه‌ای هستم که برای آقای شهبازیان تشکیل شده است. شهبازیان به گردن موسیقی ایران حق بزرگی دارد. آشنایی من با استاد شهبازیان به دوران دانشجویی برمی‌گردد. اولین کارهایی که از ایشان شنیدم، همان کار معروفی است که روی رباعیات خیام ساخته‌اند. به نظرم حالا حالاها می‌شود این آلبوم را شنید و لذت برد.
یکی دیگر از آثار ماندگار شهبازیان، آلبوم «پرکن پیاله را»(جام تهی) است که روی یکی از اشعار فریدون مشیری آهنگسازی شده است. این اثر از ماندگارترین آثار تاریخ صدساله موسیقی ایران است.
شهبازیان از همه ما به نوعی حمایت کرده است. استاد شهبازیان در آلبوم «شیدایی»(ازنگاه یاران به یاران ندا می‌رسد) ناظر ضبط بود و از آن همکاری خاطره‌های بسیار زیادی دارم. شهبازیان با هر کسی کار کند او را دلگرم می‌کند و به او اعتماد به نفس می‌دهد.
شاملو در «کاشفان فروتن شوکران» به قدری تحت تاثیر موسیقی شهبازیان قرار گرفته که شعر را به او تقدیم می‌کند.
ماجراهای شنیدنی از زبان اصفهانی / وقتی شهبازیان زمینه ازدواج آهنگساز تازه‌کار را فراهم می‌کند
محمد اصفهانی: شهبازیان علاوه بر اینکه آهنگساز بسیار خوبی است، انسان بسیار شریفی است. من از خوانندگانی هستم که شهبازیان از من بسیار حمایت کرد تا بتوانم پیشرفت کنم. شهبازان، همایون خرم و بابک بیات سه بزرگی هستند که من خودم را مدیون آنها می‌دانم.
سال 1375 کسی من را نمی‌شناخت. در آن سال استاد شهبازیان موسیقی سریال «آوای فاخته» را ساخته بود. برای تیتراژ پایانی آن سریال هم اثر را تصنیف کرده بود. به من گفت که بیا این اثر را گوش کن و اگر خوشت آمد آن را بخوان.
این حرف بزرگی است. آهنگساز شناخته شده‌ای که همه دوست دارند آثارش را بخوانند، به یک خواننده جوان می‌گوید بیا کار را بشنو و اگر خوشت آمد بخوان. این درس بزرگی بود که من از شهبازیان گرفتم.
شهبازیان علاوه بر تمام کارهایی که با نام خودش منتشر کرده، کاری بسیاری برای دیگران انجام داده است.
یادم هست که سال‌ها پیش در واحد موسیقی نشسته بودیم. شهبازیان عینک مطالعه‌ای بر چشم داشت که با بندی به گردنش آویخته بود. آن زمان شهبازیان چاق‌تر از الان بود.
شخصی وارد شد و گفت: «استاد شهبازیان؟»، استاد هم همانطور که سرش پایین و مشغول مطالعه بود، گفت: «بگو آقا».
آن شخص گفت که من آهنگی آورده‌ام تا تایید کنید و ضبطش کنیم. آن زمان تمام آثاری که می‌بایست ضبط شوند باید به تایید استاد شهبازیان می‌رسید. وقتی شهبازیان اثر آن شخص را دید گفت که اشتباه‌های زیادی در این اثر هست و خیلی به درد نمی‌خورد و ایرادهای زیادی از آن اثر گرفتند.
آن شخص بغض کرد و گفت اگر این آهنگ را برای ضبط تصویب نکنید، من نمی‌توانم با دختری که دوستش دارم ازدواج کنم. بعد شروع کرد به تعریف کردن که خواستگاری رفته‌ام و آنجا گفته‌ام که آهنگساز صدا و سیما هستم و به زودی هم یکی از آثارم از تلویزیون پخش می‌شود.
شهبازیان از بالای عینک مطالعه‌اش ان شخص را نگاه کرد و دست به کار شد. اثر آن شخص را دوباره نویسی کرد و تقریبا 80 درصد از آن چیزی که آن شخص روی پارتیتور نوشته بود را تغییر داد. همه چیز را تصحیح و آهنگ را تصویب کرد تا آهنگ ضبط شود.
حدود شش ماه بعد در همان اتاق شورای موسیقی نشسته بودیم. آقایی با کفش‌های نوک‌تیز و یقه‌ی باز شده و موهای ژل زده وارد شد و پرسید: «آقای شهبازیان؟» باز هم شهبازیان بدون نگاه کردن گفت: «بله آقا»
آن شخص گفت که من آهنگساز صدا و سیما هستم و اثر جدیدی برای تصویب شما آورده‌ام. باز هم آقای شهبازیان کاغذها را از آن شخص گرفت و نگاه کرد و ایرادهای زیادی گرفت. آن شخص با عصبانیت کاغذها را از آقای شهبازیان گرفت و گفت: «از کار من ایراد می‌گیرید! من آهنگساز صدا و سیما هستم» بلافاصله هم با عصبانیت رفت.
به آقای شهبازیان گفتم می‌دانید این چه کسی بود؟ گفت نشناختمش. گفتم این همان شخصی بود که چند ماه پیش آمد و گفت اگر اثرم را تایید نکنید نمی‌توانم با دختر مورد علاقه‌ام ازدواج کنم.
کاش برخی از بزرگان عرصه موسیقی را هرگز نمی‌دیدم
محمدرضا چراغعلی: از زمانی که نوجوان بودم دلم می‌خواست استادان بزرگ عرصه موسیقی را ببینم و خیلی از این استادان را هم در مسیر کارم از نزدیک دیدم. برخی از این استادان را کاش نمی‌دیدم. برخی از هنرمندان با اینکه جایگاه هنری بالایی دارند، اما آدمی پس از آشنا شدن با آنها به خودش می‌گوید کاش هرگز این استاد را نمی‌دید تا همچنان برایم بزرگ می‌ماندند.
آقای شهبازیان از معدود هنرمندانی بود که برایم فارغ از آثار هنری، اخلاق و منش و مرام‌شان برایم بسیار ارزشمند بود.
شهبازیان دریچه‌هایی را گشود که بسیار خطرناک بود
عباس سجادی(مدیرعامل بنیاد آفریینش‌های فرهنگی و هنری نیاوران): بنیاد آفرینش‌های نیاوران بر خودش می‌بالد که امشب را با نام نامی فریدون شهبازیان در ذهن خودش قاب می‌کند. در دهه هفتاد که وارد رسانه شدم، علاوه بر اجرای برنامه‌های تلویزیونی، به عنوان عضو شورای شعر مرکز موسیقی هم فعالیت می‌کردم و آن دوره فریدون شهبازیان نقش بسیار مهمی در حوزه موسیقی داشت.
آقای شهبازیان دریچه‌هایی را گشود که بسیار خطرناک بود و مورد هجمه‌های زیادی هم قرار گرفت. برخی از انسان‌ها در حوزه اجتماعی نقش مویرگی دارند، شهبازیان برای موسیقی ایران نقش مویرگی بازی کرد و مثل خونی بود که به بخش‌های مختلف موسیقی ایران جان بخشید. امیدواریم همچنان سایه‌اش مداوم باشد.
افتخار می‌کنم در کنار فریدون شهبازیان هستم
ماهور موسائیان(همسر فریدون شهبازیان): تمام کودکی و نوجوانی‌ام در خانه‌ای بزرگ شدم که مادرم – نسرین جافری، برایمان با پخش صوتی که داشت موسیقی پخش می‌کرد.
تمام لحظه‌های کودکی و نوجوانی ما با اشعار احمد شاملو و موسیقی فریدون شهبازیان گذشت. آشنایی با فریدون شهبازیان را مدیون مادرم هستم و به خاطر مادرم افتخار می‌کنم که کنار فریدون شهبازیان زندگی کرده‌ام و می‌کنم.
افتخار بزرگ دیگری هم دارم که شهبازیان آن را به من داده و آن اینکه برخی از آثار شهبازیان را خودم منتشر کرده‌ام.
موسیقی بی واسطه درک می‌شود
پس از صحبت‌های هنرمندان، با اهدای تندیسی به طور نمادین از فریدون شهبازیان تقدیر شد. همچنین دو تابلو به فریدون شهبازیان اهدا شد که نقاشی از پرتره‌ی این هنرمند بود.
در ادامه فریدون شهبازیان هم دقایقی سخن گفت. او ترجیح داد تا درباره موسیقی سخن بگوید. متن صحبت‌های شهبازیان را در ادامه می‌خوانید:
موسیقی مانند کلام، هنر جامع و در درون خود کامل است، که در عین حال با کلام تفاوت‌هایی دارد. از جمله اینکه در موسیقی و حتی در نقاشی، رابطه بین خلاق آن هنر و احساس شنونده، مستقیم‌تر از آن است که به آموزش مقدماتی یا قراردادهایی مابین دو طرف نیاز داشته باشد. موسیقی و نقاشی را می‌توان بدون واسطه درک کرد. در حالی که بین نویسنده یک اثر ادبی و خواننده‌اش قطعا شرط دیگری در ورای این ارتباط لازم است.
خواننده باید زبان نویسنده را بداند و به مفاهیم کلماتی که نویسنده به کار برده است کاملا وقوف داشته باشد. باید بدانیم موسیقی فنی است که به فراگیری، تمرین و ممارست نیازمند است که در کنار خلاقیت، عواطف، الهامات، انگیزه و اشتیاق به هنری والا و رشک‌انگیز تبدیل می‌شود.
در دنیای موسیقی همچنان که یک نوازنده، رهبر ارکستر، خواننده و نیز یک آهنگساز، سال‌های طولانی طی یک برنامه تنظیم شده به فراگیری، تمرین و مطالعه نیاز دارد؛ یک شنونده و علاقه‌مند به موسیقی هم باید قسمتی از این مسیر را طی کند.
به همین روی یک شنونده موسیقی در حین گوش دادن‌های پیگیر و مکرر به موسیقی، بی‌نیاز از راهنمایی و رهنمود گرفتن نیست. این رهنمودها از این جهت اهمیت دارند که در زمانی هرچند کوتاه، قضاوتش را شکل دهند و سلیقه‌اش را بالا ببرند. بدیهی است کسی که راهنمایی یک علاقه‌مند به موسیقی را به عهده می‌گیرد باید موسیقی‌شناسی مطلع و بصیر باشد و با کلامی دقیق و مناسب با هدفی که در پیش دارد، علاقه‌مند به موسیقی را قدم به قدم همراهی کند.
فراموش نکنیم که تکرار شنیدن موسیقی خوب مطمئن‌ترین راه برای بالا بردن سلیقه و قضاوت در این هنر است. پس هر چه می‌توانید بیشتر موسیقی گوش کنید و هر قطعه‌ای را تا جایی که امکان دارد به دفعات بشنوید.
امروز یک دوستدار موسیقی از سه عامل فیزیکی، احساسی و عقلانی برای لذت بردن از موسیقی کمک می‌گیرد. یک آهنگساز موفق همواره سعی می‌کند که این نیاز سه‌گانه را برآورده کند. موسیقی فقط برای روشنفکران خلق و ساخته نمی‌شود، بلکه برای همه و همچنان برای پاها، قلب‌ها و فکرها که همان سه عامل فیزیکی، احساسی و عقلانی است، خلق می‌شود.
این خلاقیت همان هنر والایی است که به نام موسیقی آن را می‌شناسیم.
یکی از بخش‌های جذاب برنامه روز گذشته، اجرای زنده محمد اصفهانی با همراهی محمدرضا چراغعلی و چند نوازنده دیگر بود. اصفهانی در این اجرا تیتراژ سریال «معصومیت از دست رفته» را خواند. آهنگساز این قطعه فریدون شهبازیان بوده است.
در پایان این مراسم با توجه به اینکه نزدیک به روز تولد شهبایان بود، جشن تولدی برای این هنرمند برگزار شد. شهبازیان متولد 21 خرداد 1321 در تهران است.
همچنین جشن تولد سیدعباس سجادی هم در این مراسم و با حضور چهره‌های هنری بر روی صحنه برگزار شد.
مراسم گرامیداشت مقام هنری فریدون شهبازیان در قالب یکی از برنامه‌های کانون ادبی زمستان برگزار شد. در این برنامه بسیاری از شاعران و ترانه‌سرایان به شعرخوانی پرداختند.
انتهای پیام/